Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
Meestal is de beroepsethiek of -moraal van de jurist wel helder. Notarissen die akten vervalsen deugen niet en hetzelfde geldt voor rechters die in hun uitspraken persoonlijke belangen laten gelden. Andere gevallen zijn minder duidelijk. Hoe ver mogen strafpleiters gaan in de bescherming van de belangen van hun cliënten? In de civiele advocatuur rijzen weer andere vraagstukken en dilemma’s, zoals de medewerking van advocaten aan (“technische”) faillissementen met mogelijk min of meer oneigenlijke doelen. Ook buiten de advocatuur rijzen vragen naar de ethische of morele grenzen van het juridisch beroep. Consiglieres (juridische raadgevers in de georganiseerde misdaad) doen wat niet mag, maar hoe te oordelen over juristen die werken voor bedrijven die (bijvoorbeeld) milieuwetgeving liberaal uitleggen of ondeugdelijke geneesmiddelen verkopen?
Andere beroepsethische problemen komen voort uit professionele confidentialiteit: geheimhoudingsplicht en verschoningsrecht. Bijvoorbeeld: mag een advocaat confidentialiteit doorbreken als daarmee ernstig gevaar kan worden afgewend? Wat moet hier worden afgewogen en waar liggen hier grenzen?
Aan de hand van klassieke en moderne Nederlandse en buitenlandse literatuur zal beroepsethiek voor juristen nader uiteen worden gezet, mede aan de hand van casus. Daaruit zal blijken dat rechtsregels nooit voldoende zijn om uitputtend te bepalen wat gebruik dan wel misbruik kan zijn van mogelijkheden die – met name procesrechtelijke – rechtsregels bieden.
Daarnaast zal ook aandacht worden besteed aan ethiek in het algemeen, aan de verhouding van algemene ethiek tot bijzondere beroepsethiek en aan de vraag of al in het ambt of beroep van de jurist (anders dan in bijvoorbeeld het beroep van de ingenieur) een ethische component is gegeven.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Inzicht bieden in beroepsethische problemen en dilemma’s in de rechtspraktijk, zoals die worden ondervonden door advocaten, rechters, officieren van justitie, notarissen en andere juristen, vanuit verschillende theoretische benaderingen, zodanig dat de praktijk beter beredeneerd en slagvaardiger tegemoet kan worden getreden.
Eindkwalificaties (eindtermen van het vak)
Na afronding van het vak hebben studenten de volgende kwalificaties verworven:
- Deelnemers verwerven kennis van basisbegrippen van ethisch denken.
- Deelnemers verwerven kennis van gangbare historische en contemporaine opvattingen van beroepsethiek, in het bijzonder beroepsethiek voor juristen.
- Deelnemers verwerven kennis van gangbare historische en contemporaine opvattingen van verhoudingen van beroepsethiek, in het bijzonder beroepsethiek voor juristen, tot ethiek in het algemeen.
- Deelnemers verwerven inzicht in het verschil tussen recht en mogelijk gebruik dan wel misbruik van juridische mogelijkheden, aan de hand van casus uit de rechtspraktijk.
- Deelnemers zijn in staat om een eigen en gearticuleerde opvatting van beroepsethiek voor juristen te verwoorden.
- Mede aan de hand daarvan zijn deelnemers in staat om het academisch én praktisch belang van beroepsethiek te verwoorden.
- Deelnemers zijn in staat om actief deel te nemen aan het Nederlandse en internationale debat over beroepsethiek voor juristen.
Rooster
Kies voor propedeuse of bachelor en master.
Onderwijsvorm
Hoorcolleges
Aantal à 2 uur: 1 (onder voorbehoud beschikbaarheid gastdocenten)
Namen docenten: nader bekend te maken gastdocenten
Vereiste voorbereiding door studenten:
Werkgroepen
Aantal à 2 uur: 10 , 1 werkgroep per week.
Namen docenten: dr. H.J.R. Kaptein, en nader aan te kondigen gastspreker(s)
Vereiste voorbereiding door studenten: wekelijkse lectuur van in de werkgroepen te bespreken stof, volgens rooster op Blackboard, als vooronderstelling van actieve deelname aan het onderwijs.
Andere onderwijsvorm(en)
Omschrijving: een responsiecollege / vragenuurtje ter voorbereiding op het tentamen
Aantal à 2 uur: 1
Namen docenten: Dr. H.J.R. Kaptein
Vereiste voorbereiding door studenten:
Toetsing
Toetsvorm(en)
Referaten in de werkgroepen (30%)
Schriftelijk “open boek”tentamen (70%)
Studenten die geen referaat hebben gehouden krijgen op het “open boek” tentamen extra vragen.
Inleverprocedures
Geen.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Blackboard
Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
Boeken, artikelen op Blackboard
G. Hazard & A. Dondi, Legal Ethics: A Comparative Approach (Stanford University Press, 2004)
H.J.R. Kaptein: Kwade Zaken? De Moraal van het Juridisch Beroep (Ars Aequi, 2006)
Werkboek:
Geen.
Reader:
Geen.
Aanbevolen studiemateriaal
Wordt desgewenst nader opgegeven.
Aanmelden
De aanmelding verloopt via uSis.
Contact
Vakcoördinator: dr. H.J.R. Kaptein
Werkadres: Steenschuur 25, kamer A 3.33
Bereikbaarheid: via secretariaat encyclopedie / rechtsfilosofie
Telefoon: 071-527 4649 / 7548
E-mail: h.j.r.kaptein@law.leidenuniv.nl
Instituut/afdeling
Instituut: Metajuridica
Afdeling: Rechtsfilosofie
Kamernummer secretariaat: A 3.19
Openingstijden: maandag t/m donderdag, 9.00-16.30
Telefoon secretariaat: 071- 527 7548
Contractonderwijs
Belangstellenden die deze cursus in het kader van contractonderwijs willen volgen (met tentamen), kunnen meer informatie vinden over kosten, inschrijving, voorwaarden, etc. op de website van Juridisch PAO.