Toegangseisen
BA Nederlandse taal- en letterkunde / BA literatuurwetenschap / BA cultuurwetenschap / BA kunstgeschiedenis
Beschrijving
Van gebaren tot gesproken taal, van schrift tot boek, van film tot televisie en van typmachine tot computer en internet – alle kennis komt tot ons via media. Maar welke invloed hebben deze media op de manier waarop wij kennis opdoen? Hoe kunnen we de rol van het medium beter begrijpen? En vooral: op welke manier weten literatuur en cultuur gebruik te maken van een of meerdere media om een eigen, unieke manier van uitdrukken te ontwikkelen te geven en ons inzicht te geven in de mediamaatschappij? In deze cursus bestuderen we de rol die media en intermedialiteit spelen in de Nederlandse literatuur en cultuur van de twintigste eeuw.
Voortbouwend op de traditie van interarts studies en intertekstualiteit focust de studie van intermedialiteit op allerhande wisselwerkingen tussen cultuurproducten die gebruik maken van verschillende media. In deze cursus onderzoeken we hoe Nederlandse schrijvers, essayisten, architecten en beeldende kunstenaars gebruik maakten van verschillende media en zich kritisch verhielden tot deze media. We stellen ons de vraag of dit ons iets vertelt over de mediaperiode waarin zij werkzaam waren.
Tijdens de cursus onderzoeken we drie mediaperiodes in de Nederlandse cultuur. De eerste periode, van 1915 tot 1930, concentreert zich op De Stijl en de wisselwerking tussen kunstenaars, essayisten, dichters en architecten die in deze groep plaatsvond. De tweede periode, van 1945 tot 1970, traceert de opkomst van de internationale kunstenaarsgroepering COBRA, situationisme en provo’s in Nederland en de wisselwerking die literatuur, polemiek en architectuur in deze groepen. We concentreren ons daarbij vooral op Constant en zijn Nieuw Babylon project, dat uit architectuur, schilderwerk en essayistiek bestaat. De derde mediaperiode, van 1980 tot 2000, onderzoekt de opkomst en ondergang van de Nederlandse krakersbeweging en van het internet. We besteden aandacht aan essayisten en dichters uit de krakersbeweging, waaronder BILWET en Diana Ozon. We bestuderen het gebruik dat zij maakten van media zoals het gestencilde tijdschrift, maar ook de mainstream media.
Voor deze cursus staan enkele (facultatieve) excursies ingepland, onder andere naar De Stijl archieven in Den Haag, het Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam (waar we de archieven van de krakersbeweging onderzoeken).
Leerdoelen
In deze cursus maak je een grondige studie van de mediatheorie en leer je die aanwenden bij het analyseren van literaire en culturele momenten in de geschiedenis van de 20ste eeuw in Nederland.
Je bent in staat om de wisselwerking tussen verschillende media (literatuur, essayistiek, schilderkunst, architectuur) grondig te analyseren en die te situeren in de context van de Nederlandse cultuur van de 20ste eeuw.
Aan de hand van archiefonderzoek en mondelingen en geschreven presentatie leer je helder en duidelijk omgaan met de wetenschappelijke middelen die ons ter beschikking staan om een intermediaal onderzoek naar Nederlandse taal- en cultuur op te zetten.
Rooster
Het rooster is vanaf 1 juni beschikbaar via de website
Onderwijsvorm
Werkcollege 3 uur
Studielast
Totale studielast voor de cursus: 280 uur.
uren die aan het volgen van college worden besteed: 42 uur.
tijd voor het bestuderen van de verplichte literatuur: 84 uur
voorbereiden referaat: 16 uur
tijd voor het schrijven van een werkstuk: 96 uur (inclusief inlezen / onderzoek)
Toetsing
Drie leesverslagen: 40%
Referaat: 20%
Werkstuk: 40 %
Een 5.5 minimaal voor alle onderdelen, en alleen het werkstuk kan worden herkanst.
Blackboard
Er is een Blackboardcursus aanwezig. Via Blackboard worden studenten op de hoogte gehouden van lopende zaken en ontvangen ze specifieke informatie over onderdelen van de cursus.
Zie Blackboard
Literatuur
Dijk, Y. van: ‘ Medium’, in: F.M. Essink, G.E.H.I. Franssen & J.A.T. Rock (red.), Literatuur in de wereld: handboek moderne letterkunde (Nijmegen: Vantilt 2013).
We maken onder meer gebruik van de volgende teksten:
Theo van Doesburg et al., De Stijl, [facsimile, herdruk in twee delen], Amsterdam, Atheneum 1968
Theo van Doesburg & Anthony Kok, „De Stijl overal absolute Leiding!“ De briefwisseling, ed. A. Ottevanger, UItgeverij Thoth, Bussum 2008
Constant, Opstand der Homo Ludens, 1970
BILWET, Bewegingsleer, UItgeverij Ravijn, Amsterdam 1990, online: http://thing.desk.nl/bilwet/bilwet/Bewegingsleer/
Walter Benjamin: Das Kunstwerk im Zeitalter seiner technischen `Reproduzierbarkeit (1936). Selectie uit The Cultural Studies Reader.
Marshall McLuhan: Understanding Media. The extensions of man, 1964.
Kittler, ‘Typewriter’, in: Kittler , F.A. Gramophone, Film, Typewriter. Trans. Geoffrey Winthrop-Young and Michael Wutz. Stanford 1999. Preface, introduction and chapter typewriter (selectie).
Aanmelden
Aanmelden als student via uSis
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Dit college is niet beschikbaar voor à la carte onderwijs en Contractonderwijs
Contact
Voor inhoudelijke vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met Dhr Dr. B.K. Ieven,
Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur/Neerlandistiek.
Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071-5272 2604.
mail: ndd@hum.leidenuniv.nl..