Toegangseisen
Aanbevolen wordt dat studenten minimaal hun propedeuse hebben afgerond.
Studenten die de master Forensische Criminologie gaan volgen, wordt afgeraden dit vak te kiezen in verband met gedeeltelijke overlap met het mastervak Forensische Psychiatrie. Het keuzevak Forensische Psychiatrie geeft geen vrijstellingen voor het mastervak.
Studenten van verschillende studies kunnen deelnemen, maar de focus ligt op psychopathologie en de betekenis daarvan voor het (straf)recht.
Beschrijving
De forensische psychiatrie bevindt zich op het raakvlak tussen de rechtswetenschap en de psychiatrie en klinische psychologie. Een veelheid aan disciplines is werkzaam op dit gebied, wat maakt dat men naast kennis van het eigen vakgebied ook voldoende inzicht moet hebben in de aanpalende disciplines. Achtereenvolgens zullen in deze cursus de volgende thema’s aan bod komen: 1) Een bondige inleiding in de psychiatrie, met nadruk op de fenomenologie van stoornissen die belangrijk zijn binnen de forensische psychiatrie. 2) Een evaluatie van het begrip toerekeningsvatbaarheid. Doel hierbij is het toelichten van de complexiteit van gedragskundige diagnostiek en van de bepaling van de (on)toerekeningsvatbaarheid; casuïstiek. 3) Rapportage pro justitia. Doel is inzicht verwerven in de complexiteit van deze forensische kerntaak, en kennis te hebben van procedures en praktische bepalingen. Een belangrijk onderdeel is risicotaxatie, het inschatten van het risico op recidive. 4) Forensische jeugdpsychiatrie. Doel van dit onderdeel is het bespreken van de specifieke kenmerken van het jeugdstrafrecht, en het inzicht verwerven in de bijzondere aspecten van jeugdforensische rapportage en behandeling. 5) Forensisch psychiatrische behandeling in verschillende juridische kaders. Belangrijkste doelstelling van dit deel is inzicht te bieden in specifieke bepalingen betreffende de terbeschikkingstelling (tbs), alsook de reden waarom deze maatregel thans zeer in de belangstelling staat. In dit deel komt ook de relatie tussen forensische hulpverlening en Geestelijke Gezondheidszorg (ggz) aan bod, evenals de civielrechtelijke wetten die gedwongen opname mogelijk maken.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Dit vak heeft tot doel inzicht te verschaffen in de verschijningsvorm en behandelmogelijkheden van psychiatrische stoornissen en in de wijze waarop dergelijke stoornissen een rol spelen in de (straf)rechtspraktijk; hoe zijn diagnostiek en behandeling wettelijk en praktisch geregeld?
U kunt relevante basiskennis betreffende de hierboven vermelde thema’s binnen de forensische psychiatrie benoemen;
U kunt beschrijven hoe psychische stoornissen kunnen leiden tot delinquent gedrag en op welke wijzen zij een rol kunnen spelen in het strafproces;
U kunt psychische stoornissen die verband houden met delinquent gedrag (aan de hand van een casus) herkennen;
U kunt beschrijven hoe psychische stoornissen kunnen leiden tot delinquent gedrag en op welke wijzen zij een rol kunnen spelen in het strafrecht;
U kunt beschrijven hoe een forensisch psychiatrisch/psychologisch diagnostisch onderzoek verloopt;
U kunt de verschillende juridische kaders waarbinnen (verplichte) psychiatrische behandeling mogelijk is in het strafrecht en civiele recht onderscheiden en weet aan de hand van een casus te bepalen welk kader het meest passend is;
U kunt verwoorden hoe kennis over toekomstige ontwikkelingen binnen de forensische psychiatrie de praktijk kan gaan beïnvloeden.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 10
Namen docenten: Prof.dr.mr. M.J.F. van der Wolf en gastdocenten
Vereiste voorbereiding door studenten: grondig doornemen voorgeschreven stof
Andere onderwijsvorm(en)
Omschrijving: excursie (bij voldoende logistieke haalbaarheid)
Aantal: 1 (gedurende een dagdeel)
Toetsing
Toetsvorm(en)
- Een schriftelijk eindtentamen met open vragen (100% van het eindcijfer) dat kan worden herkanst.
Examenstof Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur (inclusief eventuele losse artikelen die op Brightspace worden aangegeven) en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8.1 e.v. OER). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen op het reguliere herkansingsmoment. Om een voldoende te kunnen herkansen, dienen studenten eerst om toestemming te vragen bij het OIC. Kijk voor meer informatie op de studentensite onder ‘Inschrijven voor vakken en tentamens’ > ‘Toestemming voldoende herkansen’.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
Hummelen, J.W., Verkes, R.J., Van der Wolf, M.J.F. (red.), Forensische psychiatrie en de rechtspraktijk, Utrecht: de Tijdstroom (2018).
Eventuele overige literatuur wordt nader bekend gemaakt via Brightspace.
Aanmelden
Zie voor informatie over aanmelding de website onder het kopje “aanmelding onderwijs en tentamens”.
Contact
Vakcoördinator: Prof.dr.mr. M.J.F. van der Wolf
Werkadres: Steenschuur 25
Bereikbaarheid: Via het secretariaat Criminologie
E-mail: criminologie@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Strafrecht en Criminologie
Afdeling: Criminologie
Kamernummer secretariaat: B3.11
Openingstijden: maandag t/m vrijdag, 9.00 – 16.00 uur
Telefoon secretariaat: 071 – 527 7871
Opmerkingen
Indien er van overheidswege (corona-)beperkingen worden opgelegd, is deze vakbeschrijving onderhevig aan wijzigingen.