Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
Behalve de criminologie houdt ook de rechtseconomie zich intensief bezig met vraagstukken van criminaliteit en criminaliteitsbestrijding. De twee benaderingen hebben zich in de afgelopen decennia redelijk los van elkaar ontwikkeld. Dat heeft voor een deel een historische reden. Criminologen en economen hebben nu eenmaal een andere wetenschappelijke achtergrond. Maar er is ook een verschil in invalshoek. Economen zijn sterk beleidsgericht en denken in termen van maatschappelijke welvaart. In hun benadering zijn de kosten van criminaliteitsbestrijding gerechtvaardigd als daar meer dan voldoende baten, in de vorm van een reductie van de maatschappelijke schade vanwege criminaliteit, tegenover staan. Dat veronderstelt weer dat de omvang van de criminaliteit in voldoende mate reageert op de instrumenten van het criminaliteitsbeleid. Om die reden zijn economen mede geïnteresseerd in een verklaring van crimineel gedrag, waarbij ze zich in eerste instantie laten leiden door de traditionele rationele-keuzetheorie van hun eigen discipline.
Er is dan ook meer dan voldoende reden om studenten criminologie kennis te laten maken met de economie van misdaad en straf. Het geeft toegang tot een omvangrijke en relevante literatuur over vraagstukken van criminaliteit en criminaliteitsbestrijding. En het biedt een voedingsbodem om de twee disciplines in de toekomst naar elkaar toe te laten groeien.
In het vak komen verschillende thema's aan de orde. In de eerste plaats wordt bekeken hoe de rationele-keuzetheorie in de rechtseconomie wordt toegepast. Deze theorie biedt een specifieke verklaring voor crimineel gedrag, waarin ruimte is voor zulke uiteenlopende factoren als gelegenheid, opbrengsten en kosten van een delict strafrisico, wroeging en sociale controle. Aansluitend wordt nagegaan of deze verklaring van crimineel gedrag steun vindt in empirisch economisch onderzoek.
In de tweede plaats wordt stilgestaan bij de ontwikkeling van een efficiënt criminaliteitsbeleid. Daarbij wordt ook aandacht besteed aan het empirische ketenmodel voor de strafrechtelijke keten in Nederland, PMJ, en aan de toepassing van maatschappelijke kosten-batenanalyse op het terrein van de criminaliteitsbestrijding.
Dit vak maakt deel uit van de leerlijnen:
- Ontwikkeling en verklaring van criminaliteit
- Recht, Beleid & Organisatie
Leerdoelen
Na afronding van het vak heeft u de volgende kwalificaties verworven:
U beschikt over basiskennis van de rechtseconomie en kunt de kernbegrippen definiëren/beschrijven (w.o. efficiëntiecriteria van Pareto en Hicks-Kaldor; individuele en collectieve rationaliteit; Coase-theorema; transactiekosten).
U heeft kennis van de rechtseconomische theorie met betrekking tot:
- de Tragedy of the Commons en het belang van private eigendomsrechten;
- de verschillende remedies voor contractbreuk;
- schuld- en risicoaansprakelijkheid in uni- en bilaterale ongevalssituaties;
- de rol van de proceskosten en de kansinschattingen van partijen in het verloop van het proces van civiele geschilbeslechting;
- privaat- en publiekrechtelijke instrumenten van milieubeleid;
- de inrichting van de criminaliteitsbestrijding.
U kunt op grond van deze kennis en een voorgestructureerde casus beredeneren welke gedragseffecten het recht en de rechtshandhaving kunnen hebben;
U kunt beoordelen in hoeverre het recht en de rechtshandhaving bijdragen aan de maatschappelijke welvaart met daarbij oog voor voornoemde gedragseffecten;
U kunt bij concrete rechterlijke uitspraken of justitiële beleidsvoornemens aan de hand van de rechtseconomische theorie inventariseren welke gedragseffecten deze kunnen hebben en op grond daarvan de mogelijke positieve en negatieve gevolgen voor de maatschappelijke welvaart benoemen;
U kunt op een heldere wijze verslag doen van bovenstaande bevindingen.
Rooster
Zie MyTimetable.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 5
Namen docenten: E. Schell MSc en A.F. van Nieuwstadt MSc
Vereiste voorbereiding door studenten: Het doornemen van de opgegeven literatuur, volgens het rooster in het werkboek en op Brightspace.
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 5
Namen docenten: E. Schell MSc. en A.F. van Nieuwstadt, Msc.
Vereiste voorbereiding door studenten: Het maken van de opgaven en casus uit het werkboek, volgens het rooster in het werkboek en op Brightspace.
Toetsing en weging
Toetsvorm(en)
Schriftelijk tentamen aan de hand van open vragen
Nabespreking
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur, het werkboek en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Regeling herkansen voldoendes
Op dit vak is de regeling herkansen voldoendes van toepassing (artikel 4.1.8 e.v. OER). Studenten die bij de eerste kans een voldoende eindcijfer hebben behaald, kunnen onder bepaalde voorwaarden het schriftelijke (eind)tentamen opnieuw afleggen op het reguliere herkansingsmoment. Kijk voor meer informatie op de website > tab ‘Rechtsgeleerdheid’ > ‘Voldoende herkansen’.
Literatuurlijst
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
B.C.J. van Velthoven, Economie van misdaad en straf, Den Haag: Boom Lemma, 2e druk, 2017.
Aanvullende artikelen, zie Brightspace.
Werkboek:
- Werkboek Rechtseconomie t.b.v. opleiding Criminologie, zie Brightspace.
Inschrijven
Inschrijving voor het onderwijs en het tentamen verloopt in principe via MyStudymap. Heb je geen toegang tot MyStudymap (gaststudent) of ben je propedeusestudent, kijk dan hier onder het tabblad Rechtsgeleerdheid voor meer uitleg over de inschrijfprocedure in jouw situatie.
Contact
Vakcoördinator: dr. B.L. Terpstra;
Werkadres: Kamerlingh Onnes Gebouw, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden, kamer A2.54;
Telefoon: 071 – 527 7855;
E-mail: b.l.terpstra@law.leidenuniv.nl
Spreekuur: Op afspraak, te maken via bovenstaand e-mailadres
Instituut/afdeling
Instituut: Fiscale en Economische Vakken
Afdeling: Economie
Kamernummer secretariaat: B 207
Openingstijden: Dagelijks van 9.00 – 12.00 uur
Telefoon secretariaat: 071 – 527 7756/ 1571
E-mail: economie@law.leidenuniv.nl