Toegangseisen
Een BA-diploma Nederlandse taal en cultuur, Geschiedenis of een vergelijkbaar diploma.
Beschrijving
Multatuli: ‘Toespraak tot de hoofden van Lebak’, Pieter Jelles Troelstra: ‘De tekenen des Tijds’, Koningin Wilhelmina: ‘Wij zullen rustig en moedig voortgaan’, Joop den Uyl: ‘Macht is in onze samenleving zeer ongelijk verdeeld’, Prins Claus: ‘Stropdasdragers aller landen verenigt u’… Nederlanders hebben misschien niet de naam grote sprekers te zijn, maar onze geschiedenis kent wel degelijk sprekers van naam die met hun retorische vaardigheden hun luisteraars wisten te ontroeren en overtuigen. Is er een canon van Nederlandse welsprekendheid samen te stellen?
Doel van deze interdisciplinaire werkgroep is om een beeld van de belangrijkste toespraken van de laatste 150 jaar te krijgen. We onderzoeken wat maakte dat de toespraak historisch van belang is geweest (waarom sloeg de toespraak juist in die context en op die plaats in als een bom?) en we proberen te begrijpen welke retorische technieken ertoe bijgedragen hebben dat de tekst overtuigend werd gevonden.
We lezen en beluisteren oude en recente toespraken (o.a. Van Kuyper, Drees, Van Agt, Aantjes, Rutte) en maken historische én retorische analyses op basis van historische en retorische theorie. Samen bekijken we en analyseren we ter oriëntatie op de derde dinsdag van september de troonrede en vervolgens twee dagen lang gezeten op de de publieke tribune de Algemene Beschouwingen.
Studenten behandelen relevante theorie in een referaat aan de groep. Elke student kiest vervolgens een toespraak en analyseert die historisch en retorisch in een nota. Ook zal een professionele speechschrijver als gastdocent optreden om onze academische exercitie voldoende aansluiting te geven op de praktijk.
Leerdoelen
Het verdiepen van theoretische inzichten in retorica in het algemeen en retorische analyse in het bijzonder
Het vergroten van kennis en inzicht in de praktijk van politieke speechschrijvers en hun opdrachtgevers
Het ontwikkelen van een kritische houding ten opzichte van de diverse analysemethodes en hun gebruikswaarden.
Het vergroten van onderzoeksvaardigheden op het terrein van de retorica, speechonderzoek en historisch onderzoek.
Het vergroten van de vaardigheid om mondeling en schriftelijk verslag te doen van eigen en andermans onderzoek en effectief daarover te discussiëren.
Rooster
Het rooster is vanaf 1 juni beschikbaar via de website
Onderwijsvorm
- Werkcollege
Studielast
Totale studielast voor de cursus: 280 uur
2 uur p.w. x 14 weken = 28 uur + 12 uur Alg beschouwingen = 40 uur
tijd voor het bestuderen van de verplichte literatuur (als richtlijn kan gelden ca. 7 pagina’s per uur met afwijkingen naar boven en beneden afhankelijk van de te bestuderen stof) 600 pagina’s = 84 uur
het maken van opdrachten, al dan niet ter voorbereiding op het college 14 × 3 uur = 42 uur
referaat 18 uur
slot presentatie 16 uur
tijd voor het schrijven van een werkstuk (inclusief inlezen / onderzoek) : 80 uur
Toetsing
Bijdrage aan de discussie tijdens de colleges (10%), referaat (30%), werkstuk (40%) en mondelinge presentatie van de nota (20%). Als het eindcijfer onvoldoende is moet het werkstuk herkanst worden.
Blackboard
Er is een Blackboardcursus aanwezig. Via Blackboard worden studenten op de hoogte gehouden van lopende zaken en ontvangen ze specifieke informatie over onderdelen van de cursus. Zie Blackboard
Literatuur
Lees ter voorbereiding op de werkgroep alvast
de Troonrede van 2013 (even zoeken op internet) en
aantal van de algemene beschouwingen van 2013 (op Tweedekamer.nl >> parlando).
Enkele toespsraken uit Fogteloo (2003) ‘I have a dream’, belangrijke en bijzondere redevoeringen uit de wereldgeschiedenis. AW Bruna uitg.
Overige literatuur o.a.
Braet (2007) Retorische kritiek. Overtuigingskracht van Cicero tot Balkenende. SDU Uitgevers.
Andeweg en De Jong (2004) De eerste minuten. Attentum, benevolum en docilem in de inleiding van toespraken. Sdu Uitgevers. (alleen Hoofdstukken 2 en 5 uit deze dissertatie zie www.deeersteminuten.nl).
Fogteloo (2003) ‘I have a dream’, belangrijke en bijzondere redevoeringen uit de wereldgeschiedenis. AW Bruna uitg.
Aanmelden
Masterstudenten moeten zich tijdig inschrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen. Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator: b.p.m.dongelmans@hum.leidenuniv.nl
Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs
N.v.t.
Contact
Voor inhoudelijk vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met
Prof.dr.. J.C. (Jaap) de Jong of via tel. 071 527 2137.
Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Nederlandse taal en cultuur/neerlandistiek. Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071 5272 2604. Het e-mail adres is ndd@hum.leidenuniv.nl
Opmerkingen
De eerste weken van de werkgroep vragen bovengemiddelde inspanning (analyse Troonrede, 2 dagen algemene Politieke beschouwingen). Studenten wordt verzocht daar rekening mee te houden.