Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
In onze tijd wordt uiteenlopend gedacht over de rol, betekenis en status van religie. Wordt godsdienst in de 21e-eeuwse samenleving gemarginaliseerd? Sterker, is godsdienst misschien definitief aan het verdwijnen? Wordt zij door secularisme vervangen, zoals sommigen hopen, anderen vrezen? Of is zo’n visie ingegeven door een sterk geografisch bepaalde blik, namelijk vanuit een geseculariseerd West-Europa, en is juist sprake van een opmerkelijke bloei van religie elders ter wereld?
Discussies over de betekenis van religie in de samenleving zijn zeker niet nieuw. Een eeuw geleden werd al volop gedebatteerd over zulke vragen, die werden ingegeven door het wijdverbreide idee dat het christendom de ergste religieuze crisis meemaakte van zijn hele geschiedenis. Katholieken en protestanten schreven hun vingers blauw aan analyses van deze ernstige religieuze crisis. Voor een aantal van hen vormden die analyses de voedingsbodem voor een fundamentalistische geloofsovertuiging: het religieuze fundamentalisme als richting en organisatie werd geboren. Anderen meenden dat kunst als vervanging van religie zou gaan fungeren. Weer anderen zagen juist in alle aandacht voor religie in hun tijd een bevestiging dat religie ‘alive and kicking’ was: wie houdt zich nu met een uitstervende zaak bezig? Nog weer anderen wensten zich helemaal niet te wagen aan toekomstvoorspellingen. In elk geval waren er de nodige verschillende scenario’s die de tijdgenoot werden gepresenteerd.
Opmerkelijk genoeg doen de debatten uit het fin-de-siècle uitermate actueel aan. Zij lenen zich er dan ook bij uitstek voor om onze hedendaagse analyses van de rol van religie in de samenleving in perspectief te plaatsen.
Enquêtes over geloof en ongeloof – met veel aandacht voor de sterk toenemende onkerkelijkheid – zullen in deze collegereeks als belangrijke bron fungeren. Deze enquêtes werden gehouden onder een zeer gevarieerde groep van rooms-katholieken en protestanten in Europa en Noord-Amerika: medici, juristen, kunstenaars, componisten, roman- en toneelschrijvers, dichters, predikanten, priesters, studenten, hoogleraren enz., wat ons een uitermate boeiend beeld biedt van de veelheid aan visies op ‘de religieuze crisis’.
Leerdoelen
Studenten zijn bekend met belangrijke stromingen en figuren van het westers christendom in de late 19e en vroege 20e eeuw. Zij weten fundamentele thema’s in de religiegeschiedenis van deze periode in een bredere culturele, politieke en sociale context te plaatsen. Zij kunnen hedendaagse analyses van de rol van religie in de 21e-eeuwse samenleving in een historisch perspectief plaatsen. Zij leren om zowel bronnen als secundaire literatuur kritisch te analyseren en kunnen theoretische concepten als seculariastie, ontkerkelijking e.d. aan een kritische beschouwing onderwerpen.
Rooster
Zie rooster
Onderwijsvorm
Dit college is een combinatie van een hoor- en werkcollege. Tijdens de lessen worden belangrijke teksten uit de betreffende periode gezamenlijk bestudeerd.
Studielast
totale studielast voor de cursus: 5 EC = 140 uur [desgewenst uit te breiden tot 10 EC = 280 uur]
- uren volgen van college: 24 uur – bestuderen verplichte literatuur, inclusief het maken van aantal beknopte opdrachten : 36 uur – schrijven van een werkstuk (inclusief inlezen / onderzoek) : 80 uur
Toetsing
aanwezigheidsplicht
actieve deelname aan de colleges (10%)
een aantal beknopte opdrachten tijdens de collegereeks (30%)
eindpaper (60%)
Blackboard
Ja, Blackboard , voor het ter beschikking stellen van studiemateriaal, het stellen van tussentijdse vragen aan docent e.d.
Literatuur
W.A. Bonger, Geloof en ongeloof in Nederland (1909-1920). Een statistische studie (Amsterdam 1924).
Steve Bruce, Secularization: In Defence of an Unfashionable Theory (Oxford, 2011)
J.P. Kruyt, De onkerkelykheid in Nederland. Haar verbreiding en oorzaken. Proeve eener sociografische verklaring (diss. Amsterdam 1933) (Groningen-Batavia, 1933).
Hugh McLeod, Secularisation in Western Europe 1848-1914 (London-New York, 2000).
David Martin, On Secularisation. Towards a Revised General Theory (London, 2005).
Religie aan het begin van de 21ste eeuw (Rapport Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag-Heerlen, 2009).
NB Een uitgebreide literatuurlijst zal 2 weken voor de aanvang van het college op Blackboard worden geplaatst.
Aanmelden
Aanmelden via uSis en blackboard.
Aanmelden A la carte en contractonderwijs
Aanmelden à la carte via: http://www.hum.leidenuniv.nl/godsdienstwetenschappen/aanstaandestudenten/toehoorders-cursussen/toehoordersonderwijs/inschrijven.html
Aanmelden voor Contractonderwijs
Contact
Opmerkingen
Uiterlijk twee weken voor de aanvang van de cursus zal het rooster, inclusief de wekelijkse opdrachten voor de te lezen literatuur, op Blackboard worden geplaatst.