Toelatingseisen:
Dit vak is een (extracurriculaire) Honours Class: een keuzeonderdeel binnen het Honours College. Daarnaast kunnen derdejaars studenten die niet het Honours College programma volgen zich ook aanmelden voor de Bachelor Honours Classes. Er vindt een selectie plaats o.a. op basis van motivatie en gemiddeld cijfer van de bacheloropleiding.
Deze cursus is speciaal ontwikkeld voor studenten geneeskunde, biomedische wetenschappen, psychologie en pedagogiek.
Key words:
Thema's:Zorg, storytelling, empathie, patiënten en behandelaars.
Disciplines:Nederlands, Literatuurwetenschappen, Geneeskunde, Sociologie, Psychologie, Pedagogiek, Biomedische Wetenschappen.
Beschrijving:
Elke zorgprofessional in de gz en ggz ziet jaarlijks een stoet hulpvragers voorbij trekken. Hoe ontwikkel en bewaar je het vermogen om hen betrokken tegemoet te treden zonder daarbij op te branden? In deze werkgroep, speciaal voor studenten geneeskunde, biomedische wetenschappen, psychologie en pedagogie, gebruiken we fictie om die vragen te exploreren.
In verhalen kunnen we alles uitproberen zonder dat er gewonden vallen. Dat is precies wat we gaan doen. Studenten leren over verteltechnieken, en schrijven verhalen en korte essays. Zo kunnen ze zich, binnen de veilige ruimte van de fictie, verplaatsen in hun patiënten, maar ook de effecten van hun beroep op henzelf onderzoeken, nu en in de toekomst.
Daarnaast gaan we natuurlijk lezen en praten: over de oorsprong en noodzaak van verhalen, over verteltechnieken en storytelling, over narrative medicine, over nut en gevaar van empathie, over de gezondheidseffecten van schrijven, en over ziekte en ongeluk in de literatuur. Drie gastsprekers komen vertellen over hun ervaringen in de praktijk.
Zo exploreren we de vele verrassende dwarsverbanden tussen gezondheidszorg en creative writing, en trainen we belangrijke vaardigheden – belangrijk voor toekomstige patiënten en cliënten, maar zeker ook voor de studenten zelf.
Leerdoelen:
Bij het succesvol afronden van dit vak zul je:
inzicht hebben in de historische, maatschappelijke en psychologische functie van verhalen;
inzicht hebben in de noodzaak en beperkingen van empathie in de zorgpraktijk en de rol die verhalen daarbij kunnen spelen;
de belangrijkste verhaalvormen en verteltechnieken kennen;
zelf geoefend hebben met het bedenken en schrijven van verhalen.
Programma en rooster:
College op dinsdag van 18.00 tot 20.00 uur. We komen bij elkaar voor acht bijeenkomsten van twee uur, en sluiten af met het Schrijflab: een zaterdag vol verrassende schrijfopdrachten op een inspirerende locatie in Leiden.
Data: 4 februari, 11 februari, 18 februari, 25 februari, 3 maart, 10 maart, 17 maart, 24 maart en Schrijflab: zaterdag 4 april.
We behandelen de volgende onderwerpen:
Verhalen: de behandelkamer is er vol van. Een diagnose stellen is als een raadsel oplossen, een ziekte genezen als een monster verslaan, een sterfgeval een tragedie, een misverstand met goede afloop een komedie. Maar er zijn ook levensverhalen, aan beide kanten van het bureau. We leren over soorten verhalen.
Hoofdpersonen: zorgvragers en behandelaars hebben hun eigen drijfveren en verlangens. Dat kan tot tegengestelde belangen leiden. In verhalen is een conflict zelfs onontbeerlijk. We leren over de spanningsboog.
Perspectief: in een verhaal hechten we ons aan een personage, en zien we de wereld even door diens ogen. We leren over de technieken waarmee je empathie oproept bij de lezer.
