Studiegids

nl en

Cultuurfilosofie

Vak
2024-2025

Toegangseisen

Geen.

Beschrijving

Deze cursus biedt een inleiding in de filosofie van cultuur in drie delen.

  1. In het eerste, grootste deel van de cursus bestuderen we de ontwikkeling van de betekenis van het begrip cultuur, van het Griekse paideia tot het moderne Bildung, aan de hand van primaire teksten van Plato, Aristoteles, Hobbes, Rousseau, Kant, Schiller, Schlegel, Hegel en Comte.

  2. In het tweede deel bestuderen we de manier waarop de Bildungsidealen bekritiseerd worden bij Marx, Nietzsche en Freud, en hoe cultuur niet meer vanzelfsprekend de ontwikkeling en hoogste prestaties van de mens uitdrukt, maar nu zelf als problematisch verschijnt (respectievelijk als ideologisch mechanisme; als teken van zwakke of decadente levensvorm; en als repressie van driften).
    Door verschillende ontwikkelingen vindt in de 20e eeuw een significante verbreding van het cultuurbegrip plaats. Cultuur geeft niet meer uitdrukking aan een hoogste mogelijkheid van menselijke ontwikkeling, maar verschillende culturen (in meervoud) kunnen als zelfstandige betekenisvelden naast elkaar bestaan en alles kan als potentieel cultureel significant benaderd worden.
    Deze pluralisering van het cultuurbegrip maakt een grote verscheidenheid van nieuwe benaderingen van cultuur mogelijk (sociologie, antropologie, cultuurwetenschappen, cultural studies, etc.).

  3. We eindigen de cursus met drie filosofische kwesties in het licht van dit nieuwe cultuurbegrip: aan de hand van Heideggers werk over techniek bestuderen we waarom cultuur toch niet slechts een contingente Weltanschauung kan zijn; met Arendt en Adorno bestuderen we de verticale hiërarchie in het cultuurbegrip (‘hogere’ en ‘lagere’ cultuur, massacultuur en entertainment), en we sluiten af met de vraag hoe cultuur bepaalt wat geldt als “normaal” aan de hand van werk van Raymond Williams en Michel Foucault.

De cursus als geheel raakt meermaals aan, maar focust niet op, cultuur in de betekenis van kunst en esthetica, of normatieve discussies over identiteit, culturele verschillen en cultuurrelativisme. De cursus stelt zich tot doel studenten op een dergelijke vervolgstudie voor te bereiden door de betekenis van het begrip cultuur als zodanig te beschouwen.

Leerdoelen

Doelstellingen

Doel van de cursus is studenten in te leiden in de filosofie van cultuur. De cursus focust niet op cultuur in de betekenis van kunst en esthetica, of op normatieve discussies over culturele verschillen en cultuurrelativisme, maar stelt zich tot doel studenten op een dergelijke vervolgstudie voor te bereiden door belangrijke visies op cultuur als zodanig te beschouwen.

Eindtermen

De student die de cursus succesvol heeft afgerond heeft kennis van:

  • de ontwikkeling van filosofische concepties van cultuur;

  • belangrijke manieren waarop cultuur als probleem is beschouwd (repressie, crisis, vervreemding, uitsluiting) en hoe cultuur bekritiseerd kan worden.

De student die de cursus succesvol heeft afgerond is in staat om:

  • canonieke teksten m.b.t. cultuur te reconstrueren, interpreteren, kritisch te bevragen, en te vergelijken;

  • op schrift belangrijke argumenten over cultuur in te brengen en te verdedigen die betrekking hebben op de cursus.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Hoorcollege.

Voor deze cursus geldt een aanwezigheidsplicht.

Toetsing en weging

Toetsing

  • Tussentoets: zaaltentamen met essayvragen (50%);

  • Eindtoets: zaaltentamen met essayvragen (50%).

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van twee deeltoetsen (zie hierboven).

Herkansing

Herkansingen voor de afzonderlijke deeltentamens worden niet aangeboden. De herkansing bestaat uit één toets die de volledige leerstof beslaat, in de vorm van een zaaltentamen met essayvragen. Het cijfer voor deze herkansing vervangt alle eerder behaalde deelcijfers en bepaalt 100% van het eindcijfer.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

Alle te lezen teksten worden via Brightspace beschikbaar gemaakt.

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.
Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie [Huizinga]https://www.organisatiegids.universiteitleiden.nl/faculteiten-en-instituten/geesteswetenschappen/faculteitsbureau/onderwijs--en-studentzaken/onderwijsondersteuning/onderwijsadministratie-huizinga).

Opmerkingen

Niet van toepassing.