This information is only available in Dutch.
Toegangseisen
Voor studenten geneeskunde, biomedische wetenschappen, psychologie, pedagogie.
Dit vak is een (extracurriculaire) Honours Class: een keuzeonderdeel binnen het Honours College. Enkele plaatsen zijn beschikbaar voor reguliere studenten. Toelating gebeurt op basis van een korte motivatie.
Beschrijving
Elke zorgprofessional in de gz en ggz ziet jaarlijks een stoet hulpvragers voorbij trekken. Hoe ontwikkel en bewaar je het vermogen om ieder van hen met betrokkenheid tegemoet te treden, zonder op te branden door een overmaat aan empathie? In deze werkgroep, speciaal voor studenten geneeskunde, biomedische wetenschappen, psychologie en pedagogie gebruiken we fictie om die vragen te exploreren.
In verhalen kunnen we alles uitproberen zonder dat er gewonden vallen. Dat is precies wat we gaan doen. Studenten leren over verteltechnieken en schrijven verhalen en korte essays. Zo kunnen ze zich, binnen de veilige ruimte van de fictie, verplaatsen in hun patiënten, maar ook de effecten van hun beroep op henzelf onderzoeken, nu en in de toekomst.
Daarnaast gaan we natuurlijk lezen: over de oorsprong en noodzaak van verhalen, over verteltechnieken, over narrative medicine en narrative therapy, over nut en gevaar van empathie, over storytelling en zorgbeleid, over de gezondheidseffecten van schrijven, en over ziekte en ongeluk in de literatuur.
Zo exploreren we de vele verrassende dwarsverbanden tussen gezondheidszorg en creative writing, en trainen we belangrijke vaardigheden – belangrijk voor de hulpvragers, maar zeker ook voor de zorgprofessional zelf.
Leerdoelen
Na dit vak te hebben afgesloten, zullen studenten:
inzicht hebben in de historische, maatschappelijke en pychologische functie van verhalen;
inzicht hebben in de noodzaak en beperkingen van empathie in de zorgpraktijk en de rol die verhalen daarbij kunnen spelen;
de belangrijkste verhaalvormen en verteltechnieken kennen;
zelf geoefend hebben met het bedenken en schrijven van verhalen die het perspectief van zowel patiënt als zorgverlener exploreren.
Rooster
Dinsdag 13, 20 februari, 6, 13, 20 en 27 maart, 3 en 10 april van 18-20 uur. De schrijflabsessie staat gepland op zaterdag 21 april van 10-17 uur.
Locatie
Oude Sterrewacht, zaal c102. De schrijflabsessie van zaterdag 21 april vindt plaats in de tuinkamer van de Hortus.
Programma
Acht bijeenkomsten van twee uur, en een SchrijfLab op een dag in het weekend (meestal zaterdag).
We behandelen de volgende onderwerpen:
1. Verhalen: in de spreek-/behandelkamer staan verhalen altijd centraal. Een diagnose stellen is als een raadsel oplossen, een ziekte genezen is als een monster verslaan, een sterfgeval is een tragedie, een misverstand met een goede afloop kan een komedie zijn. Maar er zijn ook levensverhalen, aan beide kanten van het bureau. We leren over de basiskenmerken van verhalen, en hun verschijningsvormen in de zorgpraktijk.
2. Hoofdpersonen: net als in fictie zijn er in de zorgpraktijk hoofdpersonen met hun eigen drijfveren. Net als in fictie kan dat tot tegengestelde belangen leiden. We exploreren conflictstof in fictie en in de zorgpraktijk.
3. Perspectief: in een verhaal hechten we ons aan een personage, en zien we de wereld even door diens ogen. We leren over empathie en verteltechnieken, en gebruiken die om ons (even) in anderen te verplaatsen.
4. Tijdlijn: een verhaal is altijd een uitsnede uit een groter geheel, en ook patiënt en zorgverlener laten maar een klein deel van hun geschiedenis zien. Toch is de rest van hun ‘tijdlijn’ wel degelijk van belang voor wat er in de spreekkamer gebeurt. We leren over voorgeschiedenis en herhaling.
5. Setting: personages leven in een wereld die de schrijver inricht. Die verhaalwereld is er heel specifiek om personages en thema scherper te laten utikomen. Ook in de zorgpraktijk is er een setting. Welke invloed heeft die op de zorgrelatie en wat zou er anders kunnen?
6. Dialoog: in fictie is dialoog betekenisvol – de lezer herkent de conflicten en ziet dat personages iets anders denken dan ze zeggen. Ook in de zorgpraktijk zijn dialogen veelzeggend, maar ze worden niet altijd goed ‘gelezen’. We leren over subtekst in fictie en in de behandelkamer.
7. Detaillering: schrijven is kijken en wat je ziet zo opschrijven dat bij de lezer betekenisvolle beelden worden opgeroepen. Ook in de zorg zijn observeren en duiden van groot belang. We leren over zintuiglijkheid en de kracht van details en metaforen.
Rond deze thema’s werken we steeds met primaire en secundaire literatuur. We discussiëren en onderzoeken, ook samen met gastdocenten uit de beroepspraktijk. Uiteraard schrijven studenten zelf verhalen en korte essays. We sluiten af met een Schrijflab-dag, waarop intensief geoefend wordt aan de hand van een casus en out-of-the-box-opdrachten.
Studielast
Dit vak is 5 EC waard, wat betekent dat de totale studielast 140 uur bedraagt.
Seminars: 8 bijeenkomsten van 2 uur
Schrijflab: 1 (weekend)dag van 7 uur
Lezen van literatuur en praktisch werk: 6 uur per week, gedurende acht weken
Eindopdrachten: 60 uur
Toetsing
Studenten schrijven twee korte verhalen en een essay waarin wordt gereflecteerd op de besproken theorie. Voor alle drie moet een voldoende worden behaald. Alle drie deze onderdelen tellen even sterk mee in de uiteindelijke beoordeling. In de afronding wordt zonodig de mondelinge bijdrage aan de groepsdiscussies en de kwaliteit van het huiswerk meegewogen.
Blackboard en uSis
Dit vak maakt gebruik van Blackboard. Studenten kunnen zich twee weken voor het begin van het vak aanmelden voor de Blackboardpagina.
N.B. Studenten hoeven zich voor Honours Classes niet te registreren via uSis. Jouw registratie wordt centraal geregeld.
Literatuur
Hoofdstukken uit onder meer:
Charon, Narrative Medicine, Honoring the Story of Illness
Mehl-Madrona, Narrative Medicine, The Use of History and Story in the Healing Process
White, Epston, Narrative Means to Therapeutic Ends
Booker, The Seven Basic Plots
Gotschall, The Storytelling Animal
Baron-Cohen, Zero Degrees of Empathy
Keen, Empathy and the Novel
Bloom, Against Empathy
Sontag, Illness as a Metaphor
Hoeken et al., ‘De rol van identificatie in narratieve overtuiging’
Bohlmeijer, De verhalen die we leven, narratieve psychologie als methode
Pennebaker, Evans, Expressive Writing
Ook lezen studenten passages uit relevante romans en verhalen.
Aanmelden
Registreren voor dit vak is van maandag 6 november tot en met donderdag 16 november 23.59 uur mogelijk via de Honours Academy, via deze link. Het is niet nodig om je in te schrijven via uSis.