Studiegids

nl en

Observeren van gedrag en interactie

Vak
2024-2025

Ingangseis

Dit vak is alleen toegankelijk voor studenten Pedagogische Wetenschappen. Studenten van één van de andere bachelorspecialisaties van deze opleiding mogen dit vak gebruiken voor hun vrijekeuzeruimte.

Beschrijving

In zowel onderzoek als de (klinische) praktijk is observatie van kindgedrag, oudergedrag, en de interactie tussen ouder en kind van groot belang. Het ontwikkelen van een scherpe observationele blik is dan ook van belang voor elke pedagoog. Welk gedrag is relevant, in welke context? En hoe kunnen observatietechnieken en (gestandaardiseerde) instrumenten helpen om inzicht te krijgen in gedrag of interactiepatronen?

In deze cursus maak je kennis met observatiemethoden in verschillende contexten: de klinische context, de schoolcontext, en de gezinscontext. Je leert over observatietechnieken, en ontwikkelt vaardigheden om aan de hand van gestandaardiseerde instrumenten kinderen en jongeren te observeren.

Tijdens de coll eges doe je wetenschappelijke kennis op, die je vervolgens leert toepassen in de werkgroepen. Dit gebeurt door video’s van ouders, leerkrachten en kinderen te bekijken in verschillende contexten (thuis, school, klinische setting) en in verschillende situaties (spel, maaltijd, gestructureerde taken, frustratietaken, diagnostisch onderzoek, etc.). Je leert gedrag te observeren en te coderen. Verschillende oudergedragingen komen aan bod, zoals sensitiviteit en disciplineren, evenals kindgedragingen. Je leert verschillende typen codeersystemen kennen (bijv. globale schalen, gedragsfrequenties) en hun voor- en nadelen.

Leerdoelen

Na deze cursus is de student in staat om:

  • centrale constructen en theorieën in de context van observatie te herkennen en benoemen;

  • te beschrijven hoe gedrag en interacties thuis, op school, of in een diagnostische/behandelsetting geobserveerd kunnen worden;

  • te beschrijven met welk doel je observatie in kunt zetten in het pedagogisch werkveld;

  • te beargumenteren welke methode het beste past om je observatie uit te voeren;

  • op basaal niveau gedrag en interacties in verschillende contexten te observeren en coderen aan de hand van specifieke meetinstrumenten.

Rooster

Het rooster van dit vak vind je in MyTimetable.

Onderwijsvorm

De cursus bestaat uit 8 hoorcolleges en 4 werkgroepen. Tijdens de colleges doe je wetenschappelijke kennis op, die je vervolgens leert toepassen in de werkgroepen. Dit gebeurt door video’s van ouders/leerkrachten en kinderen te bekijken in verschillende contexten (thuis, school, klinische setting) en in verschillende situaties (spel, maaltijd, gestructureerde taken, frustratietaken, diagnostisch onderzoek , etc.). Je leert gedrag te observeren en te coderen. Verschillende oudergedragingen komen aan bod, zoals sensitiviteit en disciplineren, evenals kindgedragingen zoals agressie en gehoorzaamheid. Je leert zowel macro- als micro-codeersystemen kennen en verkent de voor- en nadelen van verschillende typen codeersystemen, zoals schalen en gedragsfrequenties.

Toetsing

  • Schriftelijk tentamen (beoordeeld met een cijfer)

  • Praktisch tentamen: toetsing observatievaardigheden (beoordeeld met V/O)

Het schriftelijk tentamen moet met een voldoende (ten minste een 5,5) worden afgesloten. Het praktisch tentamen wordt niet met een cijfer beoordeeld, maar moet met een voldoende worden afgesloten om het vak te kunnen halen. Een voldoende voor een deeltentamen behoudt geldigheid in het volgende academisch jaar. Een voldoende cijfer op het schriftelijk tentamen mag niet herkanst worden.

Brightspace

Tijdens de cursus wordt gebruik gemaakt van Brightspace.

Literatuur

Full-text papers en observatie- en codeerinstrumenten die via Brightspace bekend worden gemaakt.

Inschrijven voor vakken

Onderwijs
Studenten moeten zichzelf inschrijven voor alle onderwijseenheden (hoorcolleges, werkcolleges en practica) die zij willen volgen. Inschrijven kan tot uiterlijk 5 dagen voorafgaand aan de start van de cursus via Mystudymap.

Tentamens
Daarnaast is het voor alle studenten verplicht om zich voor elk tentamen in te schrijven via My Studymap. Dit kan tot en met uiterlijk 10 kalenderdagen voorafgaand aan het tentamen. Zonder geldige inschrijving kun je niet deelnemen aan het tentamen.

Lees zorgvuldig alle informatie over de procedures en deadlines voor het inschrijven voor vakken en tentamens.

Contact

Coördinatoren van het vak zijn dr. Merel van Vliet en dr. Mi-lan Woudstra