Toegangseisen
n.v.t.
Contact
Coordinator: E. ter Gast
Email: ellentergast@gmail.com
Beschrijving
De cursus bio-ethiek is een intensieve 4-weekse cursus waarbij je leert om kritisch te reflecteren op de ethische en maatschappelijke aspecten van de beroepspraktijk van de bioloog.
Na een korte inleiding in de bekendste ethische theorieën en de toepassing hiervan op de biologie komen verschillende ethische kwesties aan de orde. Typisch bio-ethische vraagstukken hebben betrekking op het gebruik van proefdieren, de toepassing van biotechnologie in de geneeskunde en de landbouw, natuurbescherming, de mens als proefpersoon en het gebruik van menselijk lichaamsmateriaal in het onderzoek. Welke posities we hierover innemen hangt van verschillende factoren af, bijvoorbeeld van de definities die we hanteren voor begrippen als ‘natuur’ en ‘natuurlijk’ en de waarde die we daaraan hechten. Ook de mens- en natuurbeelden die we (meestal onbewust) hanteren spelen een belangrijke rol. Veel aandacht wordt besteed aan de eigen verantwoordelijkheid van de bioloog. Hoe bepaal je zelf waar de grenzen van het biologische onderzoek liggen? Wetenschappelijke normen en wetenschappelijke integriteit zijn een belangrijk onderdeel van de cursus.
Het uitgangspunt van het college is dat ethische waarheid niet bestaat als iets dat absoluut gegeven is, maar dat het iets is dat tot stand komt tijdens intersubjectief overleg. Je eigen grondhoudingen en/of mens- en wereldbeelden spelen daarin een cruciale rol. Tijdens de cursus ligt daarom veel nadruk op het voeren van ethische debatten en onderbouwen van standpunten met degelijke argumenten. Je wordt uitgedaagd om te onderzoeken waar je eigen standpunten en oordelen vandaan komen. Een van de doelen van de cursus is dat je onderscheid kan maken tussen ‘borrelpraat’ en een zinvol ethisch debat.
Leerdoelen
Doelstellingen:
Kennismaking met de ethische aspecten van biologisch onderzoek. Toepassen van inzichten uit de filosofie (ethiek) bij het analyseren van bio-ethische vraagstukken. Kritische ethische reflectie op de verschillende vakgebieden binnen de levenswetenschappen. Kennis van de wetenschappelijke normen en waarden (de zogenaamde CUDOS normen) en het kunnen toepassen van deze normen in de praktijk.
Eindtermen:
Aan het eind van de cursus moet je in staat zijn met goede argumenten (weldoordacht, logisch consistent, geen drogredeneringen) en met respect voor de standpunten van anderen deel te nemen aan een bio-ethische discussie. Daarbij moet je kunnen refereren aan de meest bekende ethische theorieën. Daarnaast moet je mogelijke dilemma’s uit de wetenschappelijke praktijk kunnen herkennen, erkennen en bespreekbaar maken.
Rooster
Van 25 november 2013 tot en met 20 december 2013, voor detailrooster zie Blackboard.
Onderwijsvorm
Het college bestaat uit hoor- en werkcolleges. Let op: de werkcolleges zijn verplicht! Je mag maximaal twee werkcolleges missen. Als je een werkcollege niet kan bijwonen moet je de opdrachten van die dag voor of tijdens het eerstvolgende werkcollege schriftelijk of per email bij je werkgroepdocent inleveren. Het spreekt voor zich dat je de teksten die je voor het werkcollege moet lezen ook daadwerkelijk leest en dat je op tijd aanwezig bent. De tweede helft van de derde week en de vierde week bestaat uit een ‘veldwerkonderzoek’. In groepen van maximaal vijf studenten moet je een reële ethische casus die kan voorkomen in de praktijk van de bioloog onderzoeken (en proberen op te lossen). Over dit onderzoek moet je een verslag schrijven en een presentatie houden.
Toetsing
Tijdens het college zijn verschillende toetsmomenten. Naast de opdrachten die tijdens de werkcolleges moeten worden gemaakt zijn er huiswerkopdrachten. In de eerste week moet je bijvoorbeeld een essay schrijven over een stelling uit een bio-ethisch debat. Deze huiswerkopdrachten zijn verplicht en tellen mee voor het eindcijfer.
Je wordt ook beoordeeld voor je (mondelinge) bijdrage aan het werkcollege. Er wordt van je verwacht dat je actief deelneemt aan de discussies tijdens de werkcolleges. Daarbij wordt gekeken naar de kwaliteit van je redeneringen. Zijn ze logisch consistent? Kun je je stellingen goed onderbouwen met argumenten? Kloppen de feiten?
In de derde week is er een schriftelijk tentamen over de stof die is behandeld tijdens de hoorcolleges. Als afsluiting van de cursus moet je een kort veldwerkonderzoek doen en een werkstuk schrijven over een zelf gekozen bio-ethisch vraagstuk. Dit is een groepsopdracht. Over dit werkstuk moeten je op de laatste dag van het college een presentatie houden. Voor alle afzonderlijke onderdelen krijg je punten. Hoe deze worden gewogen staat in de reader, die je bij aanvang van het college kunt aanschaffen. De reader is verplicht.
Blackboard
Aanvullende informatie en cursusdocumenten staan op Blackboard
Literatuur
Als leidraad voor het college is het boek Bioethics, An introduction for the biosciences
Second Edition van Ben Mepham gebruikt. (440 pages | 40 figures | 246×171mm |978-0-19-921430-3 | Paperback | 13 March 2008)
Dit boek is verplicht. Maar je hoeft het niet zelf te kopen. Je kunt het lenen van een ouderejaars en anders de delen die tot de tentamenstof behoren kopiëren. Als je boek koopt let dan op waar je het koopt. De prijzen verschillen nogal.
Aanvullende teksten worden gepubliceerd op Blackboard.
Aanmelden
Via USIS en daarna aanmelden via Blackboard