Studiegids

nl en

Van spotlied tot cabaret: humor als wapen in de Nederlandse cultuur

Vak
2022-2023

Toegangseisen

Propedeuse Geesteswetenschappen

Beschrijving

Populaire teksten zijn een belangrijke bron voor de cultuurgeschiedenis. Dat geldt met name voor hekeldichten, geuzen- en levensliederen, evenals voor musicals, comedy en cabaret. In dit college analyseren we een groot aantal satirische lied- en theaterteksten uit de Nederlandse geschiedenis van de middeleeuwen tot nu die traditioneel tot de populaire cultuur gerekend worden, omdat ze ondanks of juist door hun kritische inhoud altijd een aantrekkingskracht hebben uitgeoefend op een breed publiek. We duiken in het werk van zeer diverse auteurs, van Adriaan Valerius tot Annie M.G. Schmidt en van J.H. Speenhoff en Dirk Witte tot onder meer Freek de Jonge, Claudia de Breij en Katinka Polderman, en onderzoeken in hoeverre zij taboes doorbreken, ongemakkelijke waarheden blootleggen, zich verzetten tegen hypocrisie of dogmatisme, of juist normbevestigend zijn. Wat is de rol van maatschappijkritiek in hun teksten en op welke manier zijn zij kritisch? Wat is de rol van hun teksten in het publieke debat? Hoe ‘werkt’ humor, of ironie in de tekst? Welke rol speelt het medium? De studenten zijn actief betrokken bij de colleges door elke week een eigen tekst voor te bereiden en deel te nemen aan debatten. Ze bestuderen oude opnames, bezoeken gezamenlijk een voorstelling van een cabaretier of comedian en presenteren hun bevindingen niet alleen schriftelijk in een nota, maar ook mondeling in video’s van 10 minuten, die ze uploaden op een Pitch2Peer-platform, waar ze worden beoordeeld door medestudenten. Zo leren ze als neerlandici om hun onderzoeksresultaten bekend te maken aan een groter publiek.

Leerdoelen

Na afloop van deze cursus kun je:

  • Denken en discussiëren over het maatschappijkritische gehalte van satirische lied- en theaterteksten uit de Nederlandse geschiedenis.

  • Onderzoek doen naar de werking van humor en ironie in (literaire) teksten.

  • Systematisch zoeken naar bronmateriaal.

  • Kritisch reflecteren op het hoe en het waarom van de literaire canon.

  • Een actuele vakdiscussie analyseren en daarover zowel mondeling als schriftelijk als in een video rapporteren.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

Werkcollege

Toetsing en weging

Toetsing

  • Actieve deelname aan het college (25%) – Studenten bereiden (lees)vragen voor, waarbij ze de bestudeerde theorie toepassen op de teksten. Tijdens college discussiëren ze hierover met elkaar en met de docent.

  • Video-opdracht (15%)

  • Werkstuk (60%)

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van de drie deelcijfers, waarbij een deelcijfer niet lager mag zijn dan een 5,5.

Herkansing

  • Wie voor het werkstuk een onvoldoende haalt, krijgt een eenmalige mogelijkheid tot herschrijven. Aan het eventueel herschrijven gaat een gesprek met de docent vooraf.

  • Als het eindcijfer na de herkansing nog altijd onvoldoende is, moet het hele college in het daaropvolgende jaar opnieuw worden gevolgd en beide tentamens opnieuw afgelegd.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student daartoe verzoekt binnen 30 dagen na het bekendmaken van de uitslag.

Literatuurlijst

  • Dick Zijp, ‘Pleidooi voor een ideologie-kritische benadering van cabaret’, Vooys 36.2 (2018), 58-62 (online beschikbaar)

  • Jacques Klöters, 100 jaar amusement in Nederland (’s-Gravenhage: Staatsuitgeverij, 1987)
    Van de genoemde literatuur dient alleen de eerste titel van tevoren te worden bestudeerd. De overige literatuur wordt opgegeven aan het begin van het college.

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.

Aanmelden Studeren à la carte

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Studeren à la carte willen volgen (zonder tentamen), o.a. over kosten, inschrijving en voorwaarden..

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Reuvensplaats.

Opmerkingen

Deze cursus kan gevolgd worden als keuzeonderdeel van de minor Europa in de Middeleeuwen en Vroegmoderne Tijd.