Studiegids

nl en

Misdaad en Straf in Nederland en Europa - Van de Middeleeuwen tot nu

Vak
2024-2025

Lin Kokshoorn, reporter van de Honours Academy, woonde de laatste bijeenkomst van dit vak bij in juni 2023 en deed verslag: 'De geschiedenis van de criminaliteit tot leven gebracht'.

Toegangseisen

Toegelaten tot Honours College Law.

NB. Dit vak bestaat uit excursies en seminars. De excursies zijn niet zichtbaar in MyTimetable. Hier zijn alleen de seminars opgenomen. Ook moet je rekening houden met reistijd naar de excursies, die niet allen in Leiden zijn. Houd er dus rekening mee dat dit vak meer tijd kost dan in MyTimetable wordt weergegeven.
Het volledige (voorlopige) rooster kun je vinden onder het kopje Periode.

Beschrijving

Het vakgebied ‘historische criminologie’ houdt zich bezig met de studie van de geschiedenis van de misdaad, het strafrecht en het strafrechtelijk systeem. Tijdens dit vak krijg je een introductie in de discipline van de historische criminologie. De focus ligt op de situatie in Europe vanaf de 16e eeuw tot aan vandaag.
Het vak heeft een vergelijkend Europees perspectief, maar als belangrijkste voorbeelden zullen de geschiedenis van de misdaad en de ontwikkeling van het strafrechtsysteem in de afgelopen twee eeuwen in Nederland worden gebruikt.

In dit vak zullen we de belangrijkste vragen van de historische criminologie behandelen zoals:

  • Hoe zijn ideeën over de normen en definities van misdaad in de geschiedenis en dus doorheen de tijd veranderd?

  • Hoe hebben de aard, hoedanigheid en de omvang van misdaad zich in de loop van de tijd ontwikkeld?

  • Hoe zijn de theoretische ideeën over de factoren en oorzaken van misdaad en criminelen in de afgelopen eeuwen veranderd?
    Alsmede:

  • Hoe hebben gemeenschappen, samenlevingen en staten in de afgelopen eeuwen gereageerd op misdaad, b.v. met misdaadpreventiemaatregelen, veroordelingen, straffen en sancties, en het opzetten van verfijnde strafrechtstelsels?

Deze cursus behandelt deze vragen en geeft een overzicht van recent onderzoek naar de geschiedenis van misdaad en strafrecht in Europa en Nederland vanaf de 16e eeuw tot vandaag. Het behandelt chronologisch de belangrijkste vragen van de historische criminologie, met de nodige aandacht voor de evoluerende en zich ontwikkelende economische, sociale en politieke aspecten op dit continent gedurende deze eeuwen.

Het gaat specifiek in op de verschillende vormen van criminele delicten en de veranderende en veranderde interpretaties en inzichten van deze misdrijven bij zowel de elite als op meer populistisch niveau. Het onderzoekt ook hoe zowel oude regimes en machthebbers als de nieuwe natiestaten, die in het begin van de 19e eeuw ontstonden, reageerden op criminele activiteiten: met de ontwikkeling van politiediensten en met de verfijning van vormen van straffen.
Dit vak zal aantonen dat veel ideeën, die door hedendaagse politici en beleidsmakers en in actuele debatten over misdaad en haar 'oplossingen' als nieuw worden behandeld, een zeer lange en roemruchte (voor-)geschiedenis hebben.

Leerdoelen

Na afronding van dit vak is de student in staat om:

  • De historische ontwikkeling te beschrijven in de definities van misdaad, theorieën over misdaad, de oorzaken en aard en karakter van misdaad, en de reacties op misdaad in Europa (en vooral in Nederland) sinds de 16e eeuw.

  • Een analyse te maken van en over de wisselwerking tussen die begrippen van misdaad, theorieën over misdaad, misdaadniveaus, en reacties op misdaad in Europa en met name Nederland sinds de 16e eeuw.

  • Een beschrijving te maken van recente ideeën over verklaringen van misdaad en reacties op misdaad zoals die spelen in actuele misdaaddebatten en deze te kunnen analyseren in de Nederlandse en Europese historische context.

