Studiegids

nl en

Tutorial: De stijl van journalistieke producten

Vak
2011-2012

Beschrijving

Het tweede semester staat in het teken van verdieping en onderzoek. Tutors begeleiden kleine aantallen (1 tot 5) individueel of in subgroepjes ter voorbereiding op hun scripties. Vanaf november worden er tutorials aangeboden op het gebied van de specialisaties van de kerndocenten. Deze tutorials bieden een verdieping in de theorie en actuele stand van wetenschap op uiteenlopende gebieden. Elke student kiest één tutorial. De studenten maken zich vraagstellingen en onderzoeksmethodieken eigen, nemen een literatuurlijst door en kiezen onder begeleiding van de tutors een onderzoeksonderwerp en een stageplaats. Een aanzienlijk deel van de stagetijd staat in het teken van het onderzoek. In de periode april tot juni doen de studenten een onderzoeksstage (15 ects) bij een redactie of communicatiebureau. Tussen februari en juli schrijven zij een afstudeerscriptie van in totaal 20 punten (inclusief voorbereidingstijd tutorial), een wetenschappelijke verhandeling met theoretische diepgang en actuele casussen en voorbeelden uit de stagepraktijk. Een stageverslag vormt een bijlage van deze scriptie.

In dit tutorial kijken we door een taal- en letterkundige bril naar de stijl van journalistieke producten. Vooral stijlveranderingen onder invloed van nieuwe media staan centraal. Costera Meijer (2005) heeft allerlei ideeën geopperd naar aanleiding van onderzoek naar de omgang van jongeren met nieuws. Het is boeiend om te analyseren of media die zich vooral op jongeren richten, zoals NOS Headlines en DAG (onlangs ter ziele gegaan), NRC Next maar ook bijvoorbeeld Kidsweek andere nieuwsberichten schrijven dan de op volwassen gerichte tegenhangers (resp. ANP, de Volkskrant, NRC Handelsblad). We verdiepen ons eerst in een aantal stijlbenaderingen en onderzoeken naar uiteenlopende media. Dan kiest elke student een eigen medium of redactie waarbij stage gelopen kan worden. Belangrijk is om een tekstcorpus aan te kiezen (artikelen van een bepaalde periode) dat je legt naast een vergelijkbaar tekstcorpus van een andere redactie om de stijlverschillen vervolgens scherp in kaart te brengen. We kunnen op een breed scala aan stijlmiddelen letten, maar we kunnen ons bijvoorbeeld ook beperken tot een verschijnsel (evaluatief taalgebruik bij NRC Next en bij NRC handelsblad bijvoorbeeld, of koppen en intro’s/leads bij ANP en NOS Headlines, of aspecten van radiotaal). Aanvullend kunnen we de redacteuren en eindredacteuren confronteren met de stilistische keuzes die ze maken en ze vragen naar hun motivaties ervoor (ook het opstellen van nieuwe stijlboeken voor de internetvarianten kan een boeiende deelactiviteit zijn in het kader van dit onderzoek).

Aanpalende boeiende vraagstellingen:

  • Welke stijladviezen treffen we aan in de stijlboeken van de kranten? Hoe wijken de siteteksten hiervan af?

  • Wat typeert de stijl van GeenStijl in vergelijking tot andere (jongeren)sites?

  • Welke keuzes maken koppenmakers van kranten en sites? Wat zijn de belangrijkste afwegingen (hebben factoren als terugzoekbaarheid via Google groeiende invloed?)

  • Visuele stijl: Heeft websitestijl ook invloed op het ontwerp van tijdschriften en papieren media?

  • Kidsweek heeft uitgaven voor verschillende leeftijden. Hoe zijn de teksten stilistisch aan die specifieke leeftijdsgroepen aangepast?

  • Wat is typerend voor de radiotaal van NOS Headlines FM?

