Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
Meestal is de beroepsethiek of -moraal van de jurist wel helder. Notarissen die akten vervalsen deugen niet en hetzelfde geldt voor rechters die in hun uitspraken persoonlijke belangen laten gelden. Andere gevallen zijn minder duidelijk. Hoe ver mogen strafpleiters gaan in de bescherming van de belangen van hun cliënten? In de civiele advocatuur rijzen weer andere vraagstukken en dilemma’s, zoals de medewerking van advocaten aan (“technische”) faillissementen met mogelijk min of meer oneigenlijke doelen. Ook buiten de advocatuur rijzen vragen naar de ethische of morele grenzen van het juridisch beroep. Consiglieres (juridische raadgevers in de georganiseerde misdaad) doen wat niet mag, maar hoe te oordelen over juristen die werken voor bedrijven die (bijvoorbeeld) milieuwetgeving liberaal uitleggen of ondeugdelijke geneesmiddelen verkopen? Andere beroepsethische problemen komen voort uit professionele confidentialiteit: geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht. Bijvoorbeeld: mag een advocaat confidentialiteit doorbreken als daarmee ernstig gevaar kan worden afgewend? Wat moet hier worden afgewogen en waar liggen hier grenzen? Aan de hand van klassieke en moderne Nederlandse en buitenlandse literatuur zal beroepsethiek voor juristen nader uiteen worden gezet, mede aan de hand van casus. Daaruit zal blijken dat rechtsregels nooit voldoende zijn om uitputtend te bepalen wat gebruik dan wel misbruik kan zijn van mogelijkheden die – met name procesrechtelijke – rechtsregels bieden. Daarnaast zal ook aandacht worden besteed aan ethiek in het algemeen, aan de verhouding van algemene ethiek tot bijzondere beroepsethiek en aan de vraag of al in het ambt of beroep van de jurist (anders dan in bijvoorbeeld het beroep van de ingenieur) een ethische component is gegeven.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Inzicht bieden in beroepsethische problemen en dilemma’s in de rechtspraktijk, zoals die worden ondervonden door advocaten, rechters, officieren van justitie, notarissen en andere juristen, vanuit verschillende theoretische benaderingen, zodanig dat de praktijk beter beredeneerd en slagvaardiger tegemoet kan worden getreden.
Leerdoelen
Na afronding van het vak hebben studenten de volgende kwalificaties verworven:
- Deelnemers verwerven kennis van basisbegrippen van ethisch denken.
- Deelnemers verwerven kennis van gangbare historische en contemporaine opvattingen van beroepsethiek, in het bijzonder beroepsethiek voor juristen.
- Deelnemers verwerven kennis van gangbare historische en contemporaine opvattingen van verhoudingen van beroepsethiek, in het bijzonder beroepsethiek voor juristen, tot ethiek in het algemeen.
- Deelnemers verwerven inzicht in het verschil tussen recht en mogelijk gebruik dan wel misbruik van juridische mogelijkheden, aan de hand van casus uit de rechtspraktijk.
- Deelnemers zijn in staat om een eigen en gearticuleerde opvatting van beroepsethiek voor juristen te verwoorden.
- Mede aan de hand daarvan zijn deelnemers in staat om het academisch én praktisch belang van beroepsethiek te verwoorden.
- Deelnemers zijn in staat om actief deel te nemen aan het Nederlandse en internationale debat over beroepsethiek voor juristen.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
- Aantal à 2 uur: geen.
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 6
Namen docenten: dr. H.J.R. Kaptein, en nader aan te kondigen gastspreker(s)
Vereiste voorbereiding door studenten: wekelijkse lectuur van in de werkgroepen te bespreken stof, volgens rooster op Brightspace, als vooronderstelling van actieve deelname aan het onderwijs.
Toetsing
Toetsvorm(en)
Drie “open boek” deeltoetsen (in het tweede uur van de tweede, vierde en zesde werkgroep). Het ongewogen gemiddelde van de drie deelcijfers is het eindcijfer. Deelcijfers blijven geldig tot de laatste herkansingsmogelijkheid (voor één of meerdere deeltoetsen dan wel voor het hele tentamen, alles binnen een maand na afloop van het vak).
Referaten kunnen een gunstige invloed hebben op het eindcijfer.
Inleverprocedures
Geen.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
H.J.R. Kaptein: Kwade Zaken? De Moraal van het Juridisch Beroep (Ars Aequi, 2006)
En extra verplichte literatuur beschikbaar via Brightspace
Werkboek:
Geen.
Reader:
Geen.
Aanbevolen studiemateriaal
Zie Brightspace
Aanmelden
Zie voor informatie over aanmelding de website onder het kopje “aanmelding onderwijs en tentamens”.
Contact
Vakcoördinator: dr. H.J.R. Kaptein
Werkadres: KOG, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden, kamer A3.33
Bereikbaarheid: via secretariaat Encyclopedie en Filosofie van het recht
Telefoon: 071 - 527 46 49
E-mail: h.j.r.kaptein@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: Filosofie van het recht
Kamernummer secretariaat: KOG, kamer A3.19
Openingstijden: maandag t/m vrijdag van 09.00 - 16.30 uur
Telefoon secretariaat: 071 - 527 75 48
Opmerkingen
Indien er van overheidswege (corona-)beperkingen worden opgelegd, is deze vakbeschrijving onderhevig aan wijzigingen.