Toegangseisen
Bachelor Rechtsgeleerdheid (zie ook OER).
Beschrijving
Strafrecht wordt zowel in zijn theoretische basis als in zijn toepassing gekenmerkt door een inherente spanning tussen belangen van de gemeenschap als geheel en belangen van de individuele burger. In de loop van de geschiedenis is deze problematiek vooral aan de orde gesteld en bestudeerd vanuit het perspectief van de straf- en strafrechtstheorie. Deze benadering heeft onder meer bijgedragen aan een tamelijk rijk geschakeerd veld van straf(rechts)theorieën, waarin de rechtsstaatgedachte, de democratische beginselen en grondslagen van straf en van strafrecht en strafvordering, alsmede fundamenten voor (al dan niet erkende) persoonlijke en sociale verantwoordelijkheden centraal staan. In de huidige strafrechtspleging is noch de bedoelde spanning, noch de noodzaak van bestudering van en discussie over die spanning verdwenen. In de huidige tijd komt dit spanningsveld met name naar voren in reacties en kritiek op de wijze waarop de overheid, met het wettelijk kader van het formele strafrecht, het materiële strafrecht en het sanctierecht als basisinstrument, keuzes maakt om beleid te realiseren en uit te voeren. Daarbij wordt ook de verschuivende positie van ons nationale stelsel naar dat van een EU lidstaat en tendensen in de richting van een contradictoire procedure waarbinnen het slachtoffer (en andere procesdeelnemers) een groeiende rol vervult onder ogen gezien. Discussies over de legitimiteit van die keuzes vinden hun fundament in dezelfde, maar nooit voltooide, waarden en normen die (destijds) vorm kregen in de straf(rechts)theorieën.
In dit vak worden de fundamenten van het materiële strafrecht, het formele strafrecht alsmede de fundamenten van het sanctierecht voor het voetlicht gebracht.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Het doel van deze cursus is om met behulp van de fundamenten van het strafrecht de student een instrumentarium mee te geven voor een kritische beschouwing van de strafrechtsbedeling en -pleging van vandaag en in de toekomst en de studenten vertrouwd te maken met een hedendaagse ‘vertaling’ van de fundamenten van ons strafrecht. Die vertaling zal zichtbaar worden gemaakt door actuele (deels internationale) ontwikkelingen (onder andere op het terrein van wetgeving, beleid en jurisprudentie) te plaatsen in het licht van de relevante fundamenten van ons strafrecht. Ter ondersteuning van deze doelstellingen wordt de student ook vertrouwd gemaakt met literatuur over en hoofdlijnen van ontwikkelingen en tendensen in het actuele klimaat op het terrein van de strafrechtsbedeling en -pleging.
Besloten in deze doelstelling ligt dat de student voldoende rechtstheoretische kennis van het strafrecht verwerft om het juridisch discours binnen het vakgebied in zijn historische en huidige maatschappelijke context te kunnen plaatsen en daaraan zelf ook met gefundeerde argumenten te kunnen bijdragen.
De leerdoelen kort samengevat:
De student kan gefundeerd reflecteren op de relaties tussen onze strafrechtelijke (ideeën)geschiedenis en de normen en waarden van de democratische rechtstaat;
De student kan in concrete (actuele) opvattingen of uitingen de daarin besloten abstracte concepten blootleggen en classificeren;
De student kan actuele politieke vraagstukken beoordelen vanuit het perspectief van de normen en waarden van de democratische rechtstaat en de aan ons straf- en strafprocesrecht ten grondslag liggende beginselen;
De student kan zich verplaatsen in de rol van de te onderscheiden actoren in het hedendaagse strafrecht en heeft voldoende analytische vaardigheid ontwikkeld om zorgvuldig beargumenteerde keuzes te maken ten aanzien van actuele strafrechtelijke en daarmee samenhangende politieke vraagstukken.
De plaats van het vak binnen het curriculum en verhouding met andere vakken
Het vak vervult een verdiepende en verbredende rol binnen het curriculum door de in de Bachelor opgedane kennis te plaatsen, de verdiepen, te verbreden en te problematiseren. Ten behoeve van de andere vakken in de masterafstudeerrichting Straf- en strafprocesrecht voorziet het vak in een belangrijke basis, doordat de student in dit vak een denkkader en instrumenten vanuit de strafrechtelijke 'traditie' krijgt aangereikt, waarmee de studiestof van de daarop volgende vakken kan worden geplaatst in het bredere perspectief van de ontwikkeling van het strafrecht in het algemeen en de actuele maatschappelijke, politieke en strafrechtelijke context in het bijzonder. Studenten die het vak Fundamenten hebben gevolgd zijn met behulp van de opgedane kennis en vaardigheden in staat om de studiestof van de volgende vakken niet alleen in een bredere context te plaatsen, maar de stand van het daarin aan de orde zijnde geldend recht ook kritisch te bevragen. Op die manier wordt met dit vak bijgedragen aan het verder ontwikkelen van de academische attitude.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: vijf
Docent: prof.mr. J.M. ten Voorde,
Vereiste voorbereiding door studenten: bestudering van de per onderwijsweek voorgeschreven studiestof.
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: vijf (in aaneengesloten weken)
Docent: prof. mr. J.M. ten Voorde
Vereiste voorbereiding door studenten: bestudering van de voor de betreffende bijeenkomst verplichte literatuur en eventueel het maken van een of meerdere opdrachten.
Toetsing
Toetsvorm(en)
- Schriftelijk tentamen
Inleverprocedures
Wordt bekendgemaakt op Brightspace.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur, het werkboek en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8.1 e.v. OER). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen op het reguliere herkansingsmoment. Om een voldoende te kunnen herkansen, dienen studenten eerst om toestemming te vragen bij het OIC. Kijk voor meer informatie op de studentensite onder ‘Inschrijven voor vakken en tentamens’ > ‘Toestemming voldoende herkansen’.
Literatuur
De literatuur bestaat uit diverse wetenschappelijke artikelen. De literatuur wordt opgenomen op de Brightspace-omgeving en/of via open-access beschikbaar gesteld.
Aanmelden
Zie voor informatie over aanmelding de website onder het kopje “aanmelding onderwijs en tentamens”.
Contact
Vakcoördinator: Prof. mr. dr. J.M. ten Voorde
Werkadres: KOG Steenschuur 25, kamer B3.28
Bereikbaarheid: op afspraak
Telefoon: 071 – 527 8928
E-mail: j.m.ten.voorde@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Strafrecht & Criminologie
Afdeling: Strafrecht en Strafprocesrecht
Kamernummer secretariaat: B3.11
Openingstijden: Maandag/dinsdag/donderdag/vrijdag: van 9.00 tot 17.00 uur
Telefoon secretariaat: 071 – 527 7518 (mr. W. Bonis)
E-mail: w.bonis@law.leidenuniv.nl
Opmerkingen
Indien er van overheidswege (corona-)beperkingen worden opgelegd, is deze vakbeschrijving onderhevig aan wijzigingen.