Beschrijving
U bent knettergek – Een flutstuk van het slechtste kabinet ooit — Rabat aan de Rijn — Bos draait.- – Nivellering – - retorisch vuurwerk is er in de Haagse politieke arena regelmatig te genieten. Tijdens de Algemene Beschouwingen die op de troonrede en de regeringsverklaring volgen, proberen alle fractieleiders hun partijstandpunten zo scherp mogelijk te profileren. Ze maken daarbij gebruik van retorische middelen, die soms populistisch genoemd worden. De aanwezige pers pikt bepaalde soundbites en retorische charges op en negeert andere. In deze werkgroep staan de volgende onderzoeksvragen centraal: Wat is het retorische ontwerp van deze politieke speeches? Welke verschillen zijn er tussen de voorbereide monologen en de interpellaties (qua stijl, inhoud)? Welke retorische middelen uit de speeches en uit de interpellaties komen in de media terug? Wat heeft populisme precies met retorica te maken? Deze masterwerkgroep beoogt studenten een verdieping te geven in de retorische theorie en de literatuur over populisme. Het accent zal liggen op literatuurstudie en stilistische tekstanalyse van een zelf gekozen tekstcorpus. Bijvoorbeeld een of meer toespraken, enkele debatten in de algemene beschouwingen.
Welke retorische middelen uit de speeches en uit de interpellaties worden succesvol gebruikt en worden opgepikt door de media? Wanneer worden sprekers en uitingen als populistische gelabelled? We verdiepen ons eerst in retorische analysemethodes én in manieren van media-analyse en theorieën over populisme. Samen bekijken we en analyseren we op de derde dinsdag van september 2009 de troonrede en vervolgens twee dagen lang (!) de Algemene Beschouwingen. Elke student kiest een of enkele van deze toespraken met bijpassende interpellaties en analyseert die. Ook zal een professionele speechschrijver en journalist als gastdocent optreden om onze academische exercitie voldoende aansluiting te geven op de praktijk.
Onderwijsvorm
Werkcollege
Toegangseisen
-
Leerdoelen
Het verdiepen van theoretische inzichten in retorica in het algemeen en retorische analyse (onder meer rhetorical criticism) en populisme en media-analyse in het bijzonder.
Het vergroten van kennis en inzicht in de praktijk van politieke speechschrijvers en hun opdrachtgevers (de politici) en van politiek journalisten.
Het ontwikkelen van een kritische houding ten opzichte van de diverse analysemethodes en hun gebruikswaarden.
Het vergroten van onderzoeksvaardigheden op het terrein van de retorica, speech- en mediaonderzoek.
Het vergroten van de vaardigheid om mondeling en schriftelijk verslag te doen van eigen en andermans onderzoek en effectief daarover te discussiëren.
Studielast
-
Literatuur
Literatuurlijst wordt op het besprekingscollege, dat voor de opening van het academisch jaar
gehouden wordt, bekendgemaakt. Lees ter voorbereiding op de werkgroep alvast de Troonrede
(even zoeken op internet) en aantal van deze algemene beschouwingen van 2008 (op
Tweedekamer.nl >> parlando). Andeweg en De Jong (2004) De eerste minuten.
Attentum, benevolum en docilem in de inleiding van toespraken. Sdu Uitgevers.
(Hoofdstukken 2 en 5 uit deze dissertatie zie www.deeersteminuten.nl).
Toetsing
Bijdrage aan de discussie tijdens de colleges (10% bepalend voor het eindcijfer), referaat (30%), nota (40%) en mondelinge presentatie van de nota (20%). Maximaal één onderdeel mag een 5 zijn, lagere cijfers moeten herkanst worden.
Rooster
Zie het rooster van de opleiding Nederlandse taal en cultuur.
Informatie
Dr. J.C. (Jaap) de Jong, e-mail: j.c.de.jong@let.leidenuniv.nl. , tel. 071 527 2137.
Aanmelden
Via U-Twist.
Blackboard
Via de blackboardsite Retorisch vuurwerk zal informatie uitgewisseld worden en kunnen opdrachten en discussiebijdragen gepubliceerd worden. Je kunt je per begin augustus op deze blackboardsite terecht.
Opmerkingen
Er is een besprekingscollege op woensdag 26 augustus van 15.15-17.00 uur, verzamelen in gebouw 1167, kamer 206a. Aangezien op 16 september de Troonrede wordt gehouden (en kort daarna de Algemene Beschouwingen), is het belangrijk om dit voorbereidingscollege bij te wonen. Meld je even van tevoren af als je dan echt niet aanwezig kunt zijn.