  • Zelfstandig kennis over de geschiedenis van criminaliteit en rechtshandhaving te verwerven en te presenteren

  • Ontwikkelingen in de huidige samenleving te duiden op basis van de geschiedenis van misdaad en straf.

Onderwijsvorm(en)

Het vak is verdeeld in (wekelijkse):

  • Seminars, waarin de onderwerpen en literatuur worden geïntroduceerd.

  • Excursies naar historische plaatsen en musea, om op die manier de studiestof beter te leren begrijpen en verdiepen. Bijvoorbeeld naar: Het Gravensteen in Leiden, Rijksmuseum Gevangenpoort in Den Haag, Museum van de Geest, Haarlem, Museum Boerhave in Leiden, en het Nationaal Gevangenis Museum in Veenhuizen.

Om zich goed voor te bereiden op het onderwijs incl. de opdrachten moeten de studenten elke week de toegewezen literatuur bestuderen en een opdracht inleveren.

Houd er rekening mee dat de groepsopdrachten in een groep van drie studenten wordt/moet worden gedaan. Het inleveren van de wekelijkse opdrachten is verplicht en actieve deelname wordt verwacht.

NB Aanwezigheid bij en participatie aan dit vak is verplicht. Zoals bij alle vakken van HC Law. Dit, mede i.v.m. het karakter en de opzet van HC Law en de vakken daarvan, die daardoor mede de status van praktische oefening hebben.

Periode

De onderwijsbijeenkomsten vinden plaats in blok 4, d.w.z. van dinsdag 15 april 2025 tot en met dinsdag 20 mei 2025.
De bijeenkomsten bestaan (met uitzondering van de excursie naar Veenhuizen en de afsluitende bijeenkomst) uit twee onderdelen:

  • Een excursie van 15:00-17:00 uur

  • Een seminar van 17:30-19:00 uur

Het rooster is:

Dinsdag 15 april
Excursie 15.00-17.00 uur
Seminar 17.00-19.00 uur

Dinsdag 22 april
Excursie 15.00-17.00 uur
Seminar 17.30-19.00 uur

Dinsdag 29 april
Excursie 15.00-17.00 uur
Seminar 17.30-19.00 uur

Dinsdag 6 mei
Excursie 15.00-17.00 uur
Seminar 17.30-19.00 uur

Dinsdag 13 mei
Excursie Veenhuizen + gevangenis Esserheem Hele dag

Dinsdag 20 mei
Afsluitende bijeenkomst 15.00-19.00 uur

N.B. Het rooster kan mogelijk nog wijzigen i.v.m. de (nog definitief te regelen) excursies naar de musea.

Let op! De excursies zijn niet zichtbaar in MyTimetable. Hier zijn alleen de seminars opgenomen. Ook moet je rekening houden met reistijd naar de excursies, die niet allen in Leiden zijn. Houd er dus rekening mee dat dit vak meer tijd kost dan in MyTimetable wordt weergegeven.

Toetsing

Studenten worden beoordeeld met een pass of fail. De pass/fail beslissing wordt gebaseerd op:

  • Wekelijkse individuele opdrachten over de excursie van de vorige week

  • Wekelijkse groepsopdrachten: het maken van een lokale historische atlas over misdaad en straf
    N.B. In vergelijking met vorige jaren is het maken van multiple choice vragen over de Historische Atlas van Misdaad en Straf komen te vervallen.
    Aanleverprocedures: Alle opdrachten moeten worden ingeleverd via Brightspace.

Brightspace

Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van "Brightspace".

Literatuur

  1. Nieuwbeerta, P. P. Brood & M. Berendsen (2022). Historische Atlas van Misdaad en Straf. Nederlanders over de schreef. Zwolle: Wbooks. (ISBN: 978 94 625 8494 5) [34,95 Euro]
    Zie: https://wbooks.com/winkel/geschiedenis/atlassen/historische-atlas-van-misdaad-en-straf-nederlanders-over-de-schreef/

Aanmelden

Via de administratie van Honours College Law: honours@law.leidenuniv.nl.

Minimum en maximum aantal deelnemers

14-24

Contact