Studiegids

nl en

De Italiaanse stadsstaat in vergelijkend perspectief (1000-1500)

Vak
2020-2021

Toegangseisen

De BSA-norm is behaald en beide Themacolleges zijn met een voldoende afgerond.

Beschrijving

Aangetrokken door een heerlijk klimaat, een voortreffelijke keuken, prachtige kunstwerken en imponerende architectuur zakken ieder jaar weer vele Nederlanders af naar Noord- en Midden-Italië. De Italiaanse steden vormen hierbij een geliefde vakantiebestemming. In dit werkcollege staat de rijke geschiedenis van deze Italiaanse steden centraal.

Na een korte situering binnen het breder kader van middeleeuws Italië (d.m.v. een vergelijking met de Pauselijke Staten en het koninklijke Zuiden) wordt er met name ingegaan op het onvoorziene ontstaan en de stormachtige ontwikkeling van de stadsrepublieken. Een voortdurende machtsstrijd tussen de verschillende facties binnen het stadsbestuur, aangewakkerd door bovenstedelijke breuklijnen (met name tussen Welfen en Ghibellijnen) en gekoppeld aan toenemende sociale spanningen (in het bijzonder ingevolge de opkomst van de Popolo), zorgden immers voor een broeierige politieke mix. Menig republiek eindigde dan ook vroeg of laat in de handen van een alleenheerser, terwijl sommige steden daarentegen erin slaagden om hun achterland en de nabij gelegen steden te onderwerpen en samen te klonteren tot een regionale staat – een proces dat wij in het bijzonder voor Milaan, Florence en Venetië zullen bestuderen.

Met andere woorden, de focus ligt op de Italiaanse stadsrepublieken, die door historici wel eens zijn beschreven als “eilandjes van republikeins zelfbestuur binnen een monarchale zee”. Hiermee sluit dit werkcollege meteen ook aan bij de thematiek die wordt behandeld in het kerncollege “De grenzen van de macht” (het vraagstuk van de politieke legitimiteit).

Daar waar in de werkcolleges geleid door de docent de nadruk zal liggen op de politieke en socio-economische geschiedenis van de Italiaanse stadsstaat, bieden de referaten en het werkstuk niet alleen de mogelijkheid om deze invalshoeken verder uit te diepen, maar ook om nieuwe thema’s aan te boren (bv. de positie van de vrouw binnen de stadsstaat, de verschuivende invulling van de notie van “eer”, of de invoering van publieke strafrechtspraak).

Tot slot zullen wij deze Italiaanse ontwikkelingen vergelijken met de geschiedenis van een andere sterk verstedelijkte regio, namelijk de Lage Landen.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

De student kan:

  • 1) een gezamenlijke opdracht succesvol uitvoeren;

  • 2) een onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
    a. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
    b. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
    c. een wetenschappelijk debat analyseren;
    d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen

  • 3) reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd;

  • 4) een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij;
    a. een realistische planning hanteren;
    b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
    c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
    d. feedback geven en ontvangen;
    e. aanwijzingen van de docent verwerken.

  • 5) participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  • 6) De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort;
    bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis: van de middeleeuwse grondslagen van de Europese geschiedenis; in het bijzonder van etniciteit, staatsvorming, internationale handel en scheepvaart, en contacten met de buiten-Europese wereld.

  • 7) De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis: voor het gebruik van laatmiddeleeuwse administratieve bronnen en geschiedschrijving met betrekking tot de Nederlanden in brede zin; paleografie, bronnenkunde.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

De student:

  • 8) beschikt over een goede kennis van de ontwikkeling van de Italiaanse stadsstaat (1000-1500) en kan dit vergelijken met de geschiedenis van de verstedelijking in de Lage Landen.

  • 9) beschikt over een helder inzicht in de historiografie die verband houdt met dit specifieke onderwerp.

  • 10) heeft geleerd om systematisch primaire bronnen en secundaire literatuur over dit specifieke onderwerp op te zoeken en te raadplegen.

Rooster

Kijk op MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien een student toch verhinderd is dient hij dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien de student niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, wordt deze uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

  • Werkstuk (5.000-6.000 woorden gebaseerd op literatuur; exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie, voetnoten)
    getoetste leerdoelen: 2-4, 6-7, 8-10

  • Mondelinge presentatie
    getoetste leerdoelen: 3-4, 6-7, 8-10

  • Participatie
    getoetste leerdoelen: 5, 6-7, 8-10

  • Opdracht 1 (vraagstelling formuleren)
    getoetste leerdoelen: 2, 4

  • Opdracht 2 (literatuurrapport schrijven)
    getoetste leerdoelen: 2-4

  • Opdracht 3 (inleidend hoofstuk schrijven)
    getoetste leerdoelen: 2-4

  • Opdracht 4 (samenwerkingsopdracht maken)

  • getoetste leerdoelen: 1

Weging

  • Werkstuk: 50%

  • Mondelinge presentatie: 15%

  • Participatie: 10%

  • Opdracht 1-3: 15%

  • Opdracht 4: 10%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn.

Deadlines

Voor het inleveren van de opdrachten en het werkstuk geldt de deadline, zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Inzage en nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt.

Literatuurlijst

Italië

Basisliteratuur (beschikbaar in UBL (via leesplank)):

  • D. Abulafia (ed.), Italy in the Central Middle Ages, 1000-1300 (The Short Oxford History of Italy) (Oxford: Oxford University Press, 2004) (te lezen: inleiding, hoofdstukken 1, 2, en 4).
    Basisliteratuur (online beschikbaar via UBL):

  • J.M. Najemy (ed.), Italy in the Age of the Renaissance, 1300-1550 (The Short Oxford History of Italy) (Oxford: Oxford University Press, 2004) (te lezen: inleiding, hoofdstukken 7, 9 en 10).
    Basisliteratuur (beschikbaar via Brightspace):

  • M. Ascheri, “Beyond the comune. The Italian city-state and the problem of definition”, in: P. Linehan, J.L. Nelson and M. Costambeys (eds), The Medieval World (London: Routledge, 2018).

  • G. Holmes (ed.), The Oxford Illustrated History of Italy (Oxford: Oxford University Press, (te lezen: hoofdstukken 2 en 3)

Lage Landen

Basisliteratuur (online beschikbaar via UBL):

  • Bruno Blondé, Marc Boone and Anne-Laure van Bruaene (eds), City and Society in the Low Countries, 1100-1600 (Cambridge: Cambridge University Press, 2018) (te lezen: inleiding, hoofdstukken 1, 2 en 3).
    Nota bene: dit werk is een vertaling van een nederlandstalige versie uit 2016, die via de leesplank beschikbaar zal zijn. .

  • Andere literatuur zal, voor zover niet via de UB te raadplegen in digitale vorm, beschikbaar worden gesteld op een leesplank in de UB of via Brightspace.

Inschrijven

Inschrijven via uSis is verplicht.

Algemene informatie over uSis vind je op de website.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

niet van toepassing

Contact

Namen en adressen waar studenten terecht kunnen voor meer informatie.

Dr. mr. D (David) P.H. Napolitano

Opmerkingen

geen