Studiegids

nl en

Literatuur en cultuur van 1800 tot heden

Vak
2020-2021

Toegangseisen

Geen.

Wel wordt de volgende basiskennis bekend verondersteld:

De inhoud van Literatuurgeschiedenis.nl voor de negentiende en twintigste eeuw, zie:

En:

  • Multatuli, Max Havelaar (1860)

  • Anne Frank, Het dagboek van Anne Frank

Beschrijving

Wat is eigenlijk moderne literatuur? Welke rol spelen literaire verhalen in de Nederlandse samenleving van de negentiende eeuw tot vandaag? Hoe droeg de roman bijvoorbeeld bij aan het ontstaan van een nationalistisch sentiment in de negentiende eeuw? En hoe moeten we het internationaal sentiment begrijpen dat tijdens de avant-garde van de twintigste eeuw opdook? Welke culturele en maatschappelijke factoren leidden ertoe dat er in de negentiende eeuw een onderscheid ontstond tussen hoge en lage cultuur? En welke factoren hebben ertoe geleid dat dit onderscheid in de tweede helft van de twintigste eeuw weer ontmanteld werd? En tot slot: wat betekent Nederlandse literatuur in tijden van globalisering en migratie? Al deze vragen komen aan bod in de cursus Nederlandse literatuur en cultuur van de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw.

Literatuur ontstaat niet in een isolement: ze wordt gevormd door haar tijd en staat steeds in wisselwerking met die tijd. De Camera Obscura (1839-1851) van Hildebrand (Nicolaas Beets) geeft ons een beeld van een nieuwe natie waarin communicatie- en vervoersmiddelen zoals de postkoets en de eerste spoorlijnen een doorslaggevende rol spelen. Herman Gorter staat ons toe om de complexe eeuwwisseling te bestuderen en daarbij de vraag te stellen hoe een dichter ertoe komt van een typische ‘tachtiger’ te veranderen in een radicale communist. De Tweede Wereldoorlog komt op indringende wijze bij ons binnen door Het dagboek van Anne Frank, of door de Amerikaanse tandarts Norman Corinth die in Het stenen Bruidsbed van Harry Mulisch (1959) terugkeert naar het Duitse Dresden dat hij bombardeerde. Een roman als Paravion (2004) van Hafid Bouazza, tot slot, staat ons toe om na te denken over de grote veranderingen van onze eigen tijd.
Daarom maken we in deze cursus uitgebreid kennis met de Nederlandse literatuur en cultuur van de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw: zo leren we de huidige rol van literatuur in onze samenleving begrijpen en aan de hand van literatuur leren we nadenken over onze eigen samenleving. Deelnemers leren moeilijke vragen over literatuur en politiek, de hiërarchie tussen ‘hoog’ en ‘laag’ en de literatuur en nieuwe media te beantwoorden. Deelnemers leren hoe ze historische vraagstukken over moderne Nederlandse literatuur en cultuur kunnen benaderen vanuit verschillende interpretatiekaders.
De Nederlandse literatuur en cultuur wordt in deze cursus steeds bestudeerd in internationaal verband (we vergelijken Nederland met andere Europese landen), in institutioneel verband (we kijken naar de opkomst van uitgeverijen, bestsellers, media), in sociaal-politiek verband (we kijken hoe literatuur zich verhoudt tot de sociale veranderingen in Nederland en Europa), en in poëticaal verband (we bestuderen de belangrijkste kunststromingen van Europa). In deze cursus maken we ook kennis met verschillende handboeken over de geschiedenis van de Nederlandse literatuur (zie literatuurlijst) en bespreken we de verschillende historische benaderingen.

Leerdoelen

Aan het eind van de cursus zijn de deelnemers in staat:

  1. De belangrijkste schrijvers en stromingen uit de Nederlandse letterkunde te herkennen en te reproduceren;
  2. De belangrijkste literaire teksten van de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw poëticaal, cultureel en/of maatschappelijk te contextualiseren;
  3. Relaties te leggen tussen de belangrijkste ontwikkelingen van Nederlandse literatuur en cultuur van de negentiende, twintigste en eenentwintigste eeuw en de internationale culturele context waarin die ontwikkelingen plaatsvonden;
  4. Schriftelijk en mondeling uitleg te geven over wat het betekent wetenschappelijke literatuurgeschiedenis te bedrijven en verschillende historische methoden en benaderingen met elkaar te vergelijken.

