Toegangseisen
Geen.
Beschrijving
Met rechtsregels en rechtshandhaving wordt beoogd het functioneren van de samenleving in goede banen te leiden. In dat verband is het zinvol om de werking van het recht niet alleen vanuit juridisch perspectief te bestuderen, met het accent op de interne consistentie van het recht en op de beginselen van een behoorlijk proces en van behoorlijk bestuur, maar ook vanuit sociaalwetenschappelijk perspectief. Hoe werkt het recht in de praktijk in de samenleving uit?
De rechtseconomie is een van de disciplines die de maatschappelijke werking van het recht bestuderen. Centraal staat daarbij de gedachte dat de rechtsregels en de rechtshandhaving het gedrag van de rechtssubjecten beïnvloeden, doordat ze de voor- en nadelen van dat gedrag niet onverlet laten en prikkels geven om het gedrag aan te passen.
Wanneer het recht erin slaagt om conflicten en normovertredingen (al was het maar tot op zekere hoogte) te voorkomen, kan dat leiden tot een besparing op materiële en immateriële schade in de samenleving. Tegenover die baten staan echter ook kosten, omdat de toepassing en de handhaving van rechtsregels niet vanzelf gaan.
Met behulp van het in de economie gangbare efficiëntiecriterium kan worden nagegaan of het recht per saldo een bijdrage levert aan de maatschappelijke welvaart. Ook kan worden onderzocht of de ene inrichting van de rechtsregels en/of de rechtshandhaving wellicht tot een beter resultaat leidt dan de andere.
Leerdoelen
Doel van het vak:
Doel van het vak is u vertrouwd te maken met de economische analyse van het recht. Daartoe wordt u in de werkgroepen ingeleid in de kernthema’s van de rechtseconomie. In het licht van de rechtseconomische theorie wordt een aantal basiselementen van het recht en de rechtshandhaving tegen het licht gehouden. Aan de hand van voorgestructureerde casus en opdrachten ontwikkelt u de vaardigheid om te beredeneren welke gedragseffecten het recht en de rechtshandhaving kunnen hebben en te beoordelen of het recht en de rechtshandhaving bijdragen aan de maatschappelijke welvaart. In de seminars wordt aandacht besteed aan concrete toepassingsmogelijkheden van de rechtseconomische inzichten. Daarbij wordt ook ingegaan op de mogelijkheden en grenzen van empirisch onderzoek.
Leerdoelen:
Na afronding van het vak heeft u de volgende kwalificaties verworven:
U beschikt over basiskennis van de rechtseconomie en kunt de kernbegrippen definiëren/beschrijven (w.o. efficiëntiecriteria van Pareto en Hicks-Kaldor; individuele en collectieve rationaliteit; Coase-theorema; transactiekosten).
U heeft kennis van de rechtseconomische theorie met betrekking tot:
- de Tragedy of the Commons en het belang van private eigendomsrechten;
- de verschillende remedies voor contractbreuk;
- schuld- en risicoaansprakelijkheid in uni- en bilaterale ongevalssituaties;
- de rol van de proceskosten en de kansinschattingen van partijen in het verloop van het proces van civiele geschilbeslechting;
- de inrichting van de criminaliteitsbestrijding.
Op grond van deze kennis kunt u in voorgestructureerde casus beredeneren welke gedragseffecten het recht en de rechtshandhaving kunnen hebben. Verder kunt u, gegeven deze gedragseffecten, beoordelen in hoeverre het recht en de rechtshandhaving bijdragen aan de maatschappelijke welvaart.
U kunt bij concrete rechterlijke uitspraken of justitiële beleidsvoornemens aan de hand van de rechtseconomische theorie inventariseren welke gedragseffecten deze kunnen hebben en op grond daarvan de mogelijke positieve en negatieve gevolgen voor de maatschappelijke welvaart benoemen. Van deze bevindingen kunt u op een heldere wijze verslag doen.
Rooster
Zie de opleidingspagina van de website.
Onderwijsvorm
Het onderwijs bestaat uit werkgroepen, waar de basisstof uit het tekstboek wordt doorgenomen aan de hand van opgaven, en seminarbijeenkomsten, waar aan de hand van aanvullende literatuur dieper wordt ingegaan op de stof en op concrete toepassingen. Aanwezigheid en actieve deelname tijdens de werkgroep- en seminarbijeenkomsten is verplicht. De deelname aan het onderwijs vormt een praktische oefening in de zin van art. 3.3.1 en 4.1.2 van de Onderwijs- en Examenregeling. Deelname aan de toetsing (zie verderop) staat uitsluitend open voor degenen die met goed gevolg hebben deelgenomen aan de praktische oefening.
Werkgroepen
5 weken, 2 uur per week
Vereiste voorbereiding door studenten: Het maken van de opgaven uit het werkboek, volgens het rooster op Blackboard.
Seminarbijeenkomsten
5 weken, 2 uur per week
Vereiste voorbereiding door studenten: Het doornemen van de aanvullende literatuur en het voorbereiden van de opdrachten in het werkboek, volgens het rooster op Blackboard.
Toetsing
Toetsvorm(en)
- Het vak wordt afgesloten met een schriftelijk werkstuk over een nader te bepalen onderwerp. Indien het werkstuk als onvoldoende wordt beoordeeld, bestaat de mogelijkheid om binnen het lopende studiejaar een aangepaste versie in te leveren.
Examenstof
Tot de examenstof behoort de verplichte literatuur, het werkboek en hetgeen behandeld is tijdens hoorcollege, werkgroep en tijdens eventuele andere onderwijsvormen.
Blackboard
Bij dit vak wordt gebruik gemaakt van Blackboard.
Literatuur
Verplicht studiemateriaal
Literatuur:
B.C.J. van Velthoven en P.W. van Wijck, Recht en efficiëntie. Een inleiding in de economische analyse van het recht, 5e druk, Deventer: Kluwer 2013, ISBN 978 90 13 11119 4, met uitzondering van de paragrafen 2.6 en 2.7 en de hoofdstukken 7, 8 en 9.
Aanvullende literatuur die tijdig via Blackboard bekend en toegankelijk gemaakt zal worden.
Werkboek:
- Werkboek Rechtseconomie t.b.v. Afstudeerrichting Recht en Economie, zie Blackboard. Dit werkboek bevat de opgaven die op de werkgroepen behandeld zullen worden. Verder bevat het werkboek de leeswijzer en de opdrachten voor de seminarbijeenkomsten.
Aanmelden
De aanmelding verloopt via uSis.
Contact
Vakcoördinator: dr. P.W. van Wijck;
Werkadres: Kamerlingh Onnes Gebouw, Steenschuur 25, 2311 ES Leiden, kamer B2.05;
Bereikbaarheid: Afspraken met de docent kunnen worden gemaakt via het secretariaat van de Afdeling Economie of via een e-mail naar de docent;
Telefoon: 31 71 527 7536;
E-mail: p.w.vanwijck@law.leidenuniv.nl.
Instituut/afdeling
Instituut: Fiscale en Economische vakken;
Afdeling: Economie;
Kamernummer secretariaat: B2.07;
Openingstijden: 9-12 uur;
Telefoon secretariaat: 31 71 527 7756;
E-mail: economie@law.leidenuniv.nl.