LET OP het 2e semester is nog niet geroosterd, onderwijsvorm en toetsing zijn nog onder voorbehoud.
LET OP dit vak is per 2021-2022 gewijzigd. Wie nog het oude stijl vak Farmacokinetiek en -dynamiek á 5 EC (4011FARKDY) en/of deel 2 van het oude stijl vak Integratieopdracht PKPD data (4011IPKPDO) moet herkansen krijgt hiervoor alléén nog in 2021-2022 twee gelegenheden aangeboden; vanaf 2022-2023 wordt uitsluitend het nieuwe stijl vak Farmacokinetiek en -dynamiek á 7 EC (4011PKPD7Y) aangeboden.
Beschrijving
De toediening van een farmacon heeft als doel een therapeutisch effect te bewerkstelligen. Hiervoor moet de werkzame stof, in voldoende hoge concentratie, op de plaats van werking terecht komen. Farmacokinetiek is de wetenschap waarin de lotgevallen van een farmacon in het lichaam wiskundig beschreven en voorspeld kunnen worden. De basis hiervoor wordt gelegd door de primaire farmacokinetische parameters: klaring en distributievolume. Farmacodynamiek is de wiskundige beschrijving en voorspelling van wat de werkzame stof vervolgens met het lichaam doet. Hiertoe moet de werkzame stof een interactie aangaan met een aangrijpingspunt. Het aangrijpingspunt verandert hierdoor en geeft daarmee aanleiding tot het veranderen van lichaamsprocessen; het uiteindelijke effect van de werkzame stof.
Leerdoelen
Begrip van de lotgevallen van een farmacon in het lichaam
Begrip van de concepten van absorptie, distributie en eliminatie
Begrip van de primaire farmacokinetische parameters klaring en distributievolume die volstrekt onafhankelijk van elkaar zijn, maar samen de halfwaardetijd van een farmacon bepalen.
Kennis van het begrip biobeschikbaarheid en beïnvloeding daarvan.
Kennis van biotransformatie en de gevolgen daarvan voor werkzaamheid en toxiciteit van een middel.
Kennis van de relatie tussen de dosis en de dosisfrequentie bij het handhaven van therapeutische plasmaspiegels
Kennis van het begrip flip-flop kinetiek (trage eliminatie door trage absorptie) als basis voor verbeterd handhaven van therapeutische plasma spiegels van een farmacon.
Inzicht in de fundamentele werkingsmechanismen van farmaca in termen van receptoren, signaaltransductie, diverse typen antagonismen etc.
Inzicht in de relatie tussen farmacokinetiek, farmacodynamiek en toxicokinetiek (incl. concentratie-werkingsrelaties) van farmaca in vivo.
Kennis van overwegingen bij het vaststellen van een efficacy/ safety balans van een farmacon.
Begrip van fysiologische processen die tussen mens en dier, en tussen personen kunnen variëren en die onderlinge verschillen in farmacokinetiek en farmacodynamiek tussen personen kunnen veroorzaken.
Begrip van het feit dat variaties in lichaamsprocessen niet voor alle geneesmiddelen dezelfde invloed hebben op hun farmacokinetiek en farmacodynamiek.
Het adequaat kunnen kwantificeren van farmaconconcentraties in lichaamsvloeistoffen (bloedplasma/urine)
Gebruik maken van wiskundige vergelijkingen van 0e orde en 1e orde kinetische processen, met natuurlijke logaritmen, e-machten, differentiaalvergelijkingen en integralen.
Het selecteren van een geschikt farmacokinetisch (PK) model om het concentratie-tijd verloop van een farmacon in lichaamsvloeistoffen goed te kunnen beschrijven
Het selecteren van een geschikt farmacodynamisch (PD) model om de effecten van een farmacon goed te kunnen beschrijven
Farmacokinetische (PK) en farmacodynamische (PD) berekeningen / modellering kunnen uitvoeren, en de onderlinge relatie te kunnen begrijpen
Coordinator
Dr. Tingjie Guo
Dr. Linda Holtman
Doelgroep
BFW1
Onderwijsvorm
Hoorcollege, werkcollege en computerpractica.
Toetsing
Schriftelijk tentamen (100%). Aanwezigheid computerpractica is verplicht en een vereiste om het tentamen te halen.
