Studiegids

nl en

Gaswinning in Groningen en het fenomeen van vertrouwen in de overheid

Vak
2017-2018

Toegangseisen

Dit vak is open voor alle geïnteresseerde studenten.

Beschrijving

Sinds een aantal jaar zorgen aardbevingen in Groningen voor veel onrust onder burgers. En er is veel kritiek. De Nederlandse overheid heeft sinds de jaren ‘60 van de vorige eeuw ruim €265 miljard verdiend aan de gaswinning, maar gaat het grote geld dan boven veiligheidsrisico’s voor burgers? In de schadeafhandeling liet Den Haag het lang afweten: die liet zij namelijk jarenlang over aan de NAM, de publieke partner die het gas exploiteert. Maar die afhandeling ging niet vloeiend, en veel Groningers hebben geen vertrouwen meer in de landelijke overheid of de NAM. Recent is besloten dat de overheid toch de ‘publieke regie’ rond de schadeafhandeling gaat voeren. Gezocht wordt naar manieren om het vertrouwen van de burgers te herstellen. Maar: hoe doe je dat eigenlijk?

In deze Honours Class staat het fenomeen van vertrouwen van de burger in de overheid centraal. De Groninger gaswinningszaak is de casus aan de hand waarvan we dit fenomeen zullen ontrafelen. We doen dit door verschillende wetenschappelijke disciplines te belichten die vervolgens getoetst worden aan de Groningse zaak. Zo kan worden gedacht aan:

  • Technische aspecten: welke rol speelt wetenschap in het verklaren van oorzaak en gevolg in dit soort zaken? Bijvoorbeeld: hoe duidelijk kun je causaal verband aantonen tussen de gaswinning en schade?

  • Juridische aspecten: hoe werkt bewijsvermoeden, aansprakelijkheid en schadeafhandeling? Hoe bescherm je de (mensen-)rechten van Groningers?

  • Psychologische aspecten: hoe werkt het contact en het vertrouwen tussen burger en overheid?

  • Bestuurskundige aspecten: hoe bepaalt de overheid hoe het land wordt gebruikt, en hoe werkt ze samen met private partijen? Hoe opereren belangengroeperingen & grassrootsorganisaties en hoe wordt de politieke agenda bepaald?

  • Taalkundige aspecten: hoe communiceer je als overheid of als belangenorganisatie? Hoe vertel je een overtuigend verhaal en hoe frame je een gebeurtenis?

In iedere bijeenkomst zal eerst (vanuit bovengenoemde invalshoeken) worden ingegaan op het bredere thema van vertrouwen in de overheid in een interactief college door een gastspreker. Hierna zal onder toezicht van de vakcoördinator in een open discussie door en met de studenten deze kennis worden toegepast op de Groninger zaak.

Op deze manier leren studenten de vele dimensies van maatschappelijke problemen en de relatie burger/overheid kennen; worden zij gestimuleerd om een onderwerp vanuit verschillende disciplines te bekijken; en leren zij het belang van buiten hun eigen vakgebied stappen. Door middel van twee tussentijdse skillsbijeenkomsten leren studenten ook conflictvaardigheden. Als eindopdracht passen studenten deze vaardigheden vervolgens toe op een eigen casus waarin een maatschappelijk probleem de relatie burger/overheid onder druk zet.

Leerdoelen

  • Studenten hebben kennis over en inzicht in het fenomeen ‘vertrouwen in de overheid’ verkregen vanuit verschillende wetenschapsdisciplines.

  • Studenten hebben kennis en inzicht verkregen van de wijze waarop wetenschap bedreven wordt vanuit de verschillende wetenschapsdomeinen.

  • Studenten zijn in staat om de verschillen, maar ook overeenkomsten en relaties te zien tussen verschillende wetenschappelijke disciplines.

  • Studenten hebben geleerd om kritisch te reflecteren op de bijdragen van verschillende wetenschapsdisciplines.

  • Studenten hebben geleerd interdisciplinaire kennis toe te passen op concrete case studies.

