Toegangseisen
Geen. Wel wordt bekend verondersteld: Jan Rock e.a. (red.)Literatuur in de wereld. Vantilt, Nijmegen 2013, p 7-97.
Beschrijving
Wie bepaalt wat literatuur is? Of welke literatuur gelezen wordt? In deze cursus onderzoeken we het functioneren van literatuur door onze aandacht te vestigen op literaire instituties die samen het literaire veld vormen, ofwel: de infastructuur van het literaire bedrijf. Instituties zijn die organisaties, instellingen en personen die ervoor zorgen dat literaire teksten worden geproduceerd, verspreid en gelezen, zoals boekwinkels, uitgeverijen, leesclubs, recensenten, bibliotheken en tijdschriften. Een kijkje achter de schermen van het literaire bedrijf leert dat een uitgever er niet alleen voor zorgt dat het ene manuscript wel, en het andere niet wordt uitgegeven, maar ook: of het thuishoort in het thrillersegment, bij de autobiografische romans of Young Adult Literature. En worden daarmee ook al de recensenten en lezers beïnvloed?
Dat de invloed van Nederlandse instituties niet tot onze landsgrenzen beperkt blijft, blijkt bijvoorbeeld uit het onderzoeksproject The Ciculation of Dutch Literature. De laatste jaren is er veel soortgelijk cultuurhistorisch, -sociologisch en -theoretisch onderzoek gedaan naar de rol die literaire instituties en media – televisieprogramma’s, sociale media, websites – spelen, en met name naar de enorme veranderingen die we in het literaire bedrijf zien: van de opkomst van online literatuurkritiek en leesclubs tot de verkoop van e-books. Digital humanities maken daarbij bovendien nieuwe vormen van onderzoek naar het literaire bedrijf mogelijk en creëren ook weer nieuwe vragen.
In deze cursus ligt de focus op de interactie tussen verschillende instituties in onze tijd, maar kijken we ook terug. Door de literaire infrastructuur in verschillende perioden te bestuderen, krijg je scherper zicht op de manier waarop literatuur functioneerde in verschillende periodes, en in de veranderende maatschappelijke plaats van literatuur.
Gedurende de cursus maak je bovendien kennis met spelers ‘uit het veld’: een criticus, een redacteur en een literair agent. Deze cursus is qua leeslast te combineren met de accentgroep Recente romans in het tweede semester.
Leerdoelen
Na afronding van deze cursus kun je:
de lijn van argumentatie in de bestudeerde wetenschappelijke artikelen over het literaire bedrijf begrijpen en reproduceren, ofwel: uitleggen wat de invloed van diverse literaire instituties is op de productie, receptie en distributie van de literatuur.
verschillende cultuursociologische theorieën begrijpen en toepassen in de analyse van historische praktijken
wetenschappelijke discussies opzetten en voeren over het literaire bedrijf en het onderzoek daarnaar, met medestudenten en professionals uit het literaire bedrijf.
op heldere wijze schriftelijk en mondeling wetenschappelijk verslag uitbrengen van dit onderzoek, en het populariseren, bijvoorbeeld in de vorm van onderwijs op een middelbare school.
zelfstandig een bescheiden onderzoek uitvoeren met een institutionele vraagstelling
Rooster
Het betreft een derdejaarsvak dat door de tweedejaars als een van de zes keuzevakken gevolgd kan worden
Zie Rooster BA3
Onderwijsvorm
Hoorcollege
Zelfstandige literatuurstudie
Studielast
Totale studielast voor de cursus: 140 uur
Uren die aan het volgen van college worden besteed: 26 uur
Uren voor het voorbereiden van de werkcolleges: 84 uur
Voorbereiden van het referaat: 5 uur
Tijd voor het schrijven van een werkstuk: 25 uur
Toetsing
Toetsing
Tentamen (tussentoets/eindtoets): 70%
Dossier: 30%
Weging
Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers waarbij voor het werkstuk ten minste een 5,5 gehaald dient te worden.
Herkansing
Alleen het werkstuk kan worden herkanst.
Nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Blackboard
Via Blackboard worden studenten op de hoogte gehouden van lopende zaken en ontvangen ze specifieke informatie over onderdelen van de cursus.
Literatuur
De literatuur wordt bij aanvang van de cursus bekendgemaakt. Onderstaande lijst is ter indicatie.
[fragment uit:] Sander Bax, De literatuur draait door, 2018
Collins, J. ‘Introduction’, in: Bring on the books for everybody. How Literary Culture Became Popular Culture. Durham&Londen: Duke University Press, 2010. p. 8-22, 30-35
Dorleijn, G.J., en K. van Rees, De productie van literatuur. Het literaire veld in Nederland 1800-2000. Nijmegen: Vantilt, 2006, 15-37.
Eijden-Andriessen, C. van, ‘Idil, ‘richtingwijzer in een labyrinth’. De geschiedenis van een katholieke recensiedienst in vogelvlucht’, in: M. Mathijsen (red.),* Boeken onder druk. Censuur en pers-onvrijheid in Nederland sinds de boekdrukkunst* (2011) 90-105.
Goedegebuure, J., '16 maart 1983. Eerste uitzending van het televisieprogramma 'Hier is Adriaan van Dis'. De invloed van de media op het literaire bedrijf', in: M.A. Schenkeveld-Van der Dussen e.a. (red.) Nederlandse Literatuur, een geschiedenis, Amsterdam: Contact, 1998, 846-852.
Herten, M. van en J. de Ridder, ‘Gezellig, nuttig en verrijkend. De sociale waarde van leesclubs’, in: Boekdelen, nr.3, 2011, 8-9.
Joosten, J., Niet wat de criticus moet, maar wat hij doet; de relatie tussen neerlandistiek en literaire kritiek. Oratie, Radboud Universiteit Nijmegen, 2007. Raadpleegbaar via: http://repository.ubn.ru.nl/bitstream/2066/30095/1/30095_nietwadec.pdf
Krevelen, L. van & A. van der Weel. ‘De stormachtige evolutie van de boekcultuur. Het Nederlandse boek in de twintigste en eenentwintigste eeuw.’ In Kopij en druk revisited. Jaarboek Nederlandse Boekgeschiedenis 17, 2010, [selectie uit pagina’s:] 253-257; 274-294
Kuitert, L., ‘De uitgeverij en de symbolische productie van literatuur. Een historische schets 1800-2008’, in: Stilet 20 nr. 2 2008, 67-87.
Luger, B., Wie las wat in de negentiende eeuw?, in:* Wie las wat in de negentiende eeuw?* 1997, 33-58.
Schneiders, P. ‘De Leeszaalbeweging’, in:* Lezen voor iedereen. Geschiedenis van de openbare bibliotheek in Nederland*. Den Haag, 1990, 58-75.
Aanmelden
Eerstejaars studenten worden aan het begin van het jaar in werkgroepen ingedeeld.
Voor reguliere hogerejaars bachelor- en masterstudenten geldt dat zij verplicht zijn zich tijdig in te schrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen.
Algemene informatie over uSis is te vinden op Nederlands en English.
Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator.
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden is hier te vinden.
Contact
Voor inhoudelijk vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met Mw. Dr. Esther Op de Beek.
Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur/neerlandistiek. Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 102C. Tel. 071-527 2144. mail: osz-oa-eyckhof@hum.leidenuniv.nl.
Opmerkingen
Niet van toepassing.