Overgangsregeling:
De vakken Bioanalyse (BA5 á 5 EC= 4011BIOANY), Integratieopdracht PKPD data analyse (IO3 á 3 EC = 4011IPKPDY) en Farmacokinetiek en –dynamiek (PKPD5 á 5 EC = 4011FARKDY) zijn gewijzigd. De tentamenstof is grotendeels over de twee vakken nieuwe stijl verdeeld (BA6 = Bioanalyse van GNM á 6 EC = 4011BIAN6Y en PKPD7 = Farmacokinetiek en –dynamiek á 7 EC = 4011PKPD7Y). Hieronder staat hoe je (onderdelen van) de vakken OUDE STIJL alsnog kunt behalen of dat je beter een of meer vakken NIEUWE STIJL kunt doen.
NB De tentamens oude stijl worden alléén nog in 2021-2022 tweemaal aangeboden, vanaf 2022-2023 kunnen studenten alleen de nieuwe stijl vakken volgen volgens de nieuwe stijl toetsing.
LET OP: Als je de combinatie van PKPD5 + IO3 niet in 2021-2022 haalt, maar al wel BA5 hebt gehaald, dan kom je 1 EC te kort en moet je alsnog beide vakken nieuwe stijl doen in 2022-2023 (i.e. BA6 + PKPD7).
BA5, IO3 én PKPD5 oude stijl nog niet gevolgd en/of gehaald? Volg dan BA6 en PKPD7 nieuwe stijl: schrijf je voor de nieuwe stijl vakken en tentamens in en laat indien nodig je vereisten aanpassen door SSA.
BA5 en/of IO3 nog niet gehaald, PKPD5 wel? Kijk op de module van BA6 hoe je BA5 (onderdelen) kunt inhalen en hieronder voor het inhalen van IO3 – deel 1 en/of 2.
IO3 en PKPD5 niet gehaald, BA5 wel? Kijk hieronder bij de onderdelen die je nog niet gehaald hebt hoe je deze kunt inhalen.
PKPD5 tentamen nog niet gehaald? Maak de herkansing tentamen PKPD5 oude stijl op dezelfde tentamendatum als het Farmacokinetiek en –dynamiek tentamen nieuwe stijl (voorlopige tentamendata$ 6 juli 2022 en/of herkansing op 25 juli 2022); schrijf je in voor de oude stijl uSis tentamencode, zie Studiegids onder Files > uSis codes_BFW1.
IO3 - deel 1 oude stijl (4011IPKPDT) nog niet gehaald? Maak dan de herkansing IO3 - deel 1 oude stijl - evt. i.c.m. BA5 oude stijl - op dezelfde tentamendatum als het Bioanalyse tentamen nieuwe stijl (voorlopige tentamendata$ 7 juni 2022 en/of herkansing op 11 juli 2022); schrijf je in voor de oude stijl uSis tentamencode, zie Studiegids onder Files > uSis codes_BFW1.
IO3 - deel 2 oude stijl (4011IPKPDO) nog niet gehaald? Maak dan de herkansing IO3 - deel 2 oude stijl - evt. i.c.m. PKPD5 oude stijl - op dezelfde tentamendatum als het Farmacokinetiek en –dynamiek tentamen nieuwe stijl (voorlopige tentamendata$ 6 juli 2022 en/of herkansing op 25 juli 2022); schrijf je in voor de oude stijl uSis tentamencode, zie Studiegids onder Files > uSis codes_BFW1.
$ Het 2e semester is nog niet geroosterd, data zijn onder voorbehoud en worden uiterlijk 15 nov definitief.
Literatuur
Verplicht:
S.E. Rosenbaum. Basic pharmacokinetics and pharmacodynamics: An Integrated Textbook and Computer Simulations. Wiley- 2nd Edition; ISBN 9781119143154
Aanbevolen:
Jambhekar & Breen. Basic Pharmacokinetics. Pharmaceutical Press - 2nd Edition 2012; ISBN 978 0 85369 980 4
Ingangseisen
Voor het vak gelden geen formele ingangseisen, van de studenten wordt basiskennis van de anatomie van het lichaam en adequate kennis van fysiologie en wiskunde verwacht.