Toegangseisen
Bachelor rechtsgeleerdheid (zie ook OER).
Beschrijving
Dit vak biedt een korte inleiding tot de contemporaine wijsgerige ethiek. Daartoe verkent het de mogelijkheden én de beperkingen van het traditionele denken. In de inleiding staan drie cruciale werken centraal: Augustinus’ Belijdenissen (403), Kierkegaards Vrees en beven (1843) en Heideggers Zijn en tijd (1927).
Deze werken, dat van de vroegchristelijke kerkvader, dat van de eigenzinnige Deense theoloog en dat van de beroemde niet-gelovige fenomenoloog en existentialist, zijn zeer verschillend, maar stellen ook enkele overeenkomstige fundamenteel-wijsgerige vragen aan de orde. Dat zijn vragen die voor de ethiek (hoe te leven en handelen?) én voor het recht van cruciale en beslissende betekenis zijn. Bovenal is dat de vraag naar het zelf: kan een mens zichzelf eigenlijk wel kennen? Kan hij wel eigenlijk zichzelf zijn: is er zoiets als een waarachtige en gewetensvolle bestaanswijze voor een mens, óf is misschien alles om het even en is hij geheel vrij daarin?
Hoewel deze auteurs tot zeer verschillende bevindingen komen, is er tussen hen toch grote verwantschap. Heidegger verhoudt zich uiterst kritisch ten opzichte van de wijsgerige traditie, maar denkt tóch verder langs de lijn van Augustinus en Kierkegaard: hij schetst een antropologisch silhouet dat reeds in de Belijdenissen en in Vrees en beven is voorgetekend.
In samenhang met Augustinus en Kierkegaard leren we begrijpen hoe (in welke zin) de uiterst invloedrijke postmoderne filosofie van Heidegger schatplichtig blijft (moet blijven) aan religie en theologie, terwijl ze die toch ook fel bestrijdt.
Hoewel het vak Ethiek fundamenteel wijsgerig-ethische vragen stelt, zal ook het verband met de praktisch ethiek gethematiseerd worden. Tijdens de colleges wordt de relatie gelegd met de methodologie van rechtsvinding (Scholten) alsook met enkele actuele morele en maatschappelijke vraagstukken.
Leerdoelen
Doel van het vak
Doelstelling van de reeks: niet alleen grondig kennis te nemen van de drie wijsgerig-ethische posities, maar ook te leren zelfstandig na te denken over hun onderlinge verhouding. Bovendien willen we leren in relatie tot de literatuur de eigen plaats te bepalen. Niet alleen oefenen wij ons ons erin de primaire teksten goed uit te leggen; tevens trachten we van de tekst los te komen, om te reflecteren op hun actuele en praktische betekenis voor de ethiek.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Omschrijving: hoorcolleges
Aantal à 4 uur per week: Hoorcollege gedurende 5 weken.
Vereiste voorbereiding van studenten: Bestudering van de voorgeschreven studiestof en het maken van de daarbij behorende opdrachten; formuleren van vragen t.b.v. het onderwijs.
Toetsing
Midterm essayopdracht (50%)
Eindopdracht essayvragen (50%)
Voor beide onderdelen dient een voldoende te worden behaald.
Het eindcijfer is het gemiddelde van beide essayopdrachten.
Beide essayopdrachten toetsen het begrip van en het inzicht in de betekenis en relevantie van de verplichte literatuur.
Beide onderdelen komen in aanmerking voor een herkansing bij een onvoldoende.
Inleverprocedures
In week vier wordt het werkstuk ingeleverd. Een week na afloop van de colleges wordt een eindopdracht essayvragen afgenomen.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur, die op Brightspace wordt aangegeven.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
Aurelius Augustinus, Belijdenissen, Ingeleid, vertaald en van aantekeningen voorzien door Wim Sleddins, Eindhoven: Damon 2018.
• Søren Kierkegaard, Vrees en beven, Vertaling Andries Visser, Budel: Damon 2006.
Martin Heidegger, Zijn en Tijd, Vertaald en nawoord Mark Wildschut, Amsterdam: Boom 2018.
Werkboek:
Geen
Reader:
Zie boven
Aanmelden
Zie voor informatie over aanmelding de website onder het kopje “aanmelding onderwijs en tentamens”.
Contact
Vakcoördinator: dr. T.J.M. Slootweg
Werkadres: KOG, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden, kamer A3.35
Telefoon: 071 - 527 89 34
E-mail: t.j.m.slootweg@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: Rechtsfilosofie
Kamernummer secretariaat: KOG, kamer A3.19
Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 09.00 - 16.30 uur
Telefoon secretariaat: 071 - 527 75 48
Opmerkingen
Indien er van overheidswege (corona-)beperkingen worden opgelegd, is deze vakbeschrijving onderhevig aan wijzigingen.