Toegangseisen
Geen toegangseisen.
Beschrijving
Deze cursus biedt een algemene inleiding in de studie van taalgebruik vanuit een communicatief perspectief: hoe werkt talige communicatie?
Mensen gebruiken taal om met elkaar te communiceren, maar dat is niet simpelweg een kwestie van een betekenis in- en uitpakken (‘coderen’ en ‘decoderen’). Sprekers/schrijvers bedoelen met een uiting vaak meer, en soms iets anders, dan ze letterlijk in taal uitdrukken. Veel taalgebruik is indirect, bijvoorbeeld uit beleefdheid. Onderzoekers van taalgebruik proberen te bepalen hoe een hoorder/lezer op grond van talige en niet-talige kennis (context, situatie, wereldkennis) kan bepalen wat de bedoeling is van de spreker/schrijver. De eerste antwoorden op deze vraag kwamen van de filosofen Searle (taalhandelingstheorie) en Grice, die het ‘coöperatiebeginsel’ introduceerde. Deze theorieën vormen het uitgangspunt van deze cursus, waarin we ook kijken naar latere ontwikkelingen zoals de zogenaamde ‘neo-Griceaanse pragmatiek’ en de Relevantie-theorie.
Naast algemene normen voor taalgebruik zoals het coöperatiebeginsel, spelen in communicatie ook specifiekere regels een rol die verschillen afhankelijk van genre en medium. Net zoals taalgebruikers zich houden aan de regels van het taalsysteem (de grammatica), houden ze zich ook op het niveau van ‘discourse’ aan allerlei normen en regels voor taalgebruik, bijv. over ‘beurtwisseling’ in een spontaan gesprek, over de manieren waarop je in een WhatsApp-conversatie kan wisselen van gespreksonderwerp en over de mate van beleefdheid die in verschillende situaties en in verschillende media gewenst is. Onderzoekers van taal en communicatie proberen expliciet te maken welke principes er ten grondslag liggen aan zulke keuzes, die natuurlijk in hoge mate afhankelijk zijn van de specifieke context en cultuur waarin de communicatie plaatsvindt.
Leerdoelen
Na afronding van dit college kun je:
een overzicht geven van de belangrijkste onderzoeksthema’s en benaderingen in het domein van taal en communicatie;
uitleggen en illustreren in welke opzichten de verschillende benaderingen van elkaar verschillen;
taalgebruikssituaties uit verschillende media analyseren in termen van de op college behandelde benaderingen;
uitleggen hoe de op college behandelde normen voor taalgebruik systematisch gerelateerd zijn aan genre en medium.
Rooster
De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
1 uur hoorcollege en 1 uur werkcollege per week.
Toetsing en weging
Toetsing
Schriftelijke toets na blok 1 (40%)
Schriftelijke toets na blok 2 over de gehele stof (60%)
Het gemiddelde van beide toetsen moet minimaal 5.5 zijn.
Weging
Zie hierboven.
Herkansing
Er is geen herkansing van de eerste deeltoets. Als het eindcijfer na het tweede deeltentamen onvoldoende is, komen beide deelcijfers te vervallen en volgt een herkansing over de gehele collegestof en alle gelezen literatuur. Als het eindcijfer na de herkansing nog altijd onvoldoende is, moet het college in het daaropvolgende jaar opnieuw worden gevolgd.
Inzage en nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Literatuurlijst
Betty J. Birner, Introduction to Pragmatics. Wiley-Blackwell, 2013. (On-line beschikbaar via de universiteitsbibliotheek).
Voor blok 2 wordt een reader samengesteld.
Inschrijven
Inschrijven via My Studymap (Login | Universiteit Leiden) is verplicht.
Aanmelden Contractonderwijs
Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc.: Onderwijsadministratie Reuvensplaats
Opmerkingen
Niet van toepassing.