Studiegids

nl en

Planetenstelsels

Vak
2024-2025

Toegangseisen

VWO wiskunde en natuurkunde en Inleiding Astrofysica.

Beschrijving

In deze cursus leer je over de fysische principes achter de eigenschappen van exoplaneten en ons zonnestelsel. Je leert hoe we die principes gebruiken om exoplaneten te detecteren, en wat hun rol is in het ontstaan van planetenstelsels.

Deze cursus behandelt de eigenschappen van (exo)planeten en kleinere objecten thematisch gegroepeerd aan de hand van de onderliggende fysische processen. Na een kort algemeen overzicht van de verschillende soorten objecten in het zonnestelsel en de diversiteit van exoplaneten, wordt uit de Newtonse gravitatie de baanbeweging van objecten afgeleid. Deze kennis wordt vervolgens toegepast voor de detectie en karakterisering van exoplaneten, en verder uitgewerkt voor de dynamica van kleine objecten in het zonnestelsel. Hierbij komen ook niet-gravitationele krachten aan bod. Vervolgens beschouwen we de energiebalans van reuzeplaneten en aard-achtige planeten, die in grote mate samenhangt met hun interne en atmosferische structuur en chemische samenstelling. Als laatste bekijken we hoe dezelfde fysische principes de vorming van planetenstelsels beïnvloeden, en de sporen die hiervan nog steeds zichtbaar en meetbaar zijn in het zonnestelsel.

Tijdens computerpractica werk je aan uitgebreide berekeningen van de besproken fysische processen, en analyseer je astronomische meetgegevens van exoplaneten.

De volgende thema’s komen aan bod:

  • Overzicht van ons zonnestelsel en exoplanetenstelsels

  • Baanbewegingen onder invloed van de gravitatiekracht

  • Detectie van exoplaneten en daarbij te onderscheiden eigenschappen

  • Dynamica van kleine objecten zoals planetoïden en kometen in ons zonnestelsel

  • Eigenschappen van reuzeplaneten en aard-achtige planeten, hun energiebalans, en de invloed van de gravitatiekracht en getijdenwerking op en door deze planeten

  • De oorsprong van planetenstelsels: hoe uniek is ons eigen zonnestelsel?

  • Leven in ons zonnestelsel en in andere planetenstelsels

Leerdoelen

Hoofdleerdoel: na afloop van deze cursus kun je met behulp van de opgedane kennis van de achterliggende fysische principes een grote variëteit aan kwalitatieve en kwantitatieve opgaven oplossen over planetenstelsels in het algemeen.

Na afloop van de cursus Planetenstelsels kun je:

  • Kwalitatieve vragen beantwoorden en kwantitatieve berekeningen maken over baanbewegingen onder invloed van de gravitatiekracht

  • Kwalitatieve vragen beantwoorden over leven in ons zonnestelsel en hoe leven op exoplaneten aangetoond zou kunnen worden

  • Detectiemethoden voor exoplaneten beschrijven, en uit meetgegevens eigenschappen van exoplaneten zoals massa, grootte, en dichtheid berekenen

  • Kwalitatieve en kwantitatieve opgaven maken over de dynamica van objecten in planetenstelsels in het algemeen, onder invloed van gravitationele en niet-gravitationele krachten

  • Kwalitatieve en kwantitatieve opgaven maken over de energiebalans van objecten in planetenstelsels in het algemeen

  • Kwalitatieve vragen beantwoorden over de eigenschappen van verschillende klassen van objecten in het zonnestelsel, en beargumenteren welke fysische processen hierbij een dominante rol spelen

  • Kwalitatieve vragen beantwoorden over de oorsprong van planetenstelsels en ons zonnestelsel in het bijzonder

  • Met behulp van de computer uitgebreide numerieke berekeningen maken over de hierboven beschreven onderwerpen

  • Je kunt de opdrachten van computerpractica en de bijbehorende uitkomsten daarvan correct en helder verwoorden.

Rooster

Rooster

In MyTimetable kun je alle vak- en opleidingsroosters vinden, waarmee jij je persoonlijke rooster kunt samenstellen. Onderwijsactiviteiten waarvoor je je via MyStudyMap hebt ingeschreven, worden automatisch in je rooster getoond.

Daarnaast kun je My Timetable gemakkelijk koppelen aan een agenda-app op je telefoon en worden roosterwijzigingen automatisch in je agenda doorgevoerd; bovendien ontvang je desgewenst per e-mail een notificatie van de wijziging. Je kunt notificaties aanzetten bij Instellingen, nadat je bent ingelogd.

Vragen? Bekijk de video, lees de instructie of neem contact op met de ISSC helpdesk.

Let op: Joint Degree studenten Leiden/Delft dienen de informatie uit de Leidse en Delftse MyTimetables samen te voegen om een volledig rooster te zien. Deze video legt uit hoe dat werkt.

Onderwijsvorm

  • Hoorcolleges

  • Werkcolleges

  • Computerpractica

Toetsing en weging

  • Schriftelijk tentamen

  • Verslagen van computerpractica en opgaves werkcolleges (bonuspunten)

Literatuurlijst

Foundations of Astrophysics, Ryden & Peterson, ISBN 9780321595584 (aabevolen, niet verplicht)

Inschrijven

Als student ben je zelf verantwoordelijk voor het tijdig inschrijven via MyStudyMap.

In deze korte video zie je stap voor stap hoe je je kunt inschrijven voor cursussen in MyStudyMap.
Uitgebreide informatie over de werking van MyStudyMap vind je hier.

Er zijn twee inschrijfperiodes per jaar:

  • de inschrijving voor het najaar opent in juli

  • de inschrijving voor het voorjaar opent in december

Zie deze pagina voor meer informatie over deadlines en inschrijven voor vakken en tentamens.

Let op:

  • Het is verplicht om je in te schrijven voor alle activiteiten die je gaat volgen van een vak.

  • Je inschrijving is pas voltooid wanneer je je cursusplanning indient in het tabblad ‘Klaar voor inschrijving’ door op ‘indienen’ te klikken.

  • Niet ingeschreven zijn voor een (her)tentamen betekent dat je niet mag deelnemen aan het (her)tentamen.

Contact

Docent: Prof.dr. I.G.A. Snellen

Opmerkingen

Software
Vanaf collegejaar 2024/2025 werkt de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen met het software distributieplatform Academic Software. Via het platform kun je toegang krijgen tot de software die je nodig hebt voor bepaalde vakken in je studie. Voor sommige software moet je laptop aan bepaalde systeemeisen voldoen. Dit staat aangegeven bij de software. Belangrijk is dat je de software installeert voor de start van het vak. Meer informatie over het laptopprofiel vind je op de studentenwebsite.