This information is only available in Dutch.
Reacties van studenten:
PROVOKE, de onverwachte overeenkomst tussen het kijken naar dermatologie en het kijken naar kunst.
Naar een schilderij kijken is als kijken in een donkere ruimte: je gaat steeds meer zien.
Veni, vidi, iconografie.
Iconografie is de waarheid van nu, niet die van gister of morgen.
Thema's: Gezondheid, kunst in de gezondheidszorg.
Disciplines: Geneeskunde, (Kunst)geschiedenis, Filosofie, Ethiek.
Vaardigheden: Observeren, reflecteren, literatuuronderzoek, schrijven en presenteren.
Toelatingseisen:
Dit vak is een (extracurriculaire) Honours Class: een keuzeonderdeel binnen het Honours College. Daarnaast kunnen derdejaars studenten die niet het Honours College programma volgen zich ook aanmelden voor de Bachelor Honours Classes. Er vindt een selectie plaats o.a. op basis van motivatie en gemiddeld cijfer van de bacheloropleiding.
Voorkennis van kunst of geneeskunde is niet vereist. Studenten moeten wel affiniteit hebben voor kunst.
Beschrijving:
Was het in vroegere tijden zo, dat Kunst werd gebruikt om de Geneeskunst vast te leggen en over te dragen (denk bijvoorbeeld aan Leonardo da Vinci), in de huidige tijd van snelle technologie is aan dat onderdeel nauwelijks meer behoefte. Kunst heeft echter een andere plek in de Geneeskunde gevonden. Kunst kan de patiënt troost en steun bieden in het ziekteproces. En Kunst kan daarnaast ook de arts helpen bij zijn Geneeskunst. Er is inmiddels voldoende bewijs dat artsen, maar ook andere professionals, die zich verdiepen in het kijken naar kunst, beter kunnen observeren. Tenslotte is de Geneeskunst een geliefd en veel gekozen thema bij kunstenaars.
In deze Honours Class zal het aspect van leren kijken naar beeldende kunst centraal staan. Als leidraad zijn de thema’s observeren, interpreteren en responderen gekozen. Naast het systematisch leren kijken naar beeldende kunst, zullen kunsthistorische achtergronden gegeven worden over wat in de kunst is waar te nemen. Ook zullen kunstenaars, wiens kunstwerken in de ziekenhuis collectie zijn opgenomen, in hun atelier worden bezocht om hen te bevragen wat hen beweegt in hun werk. Daarnaast zal gespeurd worden naar kunst die ‘genezend werkt’ en zullen de studenten aan de hand van kunstwerken uit collecties in medische centra, discussiëren over de toegevoegde waarde van kunst voor patiënten en medewerkers in een medische omgeving. Tot slot zal in deze Honours Class een essay worden geschreven over de tentoonstelling die op dat moment in de LUMC Galerie te zien is. Kortom, deze Honours Class is bedoeld voor studenten die hun observatievermogen willen verbeteren en vanuit verschillende perspectieven de rol van kunst in een ziekenhuis willen benaderen. De enthousiaste docenten die de cursus verzorgen komen zowel uit de geneeskundige, kunsthistorische, architectonische als kunstzinnige en filosofische hoek. Tijdens de Honours Class wordt een actieve en creatieve participatie van de student verwacht.
Leerdoelen:
Bij het succesvol afronden van dit vak is de student is in staat om:
op een systematisch manier een beeldend kunstwerk te observeren;
de betekenis van symboliek in beeldende kunst te herkennen en deze te interpreteren in de context;
te begrijpen en te ervaren hoe het komt dat kijken niet ‘objectief’ is en hoe je je eigen kijken en ‘anders kijken’ kunt onderzoeken en oefenen;
de effecten van kunst op zowel de patiënt als de medewerker van een zorginstelling in te schatten;
de grenzen van toelaatbare kunst in een zorginstelling aan te geven;
de heilzaamheid van kunst te onderzoeken en te beschrijven;
te begrijpen wat de kunstenaar beweegt om het thema ‘Geneeskunst/ziekte’ in een kunstwerk op te nemen.
Programma en rooster:
De bijeenkomst van deze class zullen plaatsvinden op deze donderdagen van 18.00 - 21.00 (data onder voorbehoud).
Sessie 1: 29 februari
Jansen & van Noort
Inleiding en rondleiding kunst LUMC
Sessie 2: 7 maart
Borgstein & Crijns
Iconografie in de kunst
Sessie 3: 14 maart
Van Zeil & Bijlsma
Kunst van het negeren
Sessie 4: woensdag 6 of 13 maart
Jansen & Vierstra
Lakenhal museumbezoek
Sessie 5: 21 maart
Kerre & van Herwaarden
Kunst op recept
Sessie 6: 28 maart
Eijkholt & Van Huis
Vooroordelen in de (genees)kunst
Sessie 7: 4 april
Witte & Herweijer
The healing environment
Sessie 8: 11 april
TBA
Sessie 9: 18 april
Melai
Boetseren
Sessie 10: 25 april
Bolink & Van Herwaarden & van Noort
Kunstenaars in witte jas
Sessie 11: 16 mei
Van Noort
Essays bespreken
Voorbereiding:
Studenten zorgen voor de voorbereiding van elk college/werkgroep in samenspraak met de gast/hoofddocent van die avond. De eindopdracht, het schrijven van een beschouwend essay op basis van een kunstwerk uit de tentoonstelling zal in de begeleidende brochure verschijnen die bij de opening van de tentoonstelling wordt gepresenteerd. De opening van de tentoonstelling is tevens de feestelijke afsluiting van deze Honours Class.
Locatie:
Leiden University Medical Centre (LUMC) H-01-014
Literatuurlijst:
Goed kijken begint met negeren (uitgeverij Atlas Contact), Wieteke van Zeil
Evidence-Based design in Nederlandse ziekenhuizen (uitgeverij TU Delft Library) Marie Helene Herweijer-Van Gelder
Andere literatuur wordt via Brightspace bekend gemaakt.
Studielast en werkvorm:
Dit vak is 5 EC waard, wat betekent dat de totale studielast 140 uur bedraagt.
Toetsing:
10% Actieve deelname gedurende de werkgroepen en andere activiteiten;
20% Voorbereiding van toegewezen avond/ middag;
5% Kleurplaat/boetseren;
5% Onderzoeken van een ruimte in LUMC tav ‘the healing environment’ van de ruimte;
10% Presentatie van kunstenaar en zijn werk;
40% Essay behorende bij de tentoonstelling.
Studenten kunnen dit vak alleen succesvol afronden als alle deeltoetsen met een voldoende zijn behaald.
Brightspace en uSis:
Brightspace wordt gebruikt in dit vak. De registratie in Brightspace zal centraal worden gedaan.
Let op: studenten hoeven zich niet aan te melden in uSis voor de Bachelor Honours Classes. De registratie zal centraal worden gedaan.
Aanmelden:
Aanmelden voor dit vak is mogelijk van maandag 30 oktober t/m zondag 19 november 2023 via de Honours Academy. De aanmeldlink zal op de studenten website van de Honours Academy worden geplaatst.
Let op: studenten hoeven zich niet aan te melden in uSis voor de Bachelor Honours Classes. De registratie zal centraal worden gedaan voor begin van het vak.
Contact:
Prof. dr. Frank Willem Jansen: f.w.jansen@lumc.nl
Dr. Marieke Barnhoorn: m.c.barnhoorn@lumc.nl
Organisatie: Prof. F.W. Jansen, S. van Noort, M. Eijkholt, M. Barnhoorn