Studiegids

nl en

Literatuur, emoties en geluk

Vak
2024-2025

Toegangseisen

Beschrijving

‘Geluk heerst als een wrede dictator’, stelt een personage in de roman Gelukkig zijn we machteloos van de Vlaamse schrijver Ivo Victoria. Dat geluk ook buiten de tekst heerst moge duidelijk zijn. Niet alleen lijken we een collectieve obsessie te hebben ontwikkeld met de vraag ‘hoe word ik gelukkig?’ en met positieve emoties, ook in wetenschappelijk onderzoek is inuiteenlopende disciplines sprake van een ‘happiness turn’.

In deze cursus onderzoeken we welke rol romans spelen – of kunnen spelen – in de distributie van geluksnormen, of juist in de ontzenuwing ervan. Hoewel de vraag ‘hoe te leven’ misschien wel het definiërende kenmerk van romans uit alle tijden is, worden de hierboven gestelde vragen over geluk in recente romans – uit Nederland en daarbuiten – heel expliciet gesteld, bevraagd en bekritiseerd.
In de cursus analyseren we die romans in het zoeklicht van theoretische teksten over literatuur en geluk. We richten ons zowel op geluk als thema – een thema dat volgens veel schrijvers helemaal niet geschikt is voor literatuur – als op de narratieve en poëticaal-normatieve aspecten van geluk. Dat doen we in vier blokken, te weten: geluk als concept; geluk als norm; geluk als narratief en geluk als discours. Uitgaande van concrete definities van het concept geluk – en aanpalende begrippen als subjective well-being, eudaimonia en cheerfulness – bestuderen we hoe geluk in recente romans wordt ingevuld. We analyseren de narratologische constellaties in de romans en de ideologische effecten daarvan: gaan romans mee in de geluksplicht of bieden ze er ook alternatieven voor? Hoe wordt geluk in de romans gekaderd in een therapeutisch, medisch-biologisch, politiek of sociaal-economisch discours? Gedurende cursus houd je een presentatie over een zelfgekozen artikel dat je relevant acht voor de cursusinhoud.
In dit vak verkennen we vervolgens wat het onderzoek naar literatuur en geluk in de samenleving kan betekenen, bijvoorbeeld voor een instantie als de universiteit. Welke inzichten zijn inzetbaar in het beleid ten aanzien van bijvoorbeeld het welzijn van studenten en medewerkers? Je hebt zelf inspraak in het leerproces, en gaat samen op zoek: wat voor problemen treffen we aan als het gaat om geluk en welzijn? Welke informatie hebben we nodig om deze problemen beter te begrijpen, en waar vinden we die informatie? Wat zou er moeten veranderen om voor verbetering te zorgen? En welke concrete voorstellen dragen we vanuit onze letterkundige, Neerlandistische achtergrond aan om die oplossingen ook in de praktijk door te kunnen voeren? Aan het eind van het project presenteert de werkgroep een onderzoeksrapport met oplossingen, voorstellen en/of adviezen die waar mogelijk ook gedeeld zullen worden met maatschappelijke instanties en andere betrokkenen. Je leert zo niet alleen over de relevante wetenschappelijke stand van zaken, maar krijgt ook een voorproefje van effectief werken in teamverband, creatief denken, vaardigheden combineren en buiten de grenzen van het eigen vakgebied informatie inwinnen.

Leerdoelen

Aan het eind van de cursus:

  • Kun je aangeven met welke methoden ‘geluk’ vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines wordt onderzocht en die benaderingen ook vergelijken.

  • Kun je de lijn van argumentatie in de bestudeerde wetenschappelijke artikelen over geluk en literatuur begrijpen en in eigen woorden samenvatten.

  • Kun je de inhoud en relevantie van een zelfgekozen artikel dat je relevant acht voor de cursusinhoud mondeling presenteren.

  • Kun je individueel onderzoek verrichten en daarover rapporteren aan medestudenten binnen de werkgroep;

  • Kun je gezamenlijk onderzoek verrichten met medestudenten en externe experts, en hierover te rapporteren in een gezamenlijk opgestelde reeks adviezen.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

Werkcolleges en zelfstudie

Toetsing en weging

Toetsing

Je eindcijfer voor deze cursus wordt bepaald door het gewogen gemiddelde cijfer van de volgende deelcijfers:

  • Het kiezen van een wetenschappelijk artikel, toelichten en referaat daarover houden 30%

  • Eindrapport 70%

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van de deelcijfers, waarbij het eindcijfer niet lager mag zijn dan een 5,5.

Herkansing

Alleen het paper kan worden herkanst.

Literatuurlijst

Ter indicatie (literatuur – ook de primaire - wordt bij aanvang van de cursus bekendgemaakt):

  • Ahmed, Sara, The Cultural Politics of Emotion, Edinburgh University Press, Edinburgh, 2004.

  • Ahmed, Sara, The Promise of Happiness, Duke University Press, Durham/London, 2010.

  • Bruckner, Pascal, Gij zult gelukkig zijn! Vertaling Walter van der Star van L’euphorieperpétuelle.Essai sur le devoir de bonheur (2000). Amsterdam: Boom, 2002.

  • Corkhill, Alan, Spaces for Happiness in the Twentieth-Century German Novel. Mann, Kafka, Hesse, Jünger. Peter Lang, Bern, 2012

  • Arnon Grunberg, Het aapje dat geluk pakt. Magazijn De Bijenkorf BV. Amsterdam: Nijgh & VanDitmar, 2004

  • Nussbaum, Martha C., ‘Who Is the Happy Warrior? Philosophy Poses Questions to Psychology. In: The Journal of Legal Studies. Vol. 37, No. S2, Legal Implications of the New Research on Happiness. A Conference Sponsored by the John M. Olin Program in Law and Economics at the University of Chicago Law School (June 2008), S81-S113. DOI:10.1086/587438

  • Pawelski & Moores, J.O. & D.J. Moores ed.,The Eudaimonic Turn.Well-Being in Literary Studies. Madison / Teaneck: Fairleigh Dickinson University Press, 2013.

  • Potkay, Adam, ‘Narrative Possibilites of Happiness, Unhappiness, and Joy’, in: Social Research, 2007, Vol. 77: No 2 2010, 523-544.SONI 2007

  • Soni, Vivasvan, ‘Trials and Tragedies: The Literature of Unhappiness (A Model for ReadingNarratives of Suffering)’, in: Comparative Literature, Vol. 59, No. 2 (Duke University Press.2007), 119-139.

  • Soni, Vivasvan, Mourning Happiness.Narrative and the Politics of Modernity, CornellUniversity Library.2010

  • Ivo Victoria, Gelukkig zijn we machteloos. Amsterdam: Anthos, 2011

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.

Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

Kies uit de onderstaande mogelijkheden (weghalen wat niet van toepassing is):

Informatie voor belangstellenden die deze cursus in het kader van Contractonderwijs willen volgen (met tentamen), oa. over kosten, inschrijving en voorwaarden.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie [Reuvensplaats]https://www.organisatiegids.universiteitleiden.nl/faculteiten-en-instituten/geesteswetenschappen/faculteitsbureau/onderwijs--en-studentzaken/onderwijsondersteuning/onderwijsadministratie-reuvensplaats

Opmerkingen