Toegangseisen
Cursus Gedragsbiologie (indien veldonderzoek met onderwerp gedragsbiologie)
Minimaal één van de cursussen Milieubiologie of Ecologie en Milieu (indien veldonderzoek met onderwerp milieubiologie)
Contact
Coordinator Gedragsbiologie: dr. H.W. Slabbekoorn
Email: h.w.slabbekoorn@biology.leidenuniv.nl
Coordinator Milieubiologie: Dr. W. Tamis
Email: tamis@cml.leidenuniv.nl
Beschrijving
Gedragsbiologie
De veldcursus sluit aan op de cursus Gedragsbiologie jaar 2. In een relatief zelfstandig uitgevoerd onderzoek worden gegevens verzameld in het veld die aansluiten bij de theorie over causatie, ontwikkeling, functie, en evolutie van gedrag. Doel van de cursus is inzicht te verkrijgen in het observeren en kwantificeren van diergedrag in de natuurlijke context, en het selecteren van meetbare en inzichtverschaffende gedragskarakteristieken gekoppeld aan een wetenschappelijke vraagstelling. Zang van vogels en akoestische onderzoeksmethoden vormen het centrale modelsysteem. De studenten zullen samen met de docent vorm geven aan de manier van data verzamelen en het selecteren van geschikte onderzoekslocaties in en rondom Leiden.
Milieubiologie
De cursus Veldonderzoek Milieubiologie is het vervolg op de cursus Milieubiologie. De kennis die in de theorie cursus is verkregen, wordt in de veldcursus in praktijk gebracht. De focus is echter geheel gericht op empirisch (veld)onderzoek. Een introductie op onderzoeksmethodologie hiervoor, al gegeven tijdens de Milieubiologie cursus, wordt opnieuw gegeven. Vervolgens wordt er in projectgroepen gewerkt aan een – maar voor de verschillende projectgroepen andere – onderzoeksopdracht. Dit zijn fictieve, maar levensechte, (offerte)verzoek tot het uitvoeren van milieubiologische onderzoek. Onderwerpen die hierbij de laatste jaren aan de orde kwamen zijn: – planten (relatie landbouwpraktijk en slootkantflora; ecologisch bermbeheer), macrofauna (ecologische kwaliteit van sloten in relatie tot riooloverstorten, waterzuiveringsinstallaties e.d.), vogels (relatie landbouw – weidevogels; openluchtrecreatie en broedvogels, EMF en meeuwen), etc. Indien praktisch haalbaar kan ook een eigen idee worden uitgevoerd.
Groepsindeling
Studenten geven hun voorkeur voor gedragsbiologie of milieubiologie door aan het begin van het tweede semester, waarna de indeling plaats vindt. Er zijn in elk cursusdeel een maximaal aantal plaatsen. Indien vol dan schuiven studenten door naar het andere deel van de cursus, voor zover daar nog plaats is. Derdejaars studenten die de cursus voor de tweede keer doen worden automatisch geplaatst voor het deel dat ze nog niet hebben gevolgd. Studenten die zich later opgeven (na begin tweede semester) worden toegevoegd aan de cursusdelen zo lang er nog plaats is. De studenten die zich opgeven nadat de hele cursus vol is krijgen de gelegenheid om een literatuurstudie te doen.
Leerdoelen
Doelstellingen:
Het leren zelfstandig een onderzoek op te zetten en uit te voeren
Eindtermen:
Het kunnen uitwerken van een onderzoeksplan voor milieu/gedragsbiologisch veldonderzoek
Het zelf kunnen uitdenken van de opzet van een wetenschappelijk onderzoek, compleet met conceptuele achtergrond, hypothese, vraagstellingen, verwachtingen, en manier van aanpak in observationele en experimentele onderdelen.
Het zelfstandig kunnen uitvoeren van milieu/gedragsbiologisch veldonderzoek, met alle verantwoordelijkheden die erbij horen
Het zelfstandig kunnen analyseren, statistisch kunnen verwerken en publiceren van een verslag van het onderzoek
Het kunnen samenwerken in een groep, taakverdelingen, overleg, afspraken.
Rooster
Van 29 april 2013 tot en met 24 mei 2013, voor detailrooster zie Blackboard.
Onderwijsvorm
Gedragsbiologie
Een groot aantal verschillende facetten van veldonderzoek plannen en uitvoeren zullen aan bod komen. In de eerste week zal met de hele groep gezamelijk een aantal opdrachten worden uitgevoerd, waarbij studenten eigen observaties zullen verzamelen in de Rotterdamse dierentuin Blijdorp. Ook zal er in die eerste week nadrukkelijk worden stilgestaan bij veldtechnieken voor bioacoustisch onderzoek, waarbij studenten een gerepliceerde set experimenten uitvoeren, en waarbij ze zelf soms als zender en soms als ontvanger van een geluidsignaal functioneren. In de tweede week gaat het meer zelfstandige onderzoek van start. Na het formuleren van een vraagstelling binnen een theoretisch kader zullen er buiten gegevens worden verzameld die binnen verder worden verwerkt, om daarna grafisch te worden weergegeven en statistisch getoetst. In groepjes worden de gegevens verzameld die mogelijk weer in teamverband kunnen worden uitgewisseld en verwerkt. Er wordt een verslag geproduceerd en de cursus wordt afgesloten met mondelinge presentaties. In de laatste week vindt er afsluitend een observatiesessie in de duinen van Meijendel plaats (overnachting op camping noodzakelijk).
Milieubiologie
In de eerste week schrijven de cursisten in groepjes een onderzoeksvoorstel op basis van een geschreven onderzoeksopdracht. In de weken daarna wordt dit onderzoek ook echt uitgevoerd, te beginnen met twee weken veldwerk in en rond Leiden. Daarbij gaat het om het systematisch verzamelen van gegevens in het kader van de zelf vormgegeven onderzoeksopzet. Daarna wordt eenzelfde periode besteed aan het uitwerken en statistisch analyseren van de gegevens en de schriftelijke en mondelinge verslaglegging van de resultaten.
Toetsing
Projectvoorstel en onderzoeksverslag
Blackboard
Blackboard zal gebruikt vworden voor communicatie
Literatuur
Gedragsbiologie
Er zal een syllabus worden uitgereikt tegen betaling met informatie over de set-up van de verschillende onderdelen, die tevens voorziet in materiaal ter verdieping in de nodige theoretische achtergrond.
Milieubiologie
Handleiding. Kosten: Beperkte kosten voor handleiding (c. 5 €).
Aanmelden
Via USIS en enrollen in Blackboard