De ongrijpbare Hanze. Een handelsnetwerk in perspectief: conflict, Europeanisering en globalisering

Toegangseisen

De BSA-norm is behaald en beide Themacolleges zijn met een voldoende afgerond.
Enige passieve kennis van Duits strekt tot aanbeveling.

Beschrijving

Wat is de Hanze? Verschillende generaties historici hebben daarop verschillende antwoorden gegeven. Er bestaat vooral overeenstemming over wat de Hanze niet was: het was geen staat, al was de Hanze, wanneer zij dat wenste, tot indrukwekkende militaire acties in staat. De Hanze wordt tegenwoordig gezien als één van de meest dynamische handelsnetwerken van middeleeuws Europa met handelskantoren aan de uiteinden: in Londen en Brugge in het westen, Bergen in Noorwegen en Novgorod in het oosten. Maar de handelsactiviteiten van de Hanzekooplieden reikten nog veel verder: tot in Portugal en IJsland.
In dit college staat de Hanze centraal. Aandacht zal uitgaan naar de geschiedenis van de Hanze, naar de omvangrijke geschiedschrijving die in de 19e en 20e eeuw werd beheerst en bepaald door Duitse historici, en naar de actuele betekenis van de Hanze. De Hanze zal – in navolging van Gipouloux’ Asian Mediterranean – worden vergeleken met handelsnetwerken in de middeleeuwse Middellandse Zee en in het huidige verre Oosten. Daarmee wordt aangesloten bij actuele debatten over de rol van instituties voor economische groei en bij de Europeanisering en globalisering die het huidige debat over de Hanze zijn gaan bepalen. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar de Nederlanden en Scandinavië waarmee het vermeende Duitse karakter van de Hanze in een relativerend daglicht kan worden gesteld. Naast de omvangrijke literatuur over de Hanze zal facultatief ook gebruik gemaakt kunnen worden van relevante Nederlandse en Duitse bronnenpublicaties in het middelnederlands en het middelnederduits dat met enige oefening gemakkelijk te lezen is voor Nederlandstaligen.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

De student kan:

• 1) een gezamenlijke opdracht succesvol uitvoeren;

• 2) een onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
  a. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
  b. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
  c. een wetenschappelijk debat analyseren;
  d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen

• 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd;

• 4) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij;
  a. een realistische planning hanteren;
  b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
  c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
  d. feedback geven en ontvangen;
  e. aanwijzingen van de docent verwerken.

• 5) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

• 6) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort;

• bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis: van de middeleeuwse grondslagen van de Europese geschiedenis; in het bijzonder van etniciteit, staatsvorming, internationale handel en scheepvaart, en contacten met de buiten-Europese wereld.

• 7) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis voor het gebruik van laatmiddeleeuwse administratieve bronnen en geschiedschrijving met betrekking tot de Nederlanden in brede zin; paleografie, bronnenkunde.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

De student:

• 8) verwerft inzicht in de geschiedenis van de Hanze en van de relevantie van middeleeuwse handelsnetwerken voor het begrip van hedendaagse handelsnetwerken: in het bijzonder het inzicht in hoe handel over grote afstanden wordt georganiseerd, hoe risico’s worden gereduceerd, hoe omgegaan wordt met conflicten in het verlengde van lang-afstandshandel, en welke rol instituties (in de betekenis van de New Institutional Economics) hier bij spelen;

• 9) krijgt inzicht in de wijze waarop Duitsland (inclusief BRD en DDR) in de 19e en 20e eeuw de historiografie van de Hanze heeft gedomineerd en bepaald;

• 10) hoe de Nederlanden en Scandinavië en andere regio’s onderdeel zijn van de geschiedenis van de Hanze en hoe de Hanzehistoriografie momenteel wordt geeuropeaniseerd en geglobaliseerd en wat de gevolgen hiervan zijn voor het begrip van de Hanze.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

• Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien je toch verhinderd bent dien je dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien je niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, word je uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

• Werkstuk (5.000-6.000 woorden gebaseerd op literatuur; exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie, voetnoten)
  getoetste leerdoelen: 2-4, 6-10

• Mondelinge presentatie
  getoetste leerdoelen: 3-4, 6-10

• Participatie en opdrachten (waaronder gezamenlijke bibliografisch onderzoek)
  getoetste leerdoelen: 1, 5-10

Weging

• Werkstuk: 60%

• Mondelinge presentatie: 10%

• Participatie en opdrachten (waaronder gezamenlijk bibliografisch onderzoek): 30%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn; alle onderdelen moeten met een voldoende worden afgesloten; er kan niet worden gecompenseerd.

Deadlines

Voor het inleveren van de opdrachten en het werkstuk geldt de deadline, zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Inzage en nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt.

Literatuurlijst

Deze literatuur hoeft niet te worden aangeschaft: het eerste boek is digitaal beschikbaar via de UBL; het tweede zal beschikbaar worden gesteld op een aparte plank in de UBL.

• D.J. Harreld ed., A Companion to the Hanseatic League (Leiden en Boston 2015)

• H. Brand en E. Knol eds., Koggen, kooplieden en kantoren. De Hanze een praktisch netwerk (Hilversum en Groningen 2009)

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.

Contact

• Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

• Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga

Opmerkingen

Geen.