Toegangseisen
Een BA-diploma Nederlandse taal en cultuur of een vergelijkbaar diploma.
Beschrijving
De laatste decennia is er felle kritiek gekomen op de zgn. ideologie van de standaardtaal. Daarmee worden impliciete aannames bedoeld die taalgebruikers én taalkundigen hanteren. Taalvariatie wordt daarbij vaak opgevat als een afwijking van de norm. Maar variatie is de normale toestand van elke taal. Taalverandering wordt als een verbreiding van de norm gezien en beperkt tot de ontwikkeling van de standaardtaal. Maar taalveranderingen gaan vaak een heel andere richting uit: weg van de norm. Taalgeschiedenissen zijn dan ook te vaak versmald tot een geschiedenis van de standaardtaal.
Binnen de historische sociolinguïstiek wordt die ideologie van de standaardtaal kritisch geëvalueerd. Daarmee is er aandacht gekomen voor nieuwe bronnen en nieuwe benaderingen. Nieuwe bronnen, omdat oudere taalgeschiedenis veelal uitgingen van gedrukte (literaire) teksten uit hogere kringen. En nieuwe benaderingen, waarbij het perspectief van de uiteindelijk ontstane standaardtaal niet wordt teruggeprojecteerd op oudere taalfasen.
Ook het beeld van de Nederlandse taalgeschiedenis is bijna uitsluitend gebaseerd op gedrukte, veelal literaire teksten. Op basis van nieuwe bronnen, zoals brieven en dagboeken, kunnen we het beeld van de taalgeschiedenis bijstellen.
In deze cursus staan twee dingen centraal: ten eerste de internationale onderzoekstraditie van de historische sociolinguïstiek. We zullen nieuwe bronnen en benaderingen bespreken uit de geschiedenis van zowel het Nederlands als andere talen (bijv. Engels, Duits, Frans, Afrikaans). Ten tweede de geschiedenis van het Nederlands in de praktijk: we zullen zelf nieuwe bronnen aanboren, met name dagboeken uit de vroegmoderne tijd, en wie weet tot nieuwe benaderingen komen.
In het afsluitend werkstuk kan er, afhankelijk van de interesse van de student, meer aandacht zijn voor theoretische taalkundige aspecten van taalvariatie en taalverandering, of meer voor de sociolinguïstische en/of cultuur-historische context.
Leerdoelen
Kennis van het historisch-sociolinguïstisch onderzoek
Kennis van 17de- en 18de-eeuws taalgebruik op alle niveaus (fonologie en spelling, morfologie, syntaxis, stijl)
Toepassen van historisch-sociolinguïstische methoden in eigen onderzoek
Mondeling en schriftelijk rapporten over onderzoeksresultaten
Kritisch analyseren van onderzoeksresultaten
Toepassen van filologische methoden t.b.v. eigen onderzoek
Rooster
Zie Rooster
Onderwijsvorm
Werkcollege
Toetsing
Afsluitend werkstuk, presentaties en participatie in de werkgroep
Blackboard
Literatuur
Terttu Nevalainen & Helena Raumolin-Brunberg, Historical Sociolinguistics: Language Change in Tudor and Stuart England. Londen etc., 2003: Longman.
Verdere literatuur wordt later opgegeven.
Aanmelden
Via Usis
Aanmelden A la carte en contractonderwijs
Aanmelden voor A la Carte
Aanmelden voor Contractonderwijs
Contact
Dr. G.J. Rutten
Opmerkingen
Deze werkgroep is ook bedoeld voor studenten die de Researchmaster Linguistics volgen.