  • Studenten hebben vaardigheden rond conflicthantering geleerd, specifiek mediation en stakeholderdebates.

Rooster

9 bijeenkomsten van 2 uur + 2 workshopbijeenkomsten van 2 uur
Rooster afhankelijk van de beschikbaarheid van de gastdocenten.
Bijeenkomsten zullen oktober beginnen en doorlopen tot januari (de slotbijeenkomst).

Rooster: 10 maandagavonden + 2 skillsbijeenkomsten op dinsdagavonden van 17:30-19:30u
Maandag 23 oktober 17:30-19:30
Maandag 30 oktober 17:30-19:30
Maandag 6 november 17:30-19:30
Maandag 13 november 17:30-19:30
Maandag 20 november 17:30-19:30
Dinsdag 21 november 17:30-19:30
Maandag 27 november 17:30-19:30
Maandag 4 december 17:30-19:30
Maandag 11 december 17:30-20:00 (!)
Dinsdag 12 december 17:30-19:30
Maandag 18 december 17:30-19:30

Locatie

De Oude Sterrewacht. Alle bijeenkomsten op maandagavond vinden plaats in zaal c102. De skillsbijeenkomst op dinsdagavond 21 november vindt plaats in zaal c006 en c002 en op dinsdagavond 12 december in zaal c005 en c006.

Programma

De inhoudelijke seminars worden ingeleid door een interactief college door een gastdocent, die vanuit haar/zijn expertise vertelt over het bredere thema van die week. Hierna zal onder auspiciën van de vakcoördinator in een open discussie door en met studenten deze kennis worden toegepast op de case Groningen. Ook zal in deze discussie worden gesproken over de rol van deze discipline binnen de wetenschap: hoe vonden de studenten het om deze discipline te leren kennen?

1. Introductiebijeenkomst
Maandag 23 oktober 2017, 17:30-19:30

door Georgina Kuipers MSc en mr.dr. Chris de Kruif
In de eerste bijeenkomst wordt ingegaan op de geschiedenis van de gaswinning en daaropvolgende aardbevingen in Groningen. Hoe is de huidige situatie ontstaan, hoe regelt men de schadeafhandeling en hoe stelt de overheid zich op?

2. Technische aspecten
Maandag 30 oktober 2017, 17:30-19:30

door N.T.B.
Hoe werkt bodembeweging (door gaswinning) en wat voor effect heeft dit op gebouwen? Kan via technische wetenschap causaal verband tussen bijv. gaswinning en schade worden aangetoond? Kan je overheidsbeleid baseren op de technische wetenschap?

3. Juridische aspecten I: aansprakelijkheid
Maandag 6 november 2017, 17:30-19:30

door mr.dr. Michiel Tjepkema
Wie is juridisch verantwoordelijk voor ontstane schade? Hoe werkt bewijsvermoeden en hoe wordt schade vergoed?

4. Juridische aspecten II: mensenrechten
Maandag 13 november 2017, 17:30-19:30

door prof.mr. Tom Barkhysen
Hoe kunnen mensenrechten worden gewaarborgd? Spelen mensenrechten een rol binnen het Nederlandse recht? Wat is de rol van internationale verdragen hierin?

  • Studenten pitchen kort hun voorstel voor de eindopdracht: welk maatschappelijk probleem willen zij interdisciplinair bekijken, en welke disciplines denken ze hiervoor te kunnen raadplegen? Hierna krijgen zij feedback van peers en de vakcoördinator.

5. Psychologische aspecten
Maandag 20 november 2017, 17:30-19:30

door mr. Liesbeth Hulst
Hoe werkt de interactie tussen burger en overheid? Op welke manier kan contact en communicatie tussen overheid en burger het beste plaatsvinden?

6. Skillsbijeenkomst: workshop mediation
Dinsdag 21 november 2017, 17:30-19:30

Hoe los je conflicten op? Wat is hierin de meerwaarde van alternatieve geschilbeslechting? Hoe leer je mediaten?

