This information is only available in Dutch.
Toegangseisen
Dit vak is een Honours Class en is in principe dus alleen toegankelijk voor studenten van het Honours College. Enkele plaatsen zijn beschikbaar voor reguliere studenten.
Beschrijving
'(…) een mens is altijd een verhalenverteller, hij leeft te midden van zijn eigen verhalen en die van anderen, hij ziet alles wat hem overkomt door de verhalen heen; hij probeert zijn leven te leven, zoals hij het vertelde', zo schrijft de Franse filosoof Jean-Paul Sartre in zijn roman Walging (La Nausée). Inderdaad kan worden gesteld dat wij in en met verhalen leven. Door middel van verhalen - in woord en beeld - geven wij niet alleen vorm aan onszelf en ons eigen leven, maar ook aan de ander en de werkelijkheid om ons heen.
Het recht is eveneens onlosmakelijk verbonden met verhalen. Een rechtssysteem wordt geconstrueerd op basis van beginselen, zoals rechtvaardigheid of gelijkheid, die verhalen door de eeuwen heen inhoud hebben gegeven. Bij de formulering van deze beginselen is de betekenis geïnspireerd en mede gevormd door verhalen - en zo ook de rechtsregels die in het licht van de beginselen worden opgesteld. Maar het recht brengt zelf ook verhalen voort. In de rechtszaal wordt beslist welk juridisch gecomponeerd verhaal door de gemeenschap geaccepteerd wordt als het ware verhaal: 'zo is het gebeurd'.
In de unieke Honours Class ‘Recht, literatuur en film’ wordt de verhalende (of: narratieve) aard van het recht verkend aan de hand van literatuur en films. Zowel klassieke als moderne verhalen komen aan bod: van Dostojevski en Shakespeare tot het thema van drone warfare in 'Eye in the Sky' (2015) en juryberaad over de schuldvraag in 'Twelve Angry Men' (1957). Deze verhalen hebben met elkaar gemeen dat zij zich bezighouden met thema's die direct of indirect van groot belang blijken voor het (denken over) recht. Zij dagen de verhalen van het recht en haar grondbeginselen uit, wat leidt tot kritische reflectie. Is of werkt het recht wel zoals het behoort te zijn? Wat is de voornaamste doelstelling van het recht, moet de nadruk liggen op menselijkheid - of juist niet? Is er een rol weggelegd voor rechtvaardigheid in de rechtspraktijk? Hoe moet het recht omgaan met nieuwe, technologische ontwikkelingen? Dit zijn slechts enkele vragen die de besproken werken oproepen en die in deze Honours Class aan de orde komen.
De Honours Class is verdeeld in twee blokken: 'Recht en literatuur' en 'Recht en film'. Deze unieke cursus is in hoge mate interdisciplinair: om een zo breed mogelijk perspectief te bieden op de werking van verhalen en wat zij voor het recht kunnen betekenen, worden er diverse gastlezingen van experts georganiseerd (van onder meer Film- en literatuurwetenschap). Zo wordt de relatie tussen recht, literatuur en film vanuit verschillende invalshoeken en benaderingen verkend.
Studenten worden uitgedaagd en aangemoedigd om zelf een standpunt in te nemen ten aanzien van de vraag wat nu het belang is van literatuur en films voor het recht - en voor de mens áchter het recht. Er is geen voorkennis van het recht vereist om deel te kunnen nemen.
Er is een numerus fixus voor deze Honours Class (max. 22), dus wees er snel bij!
Leerdoelen
(1) De student ontwikkelt lees- en kijkvaardigheden om filosofische, literaire en filmische verhalen te kunnen interpreteren en begrijpen. (2) Na afloop van de cursus heeft de student kennis van centrale noties en uitgangspunten binnen ‘recht en literatuur’ en kan deze uitleggen en illustreren met voorbeelden. (3) De student begrijpt de verschillende filosofische/theoretische achtergronden van grondbeginselen van het recht en kan deze in verband brengen met verhalen. (4) De student kan grondbeginselen van het recht kritisch evalueren aan de hand van een (zelfgekozen) literair werk of film. (5) Na afloop van de cursus kan de student teksten kritisch analyseren, verbanden leggen, een eigen standpunt innemen en discussievragen formuleren naar aanleiding van de gelezen tekst of bekeken film.
