Toegangseisen
De student heeft bij voorkeur de cursus Christendom: de basics gevolgd.
Beschrijving
‘Man van het jaar 2013’ (Time Magazine), ‘de held van links’ (De Groene Amsterdammer), ‘knuffelpaus’, ‘armenpaus’: dat zijn zomaar een paar van de typeringen van paus Franciscus die sinds maart 2013 in het Vaticaan zetelt. Al snel werd duidelijk dat we hier met een hervormingsgezinde paus te maken hebben, die zich graag in de lijn stelt van paus Johannes XXIII, door hem in april 2014 heilig verklaard. Evenals Johannes XXIII lijkt Franciscus een ‘aggiornamento’ voor ogen te staan, het up-to-date brengen van de katholieke kerk om zo recht te doen aan ontwikkelingen in de moderne samenleving. Dat blijkt onder meer uit het feit dat hij in februari 2014 een ongekend aantal kardinalen heeft benoemd die uit andere delen dan Europa afkomstig zijn. Verder heeft hij een synode gepland over ‘kerk en gezin in de moderne wereld’ (te houden in oktober 2014) op basis van een wereldwijde enquete. Niet iedereen in de wereldkerk is even blij met deze hervormingsgezinde paus. Het is dan ook interessant om Franciscus’ optreden – en de weerstand daartegen – in een breder perspectief te plaatsen. Hoe staat het Vaticaan tegenover hervormingen? Hoe is de kerkelijke hiërarchie in het verleden met hervormingsgezinden à la Franciscus omgegaan? Zulke vragen beantwoorden we in deze collegereeks aan de hand van 3 hoofdthema’s:
1) de modernistische crisis (1880 – 1914);
2) het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965);
3) de huidige hervormingsvoorstellen van paus Franciscus, met speciale aandacht voor de uitkomsten van genoemde enquete en de bijeenkomst van oktober 2014.
Leerdoelen
De studenten verwerven inzicht in de relatie tussen christendom en cultuur in de moderne tijd. Zij krijgen kennis van organisatievormen en strategieën van de rooms-katholieke kerk en in de wijze waarop deze wereldkerk omgaat met verandering. Zij worden verder geoefend in het kritisch analyseren van de bronnen en de literatuur. De case studies dienen tevens om continuïteit en discontinuïteit te identificeren in de houding van de rooms-katholieke kerk ten aanzien van vernieuwing in eigen kring en daarbuiten.
Zij kunnen hun bevindingen op basis van literatuur op een heldere en goed gestructureerde wijze mondeling en schriftelijk presenteren.
Rooster
Voor het rooster bekijk de website
Onderwijsvorm
Werkcollege
Nb Het is het voornemen om in het voorjaar van 2015 een publiekssymposium aan het thema van het college te wijden. Deelnemers aan het college worden geacht aan het symposium deel te nemen en een korte presentatie te verzorgen (op basis van hun eindpaper).
Studielast
totale studielast: 5 EC = 140 uur
volgen van college = 2 uur per week x 13 weken = 36 uur
bestuderen verplichte literatuur = 36 uur
voorbereiding mondelinge presentatie voor zowel college als symposium = 40 uur
eindpaper (uitwerking van mondelinge presentatie) = 32 uur
Toetsing
Mondelinge presentatie college & symposium 40%
Eindpaper (uitwerking mondelinge presentatie) 50%
Deelname aan discussie tijdens college 10%
Het eindcijfer voor deze cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van de 3 deelcijfers in combinatie met de eis dat voor alle drie de onderdelen minimaal een 6 moet zijn behaald.
Blackboard
Ja, om collegeschema, literatuur en verder studiemateriaal ter beschikking te stellen, studie-aanwijzingen te geven, en presentaties voor alle studenten beschikbaar te maken.