Rooster

Kijk op MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Hoorcollege

  • Werkcollege

  • Zelfstandige literatuurstudie

Toetsing en weging

Weging

  • Mondeling tentamen: 40%

  • Schriftelijk tentamen midterm: 40%

  • Twee becijferde werkopdrachten: 20 %

Het eindcijfers bestaat uit het gewogen gemiddelde van de deelcijfers, waarbij geldt dat de deelcijfers minimaal een 5.5 moeten zijn.

Herkansing

Het tentamen kan herkanst worden indien het eindcijfer lager is dan 5.5

Nabespreking tentamen

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

De volgende boeken (of een hoofdstukselectie uit deze boeken) dient als uitgangspunt voor de hoor- en werkcolleges:

  • Rick Honings en Lotte Jensen, Romantici en revolutionairen. Literatuur en schrijverschap in Nederland in de 18de en 19de eeuw. Amsterdam 2019.

  • Thomas Vaessens, Geschiedenis van de moderne Nederlandse literatuur. Nijmegen 2013. [Aanschaffen]

  • Jacqueline Bel, Bloed en Rozen. Prometheus, Amsterdam 2016 (digitaal raadpleegbaar via de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, DBNL)

De volgende romans en poëziebundels worden tijdens de cursus (geheel of gedeeltelijk) gelezen:

  • Nicolaas Anslijn, De brave Hendrik (DBNL)

  • Hendrik Tollens, *De overwintering der Hollanders op Nova Zembla *(DBNL)

  • Willem Bilderdijk (selectie uit zijn gedichten, DBNL)

  • Katharina Wilhelmina Bilderdijk-Schweickhardt (selectie uit haar gedichten, DBNL)

  • Hildebrand (Nicolaas Beets), Camera Obscura (selectie

  • Selectie van ‘domineespoëzie’ (DBNL)

  • Multatuli, * Max Havelaar* (DBNL)

  • Ki Hadjar Dewantara, 'Als ik eens een Nederlander was' (selectie)

  • Piet Paaltjens (selectie uit zijn gedichten, DBNL)

  • Lodewijk van Deyssel, Een liefde (selectie)

  • J.J. Cremer, Fabriekskinderen (DBNL)

  • Herman Gorter, Willem Kloos en Jacques Perk (selectie uit hun gedichten en Gorters politieke teksten, DBNL)

  • I.K. Bonset, Letterklankbeelden (selectie)

  • Louis Couperus, ‘De binocle’ en De stille kracht (DBNL)

  • Paul van Ostaijen, Bezette Stad (selectie)

  • Hendrik Marsman, Verzen (selectie)

  • Cola Debrot,* Mijn zuster de negerin* (DBNL)

  • Ferdinand Bordewijk, *Blokken * [Aanschaffen]

  • Ina Boudier-Bakker, De klop op de deur (DBNL)

  • Anton de Kom, Wij slaven van Suriname (DBNL)

  • Carry van Bruggen, Een coquette vrouw (selectie)

  • Martinus Nijhoff, Nieuwe Gedichten (selectie)

  • W.F. Hermans, Paranoia (selectie)

  • Gerard Reve, De avonden (selectie)

  • Hugo Claus, selectie uit zijn gedichten (selectie)

  • Harry Mulisch,* Het stenen bruidsbed* [Aanschaffen]

  • Hella S. Haasse, Zelfportret als legkaart (selectie)

  • Lucebert (selectie van zijn gedichten)

  • Hafid Bouazza, Paravion [Aanschaffen]

  • Nina Polak, Gebrek is een groot woord [Aanschaffen]

  • Radna Fabias, Habitus (selectie)

Inschrijven

Inschrijven via uSis is verplicht.

Algemene informatie over uSis vind je op de website

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact

Voor inhoudelijke vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met:

Dr. P.R. Boudewijn

Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur/Neerlandistiek. Reuvensplaats

Opmerkingen

n.v.t.