De studie van stijl in de media wortelt in de klassieke retorica (elocutio) en in de (toegepaste) taalkunde. Dit tutorial beoogt studenten een verdieping te geven in de literatuur over dit onderwerp, als voorbereiding op een onderzoeksstage, gevolgd door een scriptie. Het accent zal liggen op literatuurstudie en (retorische) tekstanalyse van een gekozen tekstcorpus. Ook kunnen vormen van journalistenonderzoek (focusgrouponderzoek, vragenlijstonderzoek, gestructureerde interviews) een rol spelen als onderzoeksmethode.

Toegangseisen

Kijk op de website Masters in Leiden of bekijk de site van de Masterspecialisatie Journalistiek en Nieuwe Media

Literatuur

Een selectie uit o.m. de volgende studies:

  • Aitchison, J. en D.M. Lewis (eds.) (2003). New Media Language. London [etc.]: Routledge.

  • Broersma, M. (2007) ‘Form, Style and Journalistic Strategies: An Introduction’ , pp. ix-xxix in M. Broersma (ed.) Form and Style in Journalism: European Newspapers and the Representation of News, 1880-2005. Leuven, Paris and Dudley, MA : Peeters.

  • Broersma, M. (2008) ‘The Discursive Strategy of a Subversive Genre: The Introduction of the Interview in US and European Journalism’ , pp. 143-58 in H.W. Hoen and M.G. Kemperink (eds) Vision in Text and Image: The Cultural Turn in the Study of Arts. Leuven, Paris and Dudley, MA: Peeters.

  • Broersma, M. (2010) ‘Journalism as Performative Discourse: The Importance of Form and Style in Journalism’, in V. Rupar (ed.) Journalism and Meaning-Making: Reading the Newspaper . Cresskill, NJ: Hampton Press

  • Bucher, H.-J. ‘Journalismus’ In: Ueding, G. en W. Jens (eds) (1992) Historische Wörterbuch der Rhetorik. Tubingen: Max Niemeyer Verlag. 729-741 (m.n. 734-737).

  • Bell, A. (1991) The language of news media. Oxford: Blackwell.

  • Braet, A. (2006) Retorische kritiek. Den Haag: Sdu Uitgevers.

  • Burger. P. en J. de Jong (2008). Handboek stijl. Adviezen voor aantrekkelijk schrijven. Groningen: Wolters-Noordhoff.

  • Cameron, Deborah (1995). Verbal Hygiene. Londen, etc.: Routledge.

  • Dijk, T.A. van (1988) News as discourse. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum ass.

  • Eilders, C. (1996) The role of news factors in media news. Berlin: Wissenschaftszentrum Berlin für Socialforschung.

  • Fowler, Roger (1991). Language in the News. Discourse and Ideology in the Press. Londen etc.: Routledge.

  • Ginneken, J.van (2002) _‘Hoe wordt ons de wereld beschreven?’_In: De schepping van de wereld in het nieuws. Alphen aan den Rijn: Kluwer. 147-166 Plus 103-110 (over citeren).

  • Hartley, J. (1982,1989) Understanding news. London/New York: Routledge.

  • Lanham, R.A. (2003). _Analyzing prose. _2nd ed. London [etc.]: Continuum.

  • Schellens P.J. & M. Steehouder (2008) Tekstanalyse. Methoden en toepassingen. Hieruit: ‘Genreanalyse’, 162-197. en ‘Retorische analyse’, 81-118. Van Gorcum.

  • Silberstein, Sandra (2002). War of Words. Language, Politics, and 9/11. Londen etc.: Routledge.

  • Verdonk P. (2006), Style. In: Keith Brown, (Editor-in-Chief) Encyclopedia of Language & Linguistics, Second Edition, volume 12, pp. 196-210. Oxford: Elsevier.

Stijlboeken van NRC Handelsblad, de Volkskrant, Trouw, De Gelderlander, De Standaard, New York Times etc.

Informatie

Bij de docenten Peter Burger of Jaap de Jong.

Aanmelden

Kijk op de website Masters in Leiden of bekijk de site van de Masterspecialisatie Journalistiek en Nieuwe Media .