Rooster/ Timetable
9 bijeenkomsten in semester 2, op vrijdagen van 11.00 – 15.00 uur. Start: vrijdag 3 februari 2017, laatste bijeenkomst op vrijdag 7 april. De laatste bijeenkomst is echter van 12.00 tot 16.00 uur.
Locatie
Oude Sterrewacht, C006. De laatste bijeenkomst is in zaal c002.
Programma
Blok I: Recht en literatuur
1: Introductie: ‘Recht en literatuur’ en de persoon in het recht
Vrijdag 3 feb. 11.00-15.00 uur
mw. mr. C. Bouteligier
Sterrewacht C006
Literatuur
F.M. Dostojevski, De droom van een belachelijk mens
M. Buber, Ik en Jij (Eerste deel)
Aanbevolen/extra literatuur
- C. Bouteligier, Recht, woord en dialoog. Enkele aantekeningen naar Dostojevski
2: Het noodzakelijke verhaal: over narratieve (zelf)constitutie
Vrijdag 10 feb. 11.00-15.00 uur
mw. mr. C. Bouteligier
Sterrewacht C006
Literatuur
- J.P. Sartre, _Walging _
Aanbevolen/extra literatuur
- J.P. Sartre, Existentialisme is een humanisme
3: Recht, empathie en het absurde: ‘De vreemdeling’ van Camus
Vrijdag 17 feb. 11.00 - 15.00 uur
mw. mr. C. Bouteligier
Sterrewacht C006
Literatuur
- A. Camus, De vreemdeling
Aanbevolen/extra literatuur
- A. Camus, De mythe van Sisyphus
4: Theatraliteit versus dramatisering
Vrijdag 24 feb. 11.00-15.00 uur
Prof. dr. F.W. Korsten
Sterrewacht C006
Literatuur
- J. Stone Peters, 'Theatrocracy Unwired: Legal Performance in the Modern Mediasphere', Law and Literature 31-64 (26.1/2014).
Blok II: Recht en film
5: Cybernetic Personhood in Law and Literature: The case of Drone Warfare
Vrijdag 3 maart 11.00-15.00 uur
dr. Y. Horsman
Sterrewacht C006
Film
- Eye in the Sky (Hood, 2015)
Literatuur
Susan Schuppli, “Deadly Algorithms.” In Radical Philosophy, no 187 (2014)
Gregoire Chamayou, Drone Theory. London & New York: Penguin, 2015. Excerpts.
Gilles Deleuze, 'Postscript on Societies of Control', October, vol. 59 1992, p. 3-7
6: Maakbaarheidsdenken en de mens: juridisch-ethische aspecten bij het sleutelen aan onze biologie
Vrijdag 10 maart 11.00-15.00 uur
M. Klos
Sterrewacht C005
Film
- Gattaca (Niccol, 1997)
Literatuur:
Jos de Mul, Kunstmatig van nature, 2014, p. 7-10, 74-76, 131-156 en 188-192.
Michael Sandel, The Case Against Perfection, Cambridge, Mass: Harvard University Press 2007, p. 45-100.
7: De tragedies van Shakespeare: kantelpunten van het recht
Vrijdag 17 maart 11.00-15.00 uur
mw. drs. R. Brouwer
Sterrewacht C006
Toneelstuk
Literatuur
Shakespeare, Hamlet
Shakespeare, MacBeth
8: Het rechterlijk oordeel: de beslissing plus afsluiting
Vrijdag 31 maart 11.00-15.00 uur
mw. mr. C. Bouteligier
KOG B035
Film
- Twelve Angry Men (Lumet, 1957)
Literatuur
- Paul Scholten, Algemeen Deel
Aanbevolen/extra literatuur
- C. Bouteligier, Subjectivity in judicial decision-making (via Blackboard)
Werkvorm
Acht bijeenkomsten in de vorm van een hoor- en werkcollege met een hoog interactief (socratisch) karakter. Van de studenten wordt verwacht de opgegeven literatuur grondig bestudeerd te hebben en voor aanvang van iedere bijeenkomst digitaal opdrachten te hebben ingeleverd
Studielast
Dit vak is 5 EC waard, wat betekent dat de totale studielast 140 uur bedraagt.
