Toegangseisen
Geen
Beschrijving
De middeleeuwse riddercultuur was een cultuur van dapperheid, eer en schande. In de Middeleeuwen was eer een kwestie van levensbelang. Herauten ontwikkelen zich tot specialisten op het terrein van de riddercultuur. Ze bewaakten de ridderlijke regels en hoofse omgansvormen en formuleerden hun oordelen over eer en schande onder meer tijdens toernooien. Vanaf de veertiende eeuw worden herauten literair actief. Ze beginnen gedichten, kronieken en traktaten te schrijven, en leggen soms verzamelhandschriften aan waarin ze relevant tekstmateriaal bijeenbrengen om hun ambt goed uit te kunnen oefenen.
In dit college staan teksten, handschriften en oude drukken van (en over) herauten centraal. Ook vroegmoderne bronnen waarin aandacht wordt besteed aan herauten en heraldiek worden in de beschouwing betrokken, om aldus oog te krijgen voor een wereld van adel, ridderlijkheid en heraldisch uiterlijk vertoon die we nu niet meer in die vorm kennen, maar die kenmerkend was voor de Middeleeuwen en een deel van de Vroegmoderne Tijd. Uitgangspunt vormt de benaderingswijze van de New Philology, ofwel: we werken vanuit de materiële bronnen, en verbinden die met de historische en cultuurhistorische context. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar een vijftiende-eeuws handschrift dat sinds de Tweede Wereldoorlog lange tijd spoorloos was (het zogenoemde Münsterse Wapenboek), maar dat een aantal jaren geleden is teruggevonden in de bibliotheek van de Hoge Raad van Adel in Den Haag. Daarin komen onder meer het enige wapenboek-in-woorden in het Middelnederlands voor (een schitterend startpunt voor onderzoek van de middeleeuwse heraldische terminologie), alsmede enkele recepten en een onuitgegeven kroniek over de stad Delft. Bij het college hoort een excursie naar de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag, die over een ruime collectie heraldica beschikt.
Leerdoelen
Na afloop van dit college kun je:
Op niveau reflecteren op de middeleeuwse riddercultuur (inclusief heraldiek) en de organisatorische en literaire rol van herauten daarbinnen.
De rol van herauten en heraldiek in de Nederlanden plaatsen in een internationale context.
De specifieke plaats van herauten in het literaire veld uitleggen en illustreren aan de hand van middeleeuwse en vroegmoderne teksten en handschriften uit de Nederlanden.
Vorm en inhoud van middeleeuwse en vroegmoderne handschriften uit de Nederlanden samengesteld door herauten (alsmede heraldische handschriften die niet door herauten zijn samengesteld) analyseren volgens de benaderingswijze van de New Philology.
Mondeling en schriftelijk verslag uitbrengen van zelfstandig onderzoek op bovenomschreven terrein.
Rooster
Onderwijsvorm
Werkcollege
Excursie
Studielast
Bijwonen colleges: 2 uur p.w. x 13 = 26 uur (één van de colleges in de vorm van een excursie)
Voorbereiden colleges (leeswerk, kleine opdrachten): ca. 5 uur p.w. x 13 = 62 uur
Bijwonen studentensymposium: 4 uur.
Voorbereiden presentatie studentensymposium: 8 uur.
Werkstuk: 40 uur.
Totale studielast 5 EC x 28 uur = 140 uur.
Toetsing
Opdrachten tijdens het college (10%)
Deelname aan de discussie, algehele inzet (5%)
Mondelinge presentatie (15%)
Werkstuk (70%)
Weging
Zie hierboven. Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers.
Herkansing
Als het eindcijfer voor het college als geheel onvoldoende is kan (alleen) het werkstuk worden herkanst. Aan de herkansing gaat een gesprek met de docent vooraf.
Nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Blackboard
Via Blackboard worden studenten op de hoogte gehouden van lopende zaken en ontvangen ze cursusmateriaal en specifieke informatie over onderdelen van de cursus.
Literatuur
M. Keen, Chivalry. New Haven [enz.], Yale University Press, 1984, hoofdstuk 7 (‘Heraldry and Heralds’).
Katie Stevenson (red.), The Herald in Late Medieval Europe. Woodbridge: The Boydel Press, 2009.
Website Heraldica Nova. Medieval and Early Modern Heraldry from the Perspective of Cultural History
Voorafgaand aan het college hoeft geen literatuur te worden bestudeerd.
Aanmelden
Voor reguliere hogerejaars bachelor- en masterstudenten geldt dat zij verplicht zijn zich tijdig in te schrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen.
Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator
Algemene informatie over uSis vind je op de website
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), o.a. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Contact
Voor inhoudelijke vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met Prof.dr. W. van Anrooij.
Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur/Neerlandistiek. Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071-5272 2604. Mail: osz-oa-eyckhof@hum.leidenuniv.nl.
Opmerkingen
Deze cursus kan gevolgd worden als onderdeel van de minor De Middeleeuwen en Vroegmoderne Tijd.