Studiegids

nl en

De sturende kracht van taal

Vak
2019-2020

Toegangseisen

Beschrijving

Een taalgebruiker kiest altijd één van de vele manieren om over de werkelijkheid te spreken en presenteert daarmee een eigen perspectief op die werkelijkheid. Dat geldt voor woordkeuze: een spreker die iets wil zeggen over bijvoorbeeld een pen, kan daarvoor een heel scala aan woorden gebruiken, zoals dit voorwerp, een onding of mijn lievelingspen. Daarnaast kan een spreker ook kiezen uit verschillende grammaticale constructies: om dezelfde gebeurtenis te beschrijven, kan een spreker bijvoorbeeld kiezen uit de bel ging, er werd aangebeld, iemand belde aan of er drukte iemand op de bel.

In dit college onderzoeken we hoe sprekers hun gesprekspartner in een bepaalde richting sturen door middel van de keuzes die ze maken. Het theoretisch kader dat we hiervoor gebruiken is de constructiegrammatica, waarin niet alleen woorden maar ook grammaticale constructies gezien worden als combinaties van vorm en betekenis.

In het eerste blok staan de beginselen van de constructiegrammatica centraal: Wat zijn constructies? Wat is een constructicon? Met welke methodes worden constructies bestudeerd? Deze theorie passen we toe op specifieke grammaticale constructies van het Nederlands.
In het tweede blok zoomen we in op de sturende kracht van constructies. Wanneer taal wordt gebruikt in communicatie, is de spreker niet alleen bezig met zijn eigen perspectief op de werkelijkheid; hij heeft (ook) een bedoeling met zijn woorden. In dit college gaan we uit van de argumentatieve/retorische opvatting van dit idee: met elke taaluiting wil de speker de hoorder in een bepaalde richting sturen; elke taaluiting is een argument voor een conclusie. Nadat we de algemene theorie over dit idee hebben bestudeerd en hebben nagedacht over de verhouding tussen de ‘betekenis’ (semantiek) en ‘functie’ (pragmatiek) van constructies, gaat iedereen onderzoek doen naar een specifieke ‘sturende’ constructie van het Nederlands.

Leerdoelen

Na succesvolle afronding van dit college kun je

  • de beginselen van de constructiegrammatica samenvatten.

  • inzichten uit de constructiegrammatica toepassen bij het analyseren van Nederlandse grammaticale constructies, op basis van corpusdata.

  • uitleggen wat er in de theoretische literatuur wordt bedoeld met de sturende kracht van taal

  • reflecteren over de verhouding tussen de semantiek en de pragmatiek van constructies

  • de theoretische literatuur over de sturende kracht van taal toepassen in de analyse van grammaticale verschijnselen van het Nederlands en daarover rapporteren in de vorm van een artikel dat voldoet aan de eisen van een wetenschappelijke publicatie.

Rooster

Rooster MA - semester 1

Onderwijsvorm

Werkcollege

Studielast

Totale studielast 10 EC = 280 uur

  • College 12 weken x 3 uur = 36 uur

  • Voorbereiding colleges 12 weken x 10 uur = 120 uur

  • Onderzoek blok 1 (corpusdata verzamelen, analyse, schrijven, voorbereiden presentatie) = 30 uur

  • Werkstuk blok 2 (inlezen, onderzoek, schrijven eerste en tweede versie, presentatie) = 94 uur

Toetsing

  • Onderzoeksverslag blok 1 (40% eindcijfer)

  • Afsluitend onderzoekspaper (50% eindcijfer)

  • Presentatie en participatie op college (10% eindcijfer)

  • Zowel het onderzoeksverslag als het onderzoekspaper moet minimaal 5.5 zijn.

  • Daarnaast leveren de studenten wekelijks een bijdrage aan het discussieforum, presenteren zij een deel van de literatuur en hun eigen onderzoek (verplicht)

Weging

Zie hierboven

Herkansing

Zowel het onderzoeksverslag als het onderzoekspaper kunnen herkanst worden.

Nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het werkstuk wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het werkstuk plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Blackboard

Blackboard wordt gebruikt.

Literatuur

Martin Hilpert (2014). Construction Grammar and its application to English. Edinburgh: Edinburgh University Press.

Aanmelden

  • Eerstejaars studenten worden aan het begin van het jaar in werkgroepen ingedeeld.

  • Voor reguliere hogerejaars bachelor- en masterstudenten geldt dat zij verplicht zijn zich tijdig in te schrijven via uSis voor de hoorcolleges en de werkgroepen.

  • Voor alle andere studenten geldt dat de inschrijving verloopt via de studiecoördinator

Algemene informatie over uSis vind je op de website.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

n.v.t.

Contact

Voor inhoudelijk vragen omtrent deze cursus kun je contact opnemen met Dhr.Dr. R.J.U. Boogaart.

Voor praktische vragen kun je je wenden tot het secretariaat van de Opleiding Neerlandiek.
Dit valt onder de Onderwijsadministratie P.N. van Eyckhof 4, kamer 101A. Tel. 071-527 2604.
Het e-mailadres is: osz-oa-eyckhof@hum.leidenuniv.nl

Opmerkingen

Niet van toepassing