*Dit is de cursusbeschrijving van 2021-2022, de beschrijving voor 2022-2023 zal zo spoedig mogelijk volgen.
Toegangseisen
Deze cursus is uitsluitend toegankelijk voor:
Bachelorstudenten Filosofie die zijn ingeschreven in het Standaardtraject.
Pre-masterstudenten Philosophy, mits de cursus is opgenomen in het toelatingsbesluit.
Beschrijving
In dit college oefenen we het lezen van een klassieke wijsgerige tekst. We zullen ons richten op Vrees en beven, van de 19e-eeuwse Deense filosoof Søren Kierkegaard (1813-1855). Dit invloedrijke en veelgelezen boek heeft al vele interpreten hoofdbrekens gekost, waaronder belangrijke filosofen als Gilles Deleuze, Jacques Derrida en Emmanuel Levinas. De ‘vrees’ en het ‘beven’ waar de titel over spreekt, verwijzen naar het bekende Bijbelverhaal over Abraham die van God de absurde opdracht kreeg zijn zoon Isaak te offeren. Kierkegaard weet als geen ander de existentiële spanning van dit verhaal tot het maximale op te rekken. Dit stelt hem in staat om fundamentele vragen te stellen over de kern van de menselijke existentie, de legitimiteit van geheimhouding en de verhouding tussen het ethische en het religieuze (o.a. in reactie op Kant en Hegel).
Kierkegaard publiceerde Vrees en beven onder het pseudoniem Johannes de silentio (Johannes van de stilte), waarmee al onmiddellijk duidelijk wordt dat we hier te maken hebben met een boek waarvan de auteur zijn eigen autoriteit voortdurend ondermijnt door middel van mystificaties en paradoxen. Hoe kan iemand die wordt aangeduid als ‘van de stilte’ toch zo’n 150 pagina’s uitweiden over een kleine passage uit het Bijbelboek Genesis? Of moet juist dit uitvoerige spreken als een vorm van stilte worden opgevat omdat het belangrijke ongezegd blijft? Het feit dat je, ongeacht hoe vaak je Vrees en beven leest, er toch telkens weer iets nieuws in kunt ontdekken, maakt het tot een van die klassieke, filosofische werken die telkens opnieuw te denken geven.
Gezien de complexiteit van Vrees en beven zullen we Jeffrey Hansons commentaar op het boek als leidraad nemen. Ook zullen we gedurende het college verschillende andere secundaire bronnen inbrengen, we zullen hierbij vooral de nadruk leggen op de tegenstrijdige interpretaties van het boek. Terwijl de ene interpreet de literaire structuur van Vrees en beven radicaal serieus neemt, richt de ander zich veel meer op de filosofische inhoud van het boek. Weer een andere interpreet benadrukt vooral de theologische consequenties die uit het boek getrokken kunnen worden. Hoe moeten we omgaan met deze radicaal verschillende lezingen en hoe bepaal je daarbinnen je eigen positie? Via dit soort vragen zullen we de rol van de receptiegeschiedenis van klassieke teksten in het algemeen te belichten, toegespitst op Vrees en beven.
Leerdoelen
Het hoofddoel van de cursus is studenten te oefenen in het lezen van een primaire tekst uit de geschiedenis van de moderne wijsbegeerte (inclusief het gebruiken van bibliotheken, filosofische en andere naslagwerken, online digitale bestanden en alternatieve vertalingen). Het tweede doel is een intensieve kennismaking met klassieke filosofische vraagstukken over de menselijke existentie (en de wijze waarop hierover gesproken kan worden), of een suspensie van het ethische in bepaalde gevallen geleitimeerd is of niet en of het gerechtvaardigd is om essentiele zaken voor anderen te verzwijgen.
De student die de cursus succesvol heeft afgerond heeft kennis van:
de opbouw en structuur van een klassieke wijsgerige tekst: Kierkegaards Vrees en beven;
Kierkegaards (literaire) stijl en methode;
problemen rondom de grenzen van het ethische;
enkele hedendaagse interpretaties van Vrees en beven.
De student die de cursus succesvol heeft afgerond is in staat om:passages uit een klassieke tekst helder en in eigen woorden uit te leggen en becommentariëren, en moeilijke passages en begrippen te verhelderen;
zich kritisch te verhouden tot alternatieve vertalingen van deze passages;
een klein filosofisch paper te schrijven over deze passages;
een goede vraagstelling voor het paper te formuleren;
een opzet te maken voor een klein paper;
een argumentatief betoog te schrijven.
Rooster
De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
- Werkcollege
Voor dit college geldt een aanwezigheidsplicht.
Toetsing en weging
Toetsing
- Paper (100%)
Het voldoen aan praktische opdrachten ter voorbereiding op de colleges, een kleine presentatie en voldoende participatie aan het college zijn een noodzakelijke voorwaarde voor deelname aan het tentamen.
Weging
Het resultaat voor het paper bepaalt voor 100% het eindcijfer.
Herkansing
De herkansing bestaat uit één toets die de volledige leerstof beslaat, in de vorm van een paper. Het cijfer voor deze herkansing vervangt alle eerder behaalde cijfers en bepaalt 100% van het eindcijfer.
Het voldoen aan praktische opdrachten ter voorbereiding op de colleges en voldoende participatie aan het college zijn een noodzakelijke voorwaarde voor deelname aan de herkansing. Een voldoende eindresultaat voor de cursus kan niet worden herkanst.
Inzage en nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Literatuurlijst
Literatuur voor de wekelijkse seminars
Johannes de silentio [pseudoniem van Søren Kierkegaard]. Vrees en beven. Budel: Damon, 2006.
Hanson, Jeffrey. Kierkegaard and the Life of Faith: The Aesthetic, the Ethical, and the Religious in Fear and Trembling. Indianapolis: Indiana University Press, 2017.
Overige literatuur
Selecties uit:
Danta, Chris. Literature Suspends Death: Sacrifice and Storytelling in Kierkegaard, Kafka and Blanchot. New York: Continuum, 2011.
Derrida, Jacques. The Gift of Death. Translated by David Wills. Chicago: University of Chicago Press, 1996.
Fenves, Peter. ‘Chatter’, Language and History in Kierkegaard. Stanford: Stanford University Press, 1993.
Hegel, Georg Wilhelm Friedrich. Fenomenologie van de geest. Amsterdam: Boom, 2013.
Levinas, Emmanuel. Proper Names. Translated by M.B. Smith. Stanford: Stanford University Press, 1996.
Kangas, David. Kierkegaard’s Instant: On Beginnings. Indianapolis: Indiana University Press, 2007.
Kant, Immanuel. The Conflict of the Faculties/Der Streit der Fakultaten. Translated by M.J. Gregor. New York: Abaris Books, 1979.
Studenten worden geacht een eigen examplaar van Kierkegaards Vrees en beven aan te schaffen (alternatieve Nederlandse, Engelse of Duitse vertalingen zijn ook toegestaan). Het valt aan te raden het boek van Jeffrey Hanson aan te schaffen. Alle teksten zullen beschikbaar gesteld worden via Brightspace of de bibliotheek.
Inschrijven
Inschrijven via uSis is verplicht.
Algemene informatie over uSis vind je op de website.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga
Opmerkingen
Niet van toepassing.