Let op
Dit studieonderdeel 'Innovaties in Onderwijs' maakt deel uit van het curriculum (semester 2) voor studenten die in september 2019 met de Lerarenopleiding zijn gestart. Studenten die in februari 2019 met de Lerarenopleiding zijn gestart, volgen in het tweede semester 'Leren en Instructie 2'.
Toegangseis
Alleen toegankelijk voor studenten van de Lerarenopleiding.
Leerdoelen
De student heeft kennis van factoren die van invloed zijn op effectieve onderwijsinnovaties.
De student kan verbanden leggen tussen de (eigen) innovaties, collega docenten, schoolbeleid, landelijk onderwijsbeleid, (vak)inhoudelijke en algemeen onderwijswetenschappelijke kennis, visies op onderwijs en beroep, kennis over het onderwijsbeleid en -stelsel.
De student is in staat om de innovaties en de verbanden tussen micro- meso- en macroniveau op een heldere beargumenteerde manier te presenteren.
Beschrijving
In het eerste deel van de opleiding heeft de student kennisgemaakt met inhoudelijke onderwijswetenschappelijke onderwerpen en vaardigheden opgedaan om eigen handelen te analyseren en innovaties in eigen onderwijspraktijk vorm te geven. In het vak Innovatie in Onderwijs (IO) wordt deze kennis en vaardigheden bestendigd, verdiept en verbreed. Innovaties in de eigen onderwijspraktijk, zoals nieuwe werkvormen, differentiatie in de klas en/of innovatieve beoordelingsvormen, worden gerelateerd aan onderwijsinnovaties binnen de sectie, de school en de nationale context.
Docenten komen in hun onderwijscarrière meerdere malen in aanraking met veranderingen in onderwijs. Deze veranderingen hebben te maken met het invoeren en gebruiken van nieuwe materialen (e.a. lesmethodes, IT technologieën, werkvormen), nieuwe lesaanpakken (e.a. formatieve beoordeling, team teaching), en nieuwe opvattingen over leren en doceren (e.a. transdisciplinair onderwijs, gepersonaliseerd leren). Blijvende innovaties in onderwijs zullen gevolgen hebben op alle niveaus (micro-, meso- en macroniveau), en ook op de gebruikte materialen, lesaanpakken en onderliggende opvattingen van docenten (cf. Fullan, 2007). Daarom is het van belang voor iedere docent om veranderingen in de eigen onderwijspraktijk te kunnen relateren aan de eigen opvattingen over leren en doceren, aan schoolbeleid en de nationale context.
Aan de hand van eigen geformuleerde ambities ten aanzien van de ontwikkeling als docent (bijv. geformuleerd tijdens middenevaluatie) en/of innovaties die voor de schoolcontext van belang zijn, stelt de student een plan op om de eigen kennis over een onderwijsinnovatie te verdiepen. Met onderwijsinnovatie wordt hier bedoeld iedere verandering die een docent doorvoert in de eigen onderwijspraktijk, zoals een nieuwe werkvorm, een nieuwe beoordelingsmanier, een nieuwe leeractiviteit en een aangepast handelingspatroon van de docent. Bij het opstellen en uitvoeren van het plan wordt de student uitgedaagd om de innovatie te relateren aan de eigen onderwijsvisie, visies van collega’s, andere onderwijsinnovaties, schoolbeleid en landelijk onderwijsbeleid. Activiteiten kunnen bijvoorbeeld zijn het samen ontwikkelen van onderwijsonderdelen, het opstellen van onderwijsleerprotocollen, visiedocumenten, presentaties voor collega’s en het volgen van trainingen, modules en les- en schoolbezoeken. Idealiter staan de activiteiten, beschreven in het plan, in directe verband met de ontwikkelingen en onderwijsinnovaties op school waar de student stageloopt of werkt.
Aan het einde van het vak beschrijft de student in een referaat expliciet een visie op ontwikkeling in het onderwijs gerelateerd aan het gekozen onderwerp en zet dit in relatie tot onderwijswetenschappelijke literatuur, eigen onderwijs, schoolbeleid en indien relevant landelijk onderwijsbeleid.
Werkvorm
Individuele en groepsactiviteiten; school- en lesbezoeken; interventies in eigen klassen; bestuderen van literatuur.
Toetsing
De beoordeling van dit studieonderdeel vindt plaats in twee delen 1) het plan (voldaan/niet voldaan) en 2) het referaat (cijfer).
Voor de tentamendata zie het overzicht Data beoordelingsmomenten en inleverdata producten.
Studielast
Totale studielast 3 EC x 28 uur = 84 uur
Bijeenkomsten: 28 uur
Lezen 20 pagina’s Engels: 12 uur
Schoolbezoeken/ Interventies/ aanvullende modules: 24 uur
Referaat: 20 uur
Onderzoek binnen curriculumonderdeel
Onderwijswetenschappelijk onderzoek wordt in dit curriculumonderdeel gebruikt om reflectie op eigen ontwikkeling en eigen handelen te verdiepen. Tijdens een startdag en colleges worden, door middel van lezingen en het bestuderen van recente wetenschappelijke literatuur, de huidige wetenschappelijke kennis over de rol van de docent in onderwijsinnovaties besproken vanuit diverse perspectieven. Hiermee wordt een theoretische basis gelegd waaraan de student innovaties in de eigen lespraktijk, de eigen school en de nationale context kan verbinden.
Verplichte literatuur
Wordt door docent nader bekent gemaakt.
Aanbevolen literatuur
Burner, T. (2018). Why is educational change so difficult and how can we make it more effective? Research and Change, 1(1), 122–134.
Fullan, Micheal (2016). The elusive nature of whole system improvement in education. Journal of Educational Change,17, 539-544.
Janssen, F., Westbroek, H., Doyle, W., & van Driel, J. (2013). How to Make Innovations Practical. Teachers College Record, 115, 1-42.
Malone, H. J. (2018). The Role of Context in Scaling Up Educational Change. Educational Research for Policy and Practice, 17, 189-193.
Snoek, M. et al. (2018). Een beroepsbeeld voor de leraar: Over ontwikkelrichtingen en groei van leraren in het onderwijs. https://www.beroepsbeeldvoordeleraar.nl/
van Veen, K., Sleegers, P., & van de Ven, P. (2005). One teacher’s identity, emotions and commitment to change: a case study into the cognitive-affective processes of a secondary school teacher in the context of reforms. Teaching & Teacher Education, 21(8), 917-934.
Verloop, N., Van Driel, J.H., & Meijer, P. (2001). Teacher knowledge and the knowledge base of teaching. International Journal of Educational Research, 35, 441‐461.
Digitale leeromgeving
Blackboard