Toegangseisen
Niet van toepassing.
Beschrijving
‘Deze kleren zijn in goede staat, anders zou ik ze niet verkopen.’ Met deze formulering, gebruik makend van een tegenfeitelijke als…dan-zin (counterfactual), probeerde een verkoopster op Marktplaats haar waren aan de man te brengen. De formulering die hier wordt gebruikt, verhult op het eerste gezicht dat er sprake is van een ad verecundiam-drogreden: een onjuist beroep op het eigen ethos. De argumentatie komt erop neer dat we maar moeten geloven dat de kleding in goede staat is omdat de verkoopster deze verkoopt. Ze had hiervoor ook een minder verhullende formulering kunnen gebruiken: ‘Deze kleren zijn in goede staat, wat blijkt uit het feit dat ik ze verkoop.’ Het voorbeeld illustreert dat taalgebruikers voor hun argumentatie – bewust of onbewust – een zodanige formulering kiezen dat deze zo overtuigend mogelijk overkomt. Vooral zwakke argumenten en drogredenen kunnen hiervan profiteren.
In dit college zullen we de strategische presentatie van argumentatie onderzoeken, grotendeels binnen het theoretisch kader van de uitgebreide pragma-dialectiek. Hoe kunnen taalgebruikers strategisch manoeuvreren met stijlfiguren om hun argumentatieve doelen te bereiken? Hoe kunnen taalgebruikers de drogredelijkheid van discussiezetten verhullen door formuleringskeuzes? En hoe maken bijvoorbeeld bedrijven gebruik van multimodale argumentatie (tekst en beeld) om consumenten te overtuigen? We beantwoorden deze en andere vragen aan de hand van zowel literatuurstudie, als eigen onderzoek naar de strategische presentatie van argumentatie in bijvoorbeeld discussiefora.
Leerdoelen
Na afronding van dit college kun je:
1. uitleggen hoe de theorie over strategisch manoeuvreren met presentationele middelen in elkaar zit;
2. reflecteren op de redelijke en onredelijke aspecten van formuleringskeuzes;
3. een gemotiveerde inschatting maken over de effectiviteit van de op college besproken presentatiewijzen van argumentatie;
4. een eigen onderzoek van beperkte omvang ontwerpen en uitvoeren over de strategische presentatie van argumentatie en daarvan schriftelijk verslag uitbrengen volgens de eisen die het vakgebied daaraan stelt;
5. een constructieve en beargumenteerde bijdrage leveren aan een mondelinge discussie over de onderwerpen die op college aan bod komen.
Rooster
De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.
Onderwijsvorm
- Werkcollege
Toetsing en weging
Toetsing
Paper (70%)
Groepspresentatie (20%)
Participatie (10%)
Voor het paper dien je minimaal een 5,5 te halen. Bij een onvoldoende eindcijfer dien je het paper te herkansen.
Weging
Zie hierboven.
Herkansing
Voor het paper dien je minimaal een 5,5 te halen. Bij een onvoldoende eindcijfer dien je het paper te herkansen.
Inzage en nabespreking
Uiterlijk bij het bekendmaken van de uitslag van het tentamen wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking van het tentamen plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.
Literatuurlijst
In dit college bestuderen we artikelen en hoofdstukken uit boeken. Een voorlopige selectie van de te bestuderen literatuur wordt hieronder weergegeven; een volledig en definitief overzicht is te vinden op Brightspace. Het verdient daarbij aanbeveling om het boek van Van Eemeren & Snoeck Henkemans (2016) aan te schaffen.
Boogaart, R. (2013). Strategische manoeuvres met sterke drank: redelijk effectief? In Janssen, T. & Strien, T. van (red.): Neerlandistiek in Beeld (pp. 283-292). Amsterdam/Münster: Stichting Neerlandistiek VU/Nodus Publikationen.
Eemeren, F.H. van, Garssen, B. & Meuffels, B. (2015). De vermomde ad baculum drogreden empirisch onderzocht. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 37(1), 79-96.
Eemeren, F. H. van, Garssen, B. & Meuffels, B. (2012). The disguised abusive ad hominem empirically investigated. Strategic manoeuvering with direct personal attacks. Thinking and Reasoning, 18(3), 344-364.
Eemeren, F.H. van & A.F. Snoeck Henkemans (2016). Argumentatie.* Inleiding in het analyseren, beoordelen en houden van betogen*. 5e herz. dr. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff.
Jansen, H. (2016). Presentational devices for strategic maneuvering: The argumentative function of that says it all and that says everything. In D. Mohammed & M. Lewinski (Red.), Argumentation and Reasoned Action, Proceedings of the 1st European Conference on Argumentation, Lisbon 2015 (pp. 587-599). Londen: College Publications.
Jansen, H. & Leeuwen, M. van (2020). ‘Ik spreek namens miljoenen Nederlanders’. Wilders’ presentatie van het populistische argument in het politieke debat. Tijdschrift voor Taalbeheersing 42(2), 205-224.
Kjeldsen, J.E. (2015). The rhetoric of thick representation: How pictures render the importance and strength of an argument salient. Argumentation 29, 197-215.
Poppel, L. van. (2016). Strategisch manoeuvreren met litotes. In D. Van De Mieroop, L. Buysse, R. Coesemans & P. Gillaerts (Red.), De Macht van de Taal. Taalbeheersingsonderzoek in Nederland en Vlaanderen (pp. 219-232). Leuven: Acco.
Schumann, J., Zufferey, S. & Oswald, S. (2019). What makes a straw man acceptable? Three experiments assessing linguistic factors. Journal of Pragmatics 141, 1-15.
Snoeck Henkemans, A.F. (2008). De stijlfiguur praeteritio als middel om strategisch te manoeuvreren. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 30(2), 133-146.
Snoeck Henkemans, A.F. (2009). Manoeuvring strategically with rhetorical questions. In F.H. van Eemeren & B. Garssen (Red.), Pondering on Problems of Argumentation: Twenty Essays on Theoretical Issues (pp. 15-23). Dordrecht: Springer.
Tseronis, A. (2016). Multimodale argumentatie: bruggen slaan tussen argumentatieleer en multimodale analyse. Tijdschrift voor Taalbeheersing, 38(1), 1-26.
Inschrijven
Inschrijven via My Studymap is verplicht.
Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.
Contact
Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docent (rechts in informatiebalk).
Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie Reuvensplaats.
Opmerkingen
Studenten Nederlandse taal en cultuur en overige studenten voor wie deze cursus een verplicht onderdeel is van het programma (zie ‘Maakt deel uit van’) hebben voorrang bij het volgen van de cursus wanneer de maximale capaciteit bereikt is. Overige studenten dienen voor inschrijving eerst toestemming te vragen aan de studieadviseur via stuconederlands@hum.leidenuniv.nl.