Hoor/werkcolleges: 8 colleges à 4 uur
Resterende tijd voor het bestuderen van de literatuur, het maken van de wekelijkse opdrachten en schrijven van het eindessay
Toetsing
1. Formatief toetsen
Studenten dienen voor aanvang van iedere bijeenkomst een opdracht in te sturen via Blackboard of mail naar de coördinator. Dit kan inhouden het formuleren van een discussievraag naar aanleiding van de gelezen tekst waar de (gast)docent twee discussievragen uitkiest waar over gediscussieerd wordt, maar ook het beantwoorden van vragen of het insturen van een (kort) essay.
2. Eindopdracht
Aan het eind van de cursus levert de student een eindessay in van 2500-3000 woorden en presenteert zijn of haar bevindingen in de laatste bijeenkomst. De mate van participatie gedurende de bijeenkomsten en de kwaliteit van de wekelijks ingeleverde opdrachten worden meegenomen in de eindbeoordeling.
Blackboard en uSis
Dit vak maakt gebruik van Blackboard. Studenten kunnen zich twee weken voor het begin van het vak aanmelden voor de Blackboardpagina.
N.B. Studenten hoeven zich voor Honours Classes niet te registreren via uSis. Jouw registratie wordt centraal geregeld.
Literatuur
F.M. Dostojevski, De droom van een belachelijk mens. Een fantastische vertelling (1877). Deze korte novelle is opgenomen in De Russische Bibliotheek, F.M. Dostojewski, Verzamelde werken: Dagboek van een schrijver, Amsterdam: Uitgeverij G.A. van Oorschot 2001 (vertaald uit het Russisch door P. Rodenko), p. 448-468. Daarnaast zijn er bij diverse antiquariaten losse uitgaven van de novelle (zie bijvoorbeeld boekwinkeltjes.nl of antiqbook.com). Er staat eveneens een vertaling online (NB: de Nederlandse vertaling is een dubbele vertaling, gebaseerd op de Engelse vertaling uit het Russisch door C. Garnett. Het wordt sterk aangeraden om de Engelse vertaling te verkiezen boven de Nederlandse): https://ebooks.adelaide.edu.au/d/dostoyevsky/d72dr/
M. Buber, Ik en Jij, Utrecht: Erven J. Bijleveld 1998 (1923, vertaald door M. Storm), Eerste deel, p. 7-43.
J.P. Sartre, Walging (la Nausée)
A. Camus, De vreemdeling (L'Étranger)
J. Stone Peters, 'Theatrocracy Unwired: Legal Performance in the Modern Mediasphere', Law and Literature, 31-64 (26.1/2014)
S. Schuppli, “Deadly Algorithms.” In Radical Philosophy, no 187 (2014)
G. Chamayou, Drone Theory. London & New York: Penguin, 2015. Excerpts.
G. Deleuze, 'Postscript on Societies of Control', October, vol. 59 1992, p. 3-7
J. de Mul, Kunstmatig van nature, 2014, p. 7-10, 74-76, 131-156 en 188-192.
M. Sandel, The Case Against Perfection, Cambridge, Mass: Harvard University Press 2007, p. 45-100
Shakespeare, Hamlet
Shakespeare, MacBeth
P. Scholten, Algemeen Deel, paragraaf 128
C. Bouteligier, Subjectivity in judicial decision-making (via Blackboard)
NB: Voor de voorgeschreven romans wordt niet een specifieke editie of taal voorgeschreven. Aanvullende/secundaire literatuur die op Blackboard wordt geplaatst, volgt zo spoedig mogelijk. De Blackboardomgeving zal uiterlijk twee weken van te voren open worden gezet.
Aanbevolen/extra literatuur (niet verplicht!):
C. Bouteligier & A. Ellian, Fundamentele verhalen. Over recht, literatuur en film, Den Haag: Boom Juridische uitgevers 2014.
J.P. Sartre, Existentialisme is een humanisme
A. Camus, De mythe van Sisyphus
Aanmelden
Registreren voor dit vak is van maandag 7 november tot en met zondag 20 november mogelijk via de Honours Academy, via deze link
Contact
Instituut Metajuridica, Afdeling Encyclopedie van het recht
Steenschuur 25
2311 ES Leiden
Kamer A.0328