Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
De laatste jaren staat het koloniale verleden van Nederland in ‘de Oost’ volop in de belangstelling. In 2020 was het 75 jaar geleden dat Indonesië onafhankelijk werd. Dat is, ondanks alle tumult rondom de coronacrisis, niet onopgemerkt gebleven. Tijdens een staatsbezoek aan Indonesië bood koning Willem-Alexander zijn excuses aan voor het Nederlandse geweld tijdens de dekolonisatieoorlog (1945-1949). Dat was een historisch moment, waarmee hij een stap verder ging dan zijn moeder Beatrix 25 jaar eerder.
Er gaat geen week voorbij zonder dat er over Indië geschreven wordt. Vooral de laatste jaren is het Nederlandse zelfbeeld in relatie tot het koloniale verleden, mede op grond van wetenschappelijk onderzoek, aan het wankelen gebracht. ‘Helden’ van weleer zijn van hun voetstuk gevallen, al staat het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen, de ‘stichter’ van Batavia, nog altijd fier rechtop in Hoorn. In 2016 werd er met rode verf ‘Genocide’ op geschreven (vanwege de door hem aangerichte slachting op de Banda-eilanden), met het symbool van de Verenigde Oostindische Compagnie (VOC), waarbij de letter ‘O’ verwerkt werd in de tekening van een strop. Ook de recente speelfilm De Oost (2020) getuigt van dat gekantelde zelfbeeld: de film laat een heel ander, kritisch zien beeld van de Nederlandse kolonisatie van Indonesië.
In dit college maken we aan de hand van het pas verschenen handboek De postkoloniale spiegel (2021) een rondgang door de geschiedenis van de Indisch-Nederlandse letterkunde, vanaf Multatuli en zijn Max Havelaar (1860) tot Lichter dan ik (2020) van Dido Michielsen. Daarbij kiezen we een kritisch postkoloniaal perspectief om de ‘canon’ van de Indische romans te herlezen. Hoe werd de Nederlandse aanwezigheid in ‘de Oost’ gerepresenteerd? In hoeverre was het mogelijk om kritisch te zijn binnen een koloniaal systeem? Slaagden Nederlanders erin zich in te leven in de Indonesische bevolking, en in hoeverre kreeg die een stem? Hoe schreven auteurs, al dan niet uit eigen ervaringen, over de tropische natuur, de ‘inheemse’ bevolking en andere bevolkingsgroepen? Hoe beïnvloedden belangrijke historische gebeurtenissen en ontwikkelingen de literatuur? En welke continuïteiten en discontinuïteiten worden zichtbaar?
Leerdoelen
Aan het eind van de cursus:
heeft de student een goed en chronologisch beeld van de Nederlands-Indische letterkunde: van de belangrijkste schrijvers, teksten, en terugkerende thema’s en motieven;
heeft de student inzicht in de historisch gegroeide gevoeligheden in recente maatschappelijke debatten ten aanzien van aan kolonialisme gerelateerde (historische) gebeurtenissen;
kan de student met behulp van de postkoloniale theorie koloniale teksten (in het bijzonder teksten die betrekking hebben op Nederlands-Indië) kritisch lezen en analyseren;
kan de student theoretische concepten uit de postkoloniale benadering definiëren, zelfstandig gebruiken en toepassen op een casus naar keuze;
kan de student een relevante casus zelf selecteren en onderzoeken;
kan de student een werkcollege faciliteren waarin de eigen casus centraal staat en tijdens een ander college als kritische referent of als notulist optreden;
heeft de student geoefend met het schriftelijk verslag doen van een eigen onderzoek.
Rooster
De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
Werkcollege
Excursie
Toetsing en weging
Toetsing
Mondelinge presentatie: 30%
Participatie (wekelijkse schrijfopdracht, deelname aan discussie, optreden als referent en notulist): 20%
Schriftelijk werkstuk 50%
Weging
Alleen het werkstuk kan worden herkanst, indien het cijfer lager is dan een 5,5.
Herkansing
In overleg met de docent.
Inzage en nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Literatuurlijst
De complete literatuurlijst wordt voorafgaand aan het college bekendgemaakt. Voorlopige lijst:
Secundaire literatuur
Rick Honings, Coen van ‘t Veer & Jacqueline Bel (red.), De postkoloniale spiegel. De Nederlands-Indische Letteren herlezen (Leiden 2021). Dit boek wordt wekelijks gebruikt en dient te worden aangeschaft.
Edward Said, Orientalism (1978, inleiding).
Elleke Boehmer, Colonial and Postcolonial literature. Migrant Metaphors (Oxford 2005).
Lisanne Snelders, Hoe Nederland indië leest. Hella S. Haasse, Tjalie Robinson,. Pramoedya Ananta Toer en de politiek van de herinnering. Proefschrift Universiteit van Amsterdam, 2018 (online).
Gloria Wekker, Witte onschuld. Paradoxen van kolonialisme en ras. Amsterdam 2018.
Primaire literatuur
Multatuli, Max Havelaar (DBNL)
Louis Couperus, De stille kracht (DBNL)
P.A. Daum, Goena-goena en Aboe Bakar (DBNL)
Mina Kruseman, Een huwelijk in Indië (DBNL)
Carry van Bruggen, Een Indisch huwelijk (DBNL)
Augusta de Wit, Orfeus in de dessa (DBNL)
Hindericus Scheepstra, Ot en Sien in Indië
E. du Perron, Het land van herkomst (DBNL)
Suwarsih Djojopuspito, Buiten het gareel
Maria Dermoût, De tienduizend dingen
Rob Nieuwenhuys, Vergeelde portretten uit een Indisch familiealbum (1954)
Jeroen Brouwers, Het verzonkene en Bezonken rood
Dido Michielsen, Lichter dan ik
Inschrijven
Inschrijven via uSis is verplicht. Algemene informatie over uSis vind je op de website.
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), .oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), o.a. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc.: Onderwijsadministratie Reuvensplaats.
Opmerkingen
Geen.