Studiegids

nl en

Tussen de lakens. Seksualiteit in de middeleeuwen

Vak
2024-2025

Toegangseisen

De BSA-norm is behaald en beide Themacolleges zijn met een voldoende afgerond.

Beschrijving

In de middeleeuwen was seksualiteit ook een publieke zaak. Door het verband tussen seksualiteit en sociaalmaatschappelijke aangelegenheden, zoals voortplanting en man-vrouwverhoudingen, werd seks als te belangrijk gezien om mensen maar gewoon hun gang te laten gaan. De katholieke kerk formuleerde categorieën van seksuele zonden, zoals incest en sodomie, en bepaalde zelfs op welke dagen en in welke posities getrouwde stellen hun “huwelijkse plicht” mochten voldoen. Ook medici hielden zich bezig met de vraag hoeveel seks gezond was, en de middeleeuwse literatuur staat bovendien vol met verhalen over (buitenechtelijke) seks – ter lering en vermaak.

Tijdens dit college zullen we seksualiteit vanuit verschillende perspectieven benaderen. We zullen kijken naar het begrip gender en hoe mannelijkheid en vrouwelijkheid werden vormgegeven. Ook kijken we naar begrippen als homo- en heteroseksualiteit: in hoeverre zijn dit soort moderne concepten toepasbaar op de middeleeuwse periode? Een belangrijke invalshoek betreft de constructie van seksuele gedragsregels voor mensen van verschillende sociale klassen. Welk gedrag werd verwacht van jonge en oude mensen, geestelijken, en mensen uit de hogere of lagere klassen? Bepaalde gemarginaliseerde groepen uit de maatschappij, zoals joden en leprozen, maar ook mensen die van ketterij en hekserij werden beschuldigd, werden speciaal in verband gebracht met seksueel wangedrag. Ook moslims en de heidense volkeren die men tegenkwam op ontdekkingsreizen werden in die termen beschreven. Welke rol speelde seksualiteit in het vormgeven van een beeld van de Ander?

Studenten schrijven een paper over lopende discussies binnen het veld, en worden aangemoedigd om het onderzoek naar verschillende perioden danwel verschillende regio’s met elkaar te vergelijken. Tijdens de colleges zullen we samen primaire bronnen bestuderen zoals medische handboeken, biechthandboeken, en ridderromans.

Leerdoelen

Algemene leerdoelen

De student kan:

  1. een gezamenlijke opdracht succesvol uitvoeren;
  2. een onderzoek met een beperkte omvang opzetten en uitvoeren, en daarbij:
    a. vakliteratuur zoeken, selecteren en ordenen;
    b. relatief grote hoeveelheden informatie organiseren en verwerken;
    c. een wetenschappelijk debat analyseren;
    d. het eigen onderzoek in het wetenschappelijk debat plaatsen
  3. reflecteren op de primaire bronnen waarop de literatuur is gebaseerd;
  4. een probleemgestuurd werkstuk schrijven en een referaat houden naar het format van de eerstejaars Themacolleges, en daarbij;
    a. een realistische planning hanteren;
    b. een probleemstelling en deelvragen formuleren;
    c. een beargumenteerde conclusie formuleren;
    d. feedback geven en ontvangen;
    e. aanwijzingen van de docent verwerken.
  5. participeren in de discussies tijdens colleges.

Leerdoelen, specifiek voor de afstudeerrichting

  1. De student heeft kennis opgedaan van de afstudeerrichting(en) waartoe het BA-Werkcollege behoort;
    -bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis: van de middeleeuwse grondslagen van de Europese geschiedenis; in het bijzonder van etniciteit, staatsvorming, internationale handel en scheepvaart, en contacten met de buiten-Europese wereld.
  2. De student heeft kennis van en inzicht in de kernbegrippen, de onderzoeksmethoden en –technieken van de afstudeerrichting, met speciale aandacht;
    -bij de afstudeerrichting Middeleeuwse Geschiedenis: voor het gebruik van laatmiddeleeuwse administratieve bronnen en geschiedschrijving met betrekking tot de Nederlanden in brede zin; paleografie, bronnenkunde.

Leerdoelen, specifiek voor dit college

  1. De student verwerft algemene kennis van de ontwikkeling van Latijns-christelijke ideeën over seksualiteit, en daarmee samenhangende sociaal-maatschappelijke aspecten zoals man-vrouwverhoudingen en voortplanting.
  2. De student verwerft kennis over de historiografische debatten rondom seksualiteit en kan zich kritisch uitlaten over de toepasbaarheid van begrippen als homo- en heteroseksualiteit in de premoderne wereld.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via MyTimetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege met aanwezigheidsplicht

Dit houdt in dat studenten bij alle werkcolleges aanwezig moeten zijn. Indien je toch verhinderd bent dien je dit vooraf te melden aan de docent. De docent bepaalt vervolgens of, en zo ja, hoe het gemiste college door een vervangende opdracht kan worden ingehaald. Als er specifieke beperkingen zijn bij een college dan maakt de docent dat aan het begin kenbaar. Indien jet niet voldoet aan voornoemde voorwaarden, word je uitgesloten van deelname.

Toetsing en weging

Toetsing

  • Werkstuk (5.000-6.000 woorden gebaseerd op literatuur; exclusief voorblad, inhoudsopgave, bibliografie, voetnoten)
    getoetste leerdoelen: 2-4, 6-9

  • Mondelinge presentatie (in groepsverband)
    getoetste leerdoelen: 1, 3-4

  • Participatie
    getoetste leerdoelen: 1, 3, 5, 6-9

  • Inleiding met literatuurlijst
    getoetste leerdoelen: 1, 2, 6-8

  • Overige weekopdrachten
    *getoetste leerdoelen: 1, 2, 3, 6-88

Weging

  • Werkstuk: 60%

  • Mondelinge presentatie (in groepsverband): 10%

  • Participatie: 10%

  • Inleiding met literatuurlijst: 10%

  • Overige weekopdrachten: 10%

Het eindcijfer komt tot stand op basis van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, met daarbij als aanvullende eis dat het werkstuk voldoende moet zijn.

Deadlines

Voor het inleveren van deopdrachten en het werkstuk geldt de deadline, zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Herkansing

Het werkstuk kan worden herkanst. Hiervoor geldt de deadline zoals aangegeven in de corresponderende Brightspace cursus.

Inzage en nabespreking werkstuk

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de inzage en nabespreking van het werkstuk plaatsvindt.

Literatuurlijst

  • Ruth Mazo Karras, Sexuality in Medieval Europe: Doing Unto Others (New York 2017).

  • Overige literatuur zal via Brightspace bekend worden gemaakt.

  • N.B.: Lees ter voorbereiding van het eerste college Hoofdstuk 1 uit het boek van Karras.

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.

Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Huizinga.

Opmerkingen

geen