Toegangseisen
Geen
Beschrijving
Hoe we over onszelf en anderen denken wordt medebepaald door de toeristische industrie. Voor individuen en groepen, regio’s en landen biedt het moderne toerisme ‒ onder andere vanwege zijn omvang en interculturele karakter ‒ uitgelezen mogelijkheden om een gewenst zelfbeeld uit te dragen. Daarmee is het niet alleen een belangrijk sociaal en cultureel verschijnsel, maar ook een invloedrijk politiek fenomeen. In Nederlands-Indië gaf het toerisme de kolonisator een bruikbaar instrument in handen om eigen doelen te verwezenlijken en de status-quo te handhaven.
In deze cursus bestuderen we de toeristische beeldvorming van Nederlands-Indië in Nederlandstalige reisteksten uit de periode 1870-1945. Daarbij zullen we een grote variëteit aan tekstsoorten kritisch analyseren, zoals reisgidsen en -verslagen, folders en ansichtkaarten. Niet alleen de reisteksten van beroemdheden als Aletta Jacobs en Louis Couperus komen langs. We besteden eveneens aandacht aan de verslagen van toeristische fiets- en autotochtjes in tijdschriften als De Kampioen van de ANWB en Het Sportblad van de Java Motor Club. Dit doen we aan de hand van zowel sociologische als postkoloniale theorievorming. In samenhang daarmee proberen we zicht te krijgen op de geschiedenis van het moderne toerisme in Nederlands-Indië binnen de bredere context van de Nederlandse koloniale geschiedenis in ‘de Oost’.
Leerdoelen
Na afronding van deze cursus:
1.) Heb je een algemeen beeld van de belangrijkste historische gebeurtenissen in de geschiedenis van Nederlands-Indië in het algemeen en van de geschiedenis van het moderne toerisme in Nederlands-Indië in het bijzonder.
2.) Kun je verschillende soorten toeristische reisteksten uit de koloniale tijd vanuit een ideologiekritisch perspectief analyseren met behulp van postkoloniale en sociologische theorieën.
3.) Ben je in staat om zelfstandig relevante secundaire en primaire literatuur voor eigen onderzoek te vinden en selecteren, waaronder bronnenmateriaal uit de Bijzondere Collecties van de UBL.
4.) Kun je zowel schriftelijk als mondeling verslag doen van een door jouzelf onderzochte casus, waarbij je een of meerdere zelfgekozen koloniale toeristische reisteksten over Nederlands-Indië kritisch hebt geanalyseerd.
5.) Heb je inzicht gekregen in wijze waarop toerisme en imperialisme zich tot elkaar verhouden, waardoor je op geinformeerde wijze je standpunt kunt bepalen ten aanzien van historische en hedendaagse toeristische ontwikkelingen.
Rooster
De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
Werkcollege
Excursie
Toetsing en weging
Toetsing
Actieve participatie (deelname aan discussie) (10%)
Mondelinge presentatie (20%)
Werkstuk (70%)
Weging
Het werkstuk kan worden herkanst als het cijfer lager is dan een 5,5. De andere twee toetsonderdelen kunnen niet worden herkanst.
Herkansing
De herkansing wordt in overleg met de docent ingepland.
Inzage en nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Literatuurlijst
De exacte literatuurlijst zal aan het begin van de cursus bekend worden gemaakt. De hieronder vermelde werken zullen in ieder geval in zijn geheel of gedeeltelijk worden bestudeerd. Ruud Weltens Het ware leven is elders. Filosofie van het toerisme (2013) kan het beste worden aangeschaft voor aanvang van de cursus.
Primaire literatuur (selectie)
M. Buys, Batavia, Buitenzorg en de Preanger. Gids voor bezoekers en toeristen. Batavia, 1891. (Digitaal raadpleegbaar op https://colonialarchitecture.eu/)
Louis Couperus, Oostwaarts. Utrecht/Antwerpen, 1992 (Volledige werken Louis Couperus 45). (Digitaal raadpleegbaar via de DBNL)
J.Z. van Dyck, Garoet en omstreken. Zwerftochten door de Preanger. Batavia, 1922.
Aletta H. Jacobs, Reisbrieven uit Afrika en Azië. Almelo, 1913. (Digitaal raadpleegbaar via Project Gutenberg)
Secundaire literatuur (selectie)Dean MacCannell, The Tourist. A New Theory of the Leisure Class. Berkeley [etc.], 2013.
Mikko Samuli Toivanen, Colonial Tours. The Leisure and Anxiety of Empire in Travel Writing from Java, Ceylon and the Straits Settlements, 1840-1875. Proefschrift European University Institute. Florence, 2019. (De publicatie wordt aan het begin aan de deelnemers van de cursus verstrekt.)
John Urry en Jonas Larsen, The Tourist Gaze 3.0. Los Angeles/London, 2011. (Digitaal raadpleegbaar via de website van de UB Leiden)
Ruud Welten, Het ware leven is elders. Filosofie van het toerisme. Zoetermeer, 2013.
Eric G.E. Zuelow, A History of Modern Tourism. London/New York, 2016. (Digitaal raadpleegbaar via de website van de UB Leiden)
Inschrijven
Inschrijven via My Studymap is verplicht.
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Reuvensplaats
Opmerkingen
Studenten van de bachelor Nederlandse taal en cultuur hebben voorrang bij het volgen van de cursus wanneer de maximale capaciteit bereikt is. Overige studenten dienen eerst toestemming te vragen aan de studieadviseur via stuconederlands@hum.leidenuniv.nl.