Literatuur
Verplicht:
De volgende hoofdstukken uit de Cambridge History of Christianity [online beschikbaar]:
John Pollard, ‘The papacy’, Cambridge History of Christianity vol. 9, chapter 3, pp. 29-49
Michael Walsh, ‘The religious ferment of the sixties’, Cambridge History of Christianity vol. 9, chapter 17, pp. 304-322
Claus Arnold, ‘The Roman Magisterium and Anti-Modernism’, in: Leo Kenis and Ernestine van der Wall, eds., Religious Modernism in the Low Countries, Leuven etc 2013, pp. 159-169
Jürgen Mettepenningen, ‘Nouvelle Théologie: Four Historical Stages of Theological Reform Towards Ressourcement (1935-1965), in: Gabriel Flynn and Paul D. Murray (eds.), Ressourcement: A Movement for Renewal in Twentieth-Century Catholic Theology ( Oxford 2011), pp. 172-184 [online available]
Ernestine van der Wall and Leo Kenis, ‘Catholic and Protestant Modernisms: A Call for a Comparative Approach’, in Leo Kenis and Ernestine van der Wall, eds., Religious Modernism in the Low Countries, Leuven etc 2013, pp. 1-22
Voorts nader op te geven gedeelten uit:
Darrell Jodock, ed., Catholicism Contending with Modernity. Roman Catholic Modernism and Anti-Modernism in Historical Context, Cambridge 2000
Lester R. Kurtz, The Politcs of Heresy. The Modernist Crisis in Roman Catholicism, Berkeley 1986
Melissa J. Wilde, Vatican II. A Sociological Analysis of Religious Change, Princeton-Oxford 2007
een aantal encyclieken en andere documenten uitgevaardigd door Vaticaan / rk hiërarchie [online beschikbaar op www.vatican.va en/of RKK.documenten.nl], waaronder
Pascendi dominici gregis (1907) [online beschikbaar in Nederlands en Engels]
Divino afflante spiritu (1943) [online beschikbaar in het Engels]
Gaudium et Spes: de kerk in de moderne wereld (1965) [online beschikbaar in het Engels]
Humanae vitae (1968) [online beschikbaar in het Engels]
Lumen fidei (2013) [online beschikbaar in het Engels]
Aanbevolen literatuur:
Guiseppe Alberigo and Joseph A. Komonchak (eds.), History of Vatican II, 3 vols, Maryknoll-Leuven 1995-2000
John L. Allen, All the Pope’s Men. The Inside Story of How the Vatican Really Thinks, 2004
Gene Burns, ‘The Politics of Ideology: The Papal Struggle with Liberalism’, American Journal of Sociology 95/5 (1990): 1123-52
Karel Dobbelaere and Liliane Voyé, ‘Western European Catholicism since Vatican II’, Religion and the Social Order 2 (1991): 205-31
Gerald P. Fogarty, American Catholic Biblical Scholarship: A History from the Early Republic to Vatican II, San Francisco: Harper and Row, 1989
Antonio Fogazzaro, Il Santo [Eng. Vert. The Saint], 1905
Andrew Greeley, The Catholic Revolution. New Wine, Old Wineskins, and the Second Vatican Council, Berkeley – LA-London 2004
Adrian Hastings, A Concise Guide to the Documents of the Second Vatican Council, 2 vols, London 1968-1969
Laurence R. Iannaccone, ‘Why Strict Churches are Strong’, American Journal of Sociology 99/5 (1994): 1180-1211
Jos Palm, Moederkerk. De ondergang van Rooms Nederland, Amsterdam-Antwerpen 2012
John Seidler and Katherine Meyer, Conflict and Change in the Catholic Church, New Brunswick 1989
Garry Wills, Papal Sin: Structures of Deceit, NY 2000
Zie ook
ncronline.org/blogs/all-things-catholic[=blog van John L. Allen]
www.johnthavis.com
www.chiesa.espressonline.it
www.pewforum.org
www.rkdocumenten.nl
www.vatican.va
Een lijst met verdere literatuur wordt bij de aanvang van de colleges via Blackboard beschikbaar gesteld.
Aanmelden
Meld je voor dit college op tijd aan via uSis. Niet ingeschreven, betekent geen toestemming tot het volgen van dit college. Zie ook ‘Aanmeldprocedures voor colleges en tentamens’ voor inschrijvingsdeadlines en meer informatie over in- en uitschrijven voor colleges.
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Aanmelden voor Studeren à la carte
Aanmelden voor Contractonderwijs