Studiegids

nl en

Stress, Gezondheid en Ziekte

Vak
2024-2025

IBP students, see Stress, Health and Disease

Toegangseisen

We raden studenten sterk aan eerst de propedeusecursussen ‘Inleiding in de Psychologie’ en ‘Persoonlijkheids, Klinische en Gezondheidspsychologie’ te volgen.

Beschrijving

Psychologische stress, kortweg stress genoemd, vormt een van de belangrijkste problemen van de moderne samenleving. Stress is daarmee een van de centrale onderwerpen geworden in de gezondheidspsychologie. De effecten van stress kunnen variëren van kleine effecten op emoties en cognitieve prestaties tot klinische ziektebeelden, zowel lichamelijke als geestelijke.

De cursus behandelt psychologische en biologische stressmodellen, de ingrijpende invloed van emoties en zelfregulatiemogelijkheden op het lichaam, de evolutionaire oorsprong en functie van de stressrespons, en stress als oorzaak van somatische ziekten en symptomen. Aan bod komen ook diverse soorten stressoren, waaronder ingrijpende levensgebeurtenissen, werkstress, dagelijkse problemen, de fenomenen piekeren en rumineren, en diverse gevolgen van tegenslagen in het vroege leven en langdurige stress, zoals hart- en vaatziekten, infecties en burnout. Naast een focus op de mogelijke negatieve gevolgen van stress zal de cursus zich ook richten op de positieve kanten van stress en verschillende manieren om met stress om te gaan.

Er is bijna geen concept dat zo slecht gedefinieerd is binnen en buiten de wetenschap en tegelijk zo belangrijk voor onze gezondheid als stress. Het is daarom niet verwonderlijk dat het in de media – vooral op internet – wemelt van de onjuiste informatie over het effect ervan op gezondheid. Het veld stress en gezondheid is daarom bij uitstek geschikt om de academische vaardigheid van het systematisch betrouwbare informatie zoeken verder te ontwikkelen.

Leerdoelen

Aan het einde van de cursus kan de student

  • uitleggen hoe verschillende soorten van stress gerelateerd zijn aan gezondheid en ziekte;

  • de psychobiologie noemen die ten grondslag ligt aan acute en chronische stressresponsen;

  • uitleggen welke stress-management technieken er bestaan om stress of nadelige effecten daarvan te voorkomen of verminderen;

  • een systematisch literatuuronderzoek naar de relatie tussen stress en gezondheid met een enkelvoudig, complex trefwoordprofiel uitvoeren binnen een samenwerkingsproject;

  • een wetenschappelijk controleerbaar en reproduceerbaar antwoord geven op, en rapporteren over, een vraag over de relatie tussen stress en gezondheid via een paper en het geven van een effectieve posterpresentatie binnen een samenwerkingsproject;

  • individueel en in een subgroep oefenen met, reflecteren op en presenteren over reflecteren op het gebruik en het nut van verschillende stress-management technieken.

Rooster

Het rooster van deze cursus vind je in MyTimetable

Inschrijven

Onderwijs

Studenten moeten zichzelf inschrijven voor alle onderwijseenheden (hoorcolleges, werkcolleges en practica) die zij willen volgen. Inschrijven kan tot uiterlijk 5 dagen voorafgaand aan de start van de cursus.

Tentamens

Je moet je uiterlijk 10 dagen voor de tentamendatum inschrijven voor je tentamen in My Studymap. Vergeet dit niet! Raadpleeg het inschrijfprotocol voor meer informatie. Zonder geldige inschrijving in My Studymap kun je niet deelnemen aan het tentamen.

Lees zorgvuldig alle informatie over de procedures en deadlines voor het inschrijven voor vakken en tentamens

Studenten die dit vak als onderdeel van een LDE-minor volgen, premaster studenten, exchangestudenten en externe gaststudenten worden door de onderwijsadministratie geïnformeerd over de geldende inschrijvingsprocedure.

Onderwijsvorm

Er zijn 7 hoorcolleges van ieder 2 uur. Er zijn 6 werkgroepbijeenkomsten van ieder 2 uur waarbij o.a. een vraag over de relatie tussen stress en gezondheid met behulp van een 'state-of-the-art' literatuuronderzoek op wetenschappelijke wijze beantwoord wordt. Tevens wordt kennis genomen van en geoefend met verschillende stressmanagement-technieken. Tussen de bijeenkomsten zal gewerkt worden aan individuele en groepsopdrachten.

Voor deze cursus geldt een aanwezigheidsplicht bij de werkgroepen. Zie Brightspace voor meer informatie.

Toetsing

Het collegedeel (theoretisch deel) wordt getoetst met een schriftelijk meerkeuzetentamen, dat bestaat uit vragen over het studiemateriaal voor het tentamen.

Het werkgroepdeel (vaardigheidsdeel) wordt getoetst met verschillende opdrachten. De taal van de cursus is Nederlands.

Het werkgroepdeel is, net als bij de meeste andere 2de jaarsvakken, in principe geen uitwerking, toepassing of herhaling meer van de stof van het collegedeel, zoals in veel werkgroepen in het 1ste jaar, maar staat op zichzelf. In de werkgroepen wordt een belangrijke vaardigheid, namelijk wetenschappelijk literatuur zoeken, verder ontwikkeld (voortbouwend op het tutoraat) waarbij stress en gezondheid als onderwerp centraal staat, als voorbeeld dienend voor andere psychologische onderwerpen. Daarnaast maakt de student kennis met verschillende stress-management technieken.

Het tentamen en de beoordeling van de werkgroepen zijn gescheiden: wanneer een van beide onderdelen niet gehaald is, hoeft het andere niet over gedaan te worden. Het uiteindelijke cijfer van de cursus is het gemiddelde van het cijfer voor het tentamen (70%) en het cijfer voor de werkgroepen (30%).

Over de wijze van inzage en nabespreking van het tentamen wordt u te zijner tijd via Brightspace geïnformeerd.

Het instituut hanteert vaste regels rond cijferberekening en volgt tevens het beleid van de Faculteit der Sociale Wetenschappen om, met behulp van software, werkstukken van studenten systematisch op plagiaat te controleren. Alle studenten zijn verplicht om de Toets Wetenschappelijke Integriteit met een score van 100% af te ronden, zodat ze inzicht krijgen in de toepassing van integriteit bij het schrijven van wetenschappelijke teksten. De studenten krijgen toegang tot de toets via een module op Brightspace. Bij het constateren van fraude worden disciplinaire maatregelen genomen. Studenten worden geacht de informatie over deze twee onderwerpen te kennen.

Literatuur

  • William R. Lovallo (2016). Stress and Health. Biological and Psychological Interactions. 3rd edition. Los Angeles: Sage Publications. (Hoe boek wordt kosteloos beschikbaar gesteld voor studenten via de universiteitsbibliotheek; de link zal op Brightspace geplaatst worden)

  • Aanvullende geselecteerde leesstof zal op Brightspace worden gezet

  • De college-handouts en web lectures (geplaatst op Brightspace)

Contact information

Dr. Henriët van Middendorp h.van.middendorp@fsw.leidenuniv.nl
Dr. Juriena de Vries j.d.de.vries@fsw.leidenuniv.nl