Toegangseisen
literatuurgeschiedenis.nl wordt bekend verondersteld.
Beschrijving
Huilbuien op een een verlaten begraafplaats, met bloed geschreven liefdesklachten, depressieve doodsgedachten, lofzangen op het vaderland, vrouwenromans, ondeugende ontboezemingen, vlijmscherpe kritieken en verzet tegen onrechtvaardigheid: je vindt het allemaal in de literatuur van de negentiende eeuw. In deze cursus maakt de student in een reeks hoor- en werkcolleges kennis met de Nederlandse cultuur en literatuur van de Romantiek, de periode 1750-1900. In de eerste plaats krijgt de student een literair-historisch overzicht van de voornaamste auteurs, werken en literaire stromingen (verlichting, romantiek, realisme, naturalisme). Daarbij staat met name het voor de moderne literatuur nog altijd belangrijke voortdurende conflict tussen autonomie en engagement centraal, dat aan de hand van diverse primaire teksten zal worden geïllustreerd. Hoewel in Duitsland al aan het eind van de achttiende eeuw ‘esthetische autonomie’ autonomie ontstond (l’art pour l’art), liet dit in Nederland langer op zich wachten. Dat had vooral te maken met de genootschapscultuur en de politiek-maatschappelijke omstandigheden. Veel literatuur-historici menen dat autonomie pas is ontstaan met het optreden van de Tachtigers, maar al eerder waren er tendensen zichtbaar die wijzen op het ontstaan van een moderne literatuur. Verder wordt in deze cursus stilgestaan bij cultuurhistorische aspecten, zoals gezin en samenleving, vorst en vaderland, kerk en godsdienst, seksualiteit en moraal, ziekte en dood, onderwijs en opvoeding en de standenmaatschappij. Tevens wordt aandacht besteed aan de grote paradigmatische omwentelingen van die tijd, zoals de veranderende positie van de kunstenaar, en aan invloedrijke ontwikkelingen op wetenschappelijk (Darwin), politiek (natievorming), maatschappelijk (gender, koloniale verhoudingen, technologische vooruitgang) en artistiek vlak. Tijdens het werkcollege worden diverse representatieve teksten nader (proza en poëzie) besproken. Ten slotte wordt er, aan de hand van opdrachten, gereflecteerd op het genre van de literatuurgeschiedschrijving. Welke vormen bestaan er, en wat zijn de voor- en nadelen hiervan?
Leerdoelen
Je hebt kennis van en inzicht in de belangrijkste ontwikkelingen van de Nederlandse literatuur uit de periode 1750-1900, in internationaal perspectief.
Je kent de voornaamste auteurs, werken en stromingen en kunt de gelezen boeken en dichtbundels plaatsen in het autonomie- en engagementdebat.
Je bent op de hoogte van de cultuurhistorische en maatschappelijke context.
Ten slotte kun je reflecteren op de verschillende vormen van literatuurgeschiedenis.
Rooster
Zie het rooster van de opleiding Nederlandse taal en cultuur
Onderwijsvorm
Hoorcollege
Werkcollege
Zelfstandige literatuurstudie
Excursie
Studielast
Totaal: 140 uur
Colleges (26 uur)
Opdrachten (26 uur)
Toetsing (3 uur)
Zelfstandige literatuurstudie (85 uur)
Toetsing
Schriftelijk tentamen met open en gesloten vragen (80%)
Een schriftelijke opdracht (10%)
Een klein tentamen bij wijze van controle van de leesstof (10%)
Verplichte wekelijkse opdrachten (‘Aan verplichting voldaan’)
Voor het schriftelijk tentamen moet minimaal een 5,5 worden gehaald.
Alleen het schriftelijke tentamen is te herkansen.
Als het eindcijfer na de herkansing van het tentamen nog altijd lager dan een 5,5 is, moet het college in het daaropvolgende jaar opnieuw worden gevolgd.
Blackboard
Powerpoints, leesopdrachten en opdrachten worden via Blackboard verspreid.
Literatuur
Secundaire literatuur:
Passages uit:
Willem van den Berg & Piet Couttenier, Alles is taal geworden. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1800-1900. Amsterdam 2009.
Inger Leemans & Gert-Jan Johannes, Worm en donder. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1700-1800. Amsterdam 2013.
Ton Anbeek, Geschiedenis van de literatuur in Nederland, 1885-1985. Amsterdam [etc.] 1999 (hoofdstuk 1 en 2, DBNL)
Thomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur. Nijmegen 2013 (hoofdstuk 3, ‘Modern schrijverschap’ en hoofdstuk 5 over het romantische frame).
Primaire literatuur (voorlopige lijst):
E.M. Post, Het land, in brieven (DBNL)
Rhijnvis Feith, Julia (DBNL)
J.W. Goethe, Die Leiden des jungen Werthers
Nicolaas Anslijn Nz, De brave Hendrik en De brave Maria (DBNL)
De bloemlezing Huiselijke poëzie. Ed. Ellen Krol. Amsterdam 1999 (DBNL)
Willem Bilderdijk, Leven, ach! Wat zijt ge toch? (bloemlezing)
Hendrik Tollens, De overwintering op Nova Zembla (DBNL)
Adriaan van der Hoop jr, De renegaat (DBNL)
Johannes Kneppelhout, ‘Waanzinnig Truken’ (DBNL)
Nicolaas Beets, ‘Teun de jager’ (DBNL)
Hildebrand, Camera obscura (daaruit: ‘De familie Stastok’ en ‘De familie Kegge’) (DBNL)
Betsy Hasebroek, Twee vrouwen (DBNL)
Piet Paaltjens, Snikken en grimlachjes (DBNL)
Multatuli, Max Havelaar (DBNL)
Lodewijk van Deyssel, Een liefde (DBNL)
Aanmelden
Eerstejaars studenten worden aan het begin van het jaar in werkgroepen ingedeeld. In het tweede semester schrijven deze zich zelf in in de groep waarin ze in het eerste semester zijn ingedeeld. Voor reguliere hogerejaars bachelor- en masterstudenten geldt dat zij verplicht zijn zich tijdig in te schrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen. Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator: b.p.m.dongelmans@hum.leidenuniv.nl
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
Aanmelden voor Studeren à la carte
Aanmelden voor Contractonderwijs
Contact
Voor inhoudelijk vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met Dr. Rick Honings
Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur/neerlandistiek.
Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071-5272 2604.
mail: osz-oa-eyckhof@hum.leidenuniv.nl.