7. Bestuurskundige aspecten I: omgevingsmanagement
Maandag 27 november 2017, 17:30-19:30

door prof.dr. Joop Koppenjan
Hoe bepaal je als overheid waar een project kan worden gerealiseerd? Hoe ga je om met de verschillende belangen die hierbij betrokken zijn? En hoe werkt de overheid samen met private partijen om haar beleid tot uitvoering te brengen?

8. Bestuurskundige aspecten II: belangengroeperingen en agenda’s
Maandag 4 december 2017, 17:30-19:30

door dr. Brandon Zicha (Engelstalig gastcollege)
Hoe opereren belangengroeperingen en grassrootsorganisaties en hoe krijgen ze succes? Hoe kan de politieke, beleids- of media-agenda worden beïnvloed?

9. Taalkundige aspecten
Maandag 11 december 2017, 17:30-20:00 (!)

door prof.dr. Ton van Haaften
Hoe vertel je een overtuigend verhaal? Hoe frame je een gebeurtenis?

  • Studenten pitchen hun definitieve voorstel voor de eindopdracht: welke invalshoeken (of frames) hebben zij bedacht om hun maatschappelijk probleem interdisciplinair te bekijken? Hierna krijgen zij feedback van peers en de vakcoördinator.

10. Skillsbijeenkomst: debatworkshop & stakeholderdebate
Dinsdag 12 december 2017, 17:30-19:30

door debatexpert, Georgina Kuipers MSc en mr.dr. Chris de Kruif
De studenten krijgen een debatworkshop en worden gevraagd in een stakeholderdebate de posities van de NAM, het Ministerie van Economische Zaken, de lokale overheden, en de gedupeerde Groningers zo juist mogelijk te verwoorden.

11. Slotbijeenkomst
Maandag 18 december 2017, 17:30-19:30

door Georgina Kuipers MSc en mr.dr. Chris de Kruif
Als slot blikken de studenten terug op de lessen uit de verschillende disciplines en hun relatie tot de case Groningen. Hoe is hun blik op de situatie veranderd sinds de eerste bijeenkomst?

Studielast

Dit vak is 5 EC waard, wat betekent dat de totale studielast 140 uur bedraagt.

  • Interactieve seminars: 9 seminars à 2 uur

  • Workshops: 2 bijeenkomsten à 2 uur

  • Voorbereidend werk: lezen van literatuur en bronnen: 7-9 uur p/seminar

  • Opdrachten & eindopdracht: 40-50 uur

Toetsing

  • 20% actieve deelname gedurende de seminars, incl. geven van feedback aan medestudenten

  • 10% pitch eerste voorstel eindopdracht in seminar 4

  • 10% pitch uitgewerkt voorstel eindopdracht in seminar 8

  • 60% eindopdracht: toepassing van interdisciplinaire vaardigheden en kennis op eigen case study, waarin op literatuur gebaseerde aanbevelingen worden gedaan. Vorm van de eindopdracht wordt nader bepaald in overleg met studenten, maar kan de vorm krijgen van bijv. een studentconferentie, lezing, vlogs, etc.

Blackboard en uSis

Dit vak maakt gebruik van Blackboard.

N.B. Studenten hoeven zich voor Honours Classes niet te registreren via uSis. Jouw registratie wordt centraal geregeld.

Literatuur

De literatuur zal via Blackboard worden bekendgemaakt, en bestaan uit introductieliteratuur over de casus Groningen, alsmede inhoudelijke literatuur die per week zal worden voorgeschreven door de gastdocent.
Hiernaast worden studenten gevraagd wekelijks zelf journalistieke, wetenschappelijke en beleidsmatige bronnen te verzamelen die het thema van de week koppelen aan de gaswinning in Groningen.

Aanmelden

Registreren voor dit vak is van maandag 21 augustus tot en met woensdag 6 september 23:59 mogelijk via de Honours Academy, via deze link.

Contact

Mw. G.M. Kuipers MSc