Studiegids

nl en

Ziek zijn en beter worden: De patiënt in medische geschiedenis

Vak
2025-2026

Toegangseisen

De BSA-norm is behaald en beide Themacolleges zijn met een voldoende afgerond.

Beschrijving

Medische geschiedenis is een discipline die eindeloos veel onderwerpen omvat. Talloze historici hebben reeds onderzoek gedaan naar de geschiedenis van ziekenhuizen, psychiatrische zorg, farmacie, militaire geneeskunde, homeopathie – de lijst is eindeloos. Tot enkele decennia geleden waren deze geschiedenissen echter vaak gericht op de vooruitgang van de medische wetenschap en de rol van artsen en onderzoekers hierin. Recenter vragen historici zich af: hoe kunnen we de medische geschiedenis schrijven vanuit het perspectief van de zieke? Hoe hebben mensen door de tijd heen ziekzijn en gezondheid ervaren? Hoe neemt een zieke verschillende rollen aan, zoals patiënt of consument? Wat betekent dat voor hoe we als historici medische geschiedenissen schrijven?

Deze cursus gaat aan de slag met de vragen waar historici die medische geschiedenis vanuit het perspectief van de zieke willen schrijven, tegenaan lopen. Dat begint met de kern: waarom zouden we überhaupt dit soort geschiedenissen willen of moeten schrijven? Daarnaast zullen we debatten over dit perspectief bestuderen. Die worden gevoerd door historici vanuit allerlei onderzoeksonderwerpen: van Victoriaanse romans tot zelfmedicatie met kruiden tot koloniale vaccinatiecampagnes. We onderzoeken dan ook hoe verschillende historici op verschillende manieren de methodologische en bronnenproblemen te lijf gaan. Ook leren we van de andere ‘medical humanities’, zoals medische antropologie. Door contexten te vergelijken, kunnen we de tekortkomingen maar ook de mogelijkheden van patiëntperspectieven voor de medische geschiedenis bestuderen. Bovendien gaan we er concreet mee aan de slag: middels een museumbezoek bekijken we hoe over historische ziekte-ervaringen verteld wordt aan een breder publiek. Daarnaast zullen we zelf in colleges aan de slag gaan met primaire bronnen: van romans tot schilderijen en dagboeken.

modernetijd
cultuurgeschiedenis/gendergeschiedenis/globalhistory/kolonialegeschiedenis
minderhedengeschiedenis/militairegeschiedenis/politiekegeschiedenis
religiegeschiedenis/socialegeschiedenis

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

De student kan:

  1. een gezamenlijke opdracht succesvol uitvoeren;
  2. een onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
    a. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
    b. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
    c. een wetenschappelijk debat analyseren;
    d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen
  3. reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd;
  4. een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij;
    a. een realistische planning hanteren;
    b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
    c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
    d. feedback geven en ontvangen;
    e. aanwijzingen van de docent verwerken.
  5. participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  1. De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort;
  • bij de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis: voor de plaatsing van de Europese geschiedenis van na 1500 in een mondiaal perspectief; in het bijzonder de ontwikkeling en rol van politieke instituties;
  1. De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht;
  • bij de afstudeerrichting Algemene Geschiedenis: voor de bestudering van primaire bronnen en de relativiteit van nationaal gedefinieerde geschiedenissen.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

De student:

  1. heeft kennis opgedaan van historische en huidige academische debatten over het patiëntperspectief in de medische geschiedschrijving, alsook in de bredere ‘medical humanities’.
  2. heeft begrip van verschillende historische methoden en bronnen om ziekte-ervaring te bestuderen.
  3. oefent in het opzetten, documenteren en uitvoeren van eigen historisch onderzoek naar een relevant onderwerp dat vooral gebaseerd zal zijn op secundaire literatuur, alsmede in het (mondeling en schriftelijk) rapporteren hierover

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien je toch verhinderd bent dient je dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien je niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, word je uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

  • Werkstuk (5.000-6.000 woorden gebaseerd op literatuur; exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie, voetnoten)
    getoetste leerdoelen: 2-4, 8-10

  • Mondelinge presentatie
    getoetste leerdoelen: 3-4, 8-10

  • Participatie
    getoetste leerdoelen: 5

  • Opdracht 1: Wekelijkse opdrachten ter voorbereiding op het college
    getoetste leerdoelen: 3, 6-8

  • Opdracht 2: Groepspresentatie over primaire bron
    getoetste leerdoelen: 1, 9

  • Opdracht 3: Onderzoeksvoorstel
    getoetste leerdoelen: 2-3, 6-9

Weging

  • Werkstuk: 40%

  • Mondelinge presentatie: 20%

  • Participatie (inclusief opdracht 1): 20%

  • Opdracht 2: 10%

  • Opdracht 3: 10%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn.

Deadlines

Voor het inleveren van de opdrachten en het werkstuk geldt de deadline, zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

De vereiste literatuur wordt bekend gemaakt via Brightspace.

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.

  • Bij onvoldoende belangstelling kunnen werkcolleges worden geannuleerd.

  • Annulering is mogelijk tot 2 weken voor aanvang van het college. Studenten worden meteen geinformeerd en maken in overleg met hun studieadviseur een alternatieve keuze.

  • Werkcolleges gaan zeker door bij een inschrijving van 24 personen.

Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga

Opmerkingen

NVT