Tijdlijn: een verhaal is altijd een uitsnede uit een groter geheel, en ook patiënt en zorgverlener laten maar een klein deel van hun geschiedenis zien. Toch is de rest van hun leven wel degelijk van belang voor wat er in de spreekkamer gebeurt. We leren over voorgeschiedenis en herhaling.
Setting: personages leven in een wereld die de schrijver inricht. Die verhaalwereld is er om personages en thema scherper te laten uitkomen. Ook in de zorgpraktijk is er een setting. Welke invloed heeft die op de zorgrelatie en wat zou er anders kunnen?
Dialoog: in een verhaal kunnen we personages horen praten, maar ze zeggen niet altijd wat ze denken. In de zorgpraktijk gebeurt dat ook. Hoe kun je wat iemand zegt beter ‘lezen’? Hoe kun je zelf als zorgverlener transparant zijn?
Detaillering: schrijven is kijken en wat je ziet zo opschrijven dat bij de lezer heldere beelden worden opgeroepen. Ook in de zorg is observeren van groot belang. We leren over zintuiglijkheid en de kracht van details en metaforen.
Rond deze thema’s werken we steeds met primaire en secundaire literatuur. We discussiëren en onderzoeken, ook samen met gastdocenten uit de beroepspraktijk. Uiteraard schrijven studenten zelf verhalen en korte essays. We sluiten af met een Schrijflab, waarop intensief geoefend wordt met out-of-the-box-opdrachten.
Locatie:
Oude Sterrewacht zaal c102 en Schrijflab in de tuinzaal van de Hortus.
Literatuurlijst:
Passages uit onder meer:
Booker, The Seven Basic Plots;
Gotschall, The Storytelling Animal;
Baron-Cohen, Zero Degrees of Empathy;
Keen, Empathy and the Novel;
Bloom, Against Empathy;
Frank, The Wounded Storyteller;
Pennebaker, Evans, Expressive Writing;
Gawande, Complications;
Ofri, What Doctors Feel;
Van der Kolk, The Body keeps the Score.
De secundaire literatuur wordt op Blackboard geplaatst en voor het eerste college lezen studenten:
- Sander de Hosson, Slotcouplet.
Studielast en werkvorm:
Dit vak is 5 EC waard, wat betekent dat de totale studielast 140 uur bedraagt:
Seminars: 8 bijeenkomsten van 2 uur = 16 uur (aanwezigheidsplicht);
Schrijflab: 1 zaterdag van 6 uur (aanwezigheidsplicht);
Lezen van literatuur en praktisch werk: 6 uur per week, gedurende acht weken = 48 uur;
Eindopdrachten: 70 uur.
Toetsing:
De toetsing is als volgt:
Studenten schrijven twee korte verhalen (1000 en 1500 woorden) en een essay waarin wordt gereflecteerd op de besproken theorie (2000 woorden). Voor alle drie moet een voldoende worden behaald. De verhalen tellen elk voor 30% mee, het essay voor 40%. Het eerste verhaal wordt tijdens de collegereeks geschreven, het tweede verhaal en het essay na afloop. De deadlines worden aan het begin bekendgemaakt.
Studenten kunnen dit vak alleen succesvol afronden als alle deeltoetsen met een voldoende zijn behaald.
Herkansen is mogelijk.
Blackboard:
Blackboard wordt gebruikt in dit vak. Studenten kunnen zich twee weken voorafgaan aan het vak aanmelden voor de Blackboard module.
Aanmelden:
Aanmelden voor dit vak is mogelijk van maandag 4 november tot en met donderdag 14 november tot 23:59 uur via de Honours Academy.
De aanmeldlink zal op de studenten website van de Honours Academy worden geplaatst.
Let op: studenten hoeven zich niet aan te melden in uSis voor de Bachelor Honours Classes. De registratie zal centraal worden gedaan bij succesvolle afronding van het vak.
Contact:
Pauline Slot: pauline.slot@wxs.nl.