Studiegids

nl en

Mij maak je niets wijs! Cultuuranalyse en representatiekritiek

Vak
2024-2025

Toegangseisen

BA in een letterkundige richting (vb. BA Nederlandse taal en cultuur, BA Engelse, Duitse, Italiaanse of Franse taal en cultuur). Indien de deelnemer geen BA letterkunde heeft dient de student toestemming te krijgen van de docent.

Ook toelaatbaar zijn studenten van de tweejarige Educatieve Master Nederlands.

Beschrijving

Cultuur is meer dan een verzameling materiële objecten; cultuur is in eerste en laatste instantie een activiteit: de activiteit van betekenis geven aan de wereld, aan onze gemeenschap en aan onszelf. Cultuur, juist omdat ze uit een activiteit van betekenis geven bestaat, heeft dus altijd te maken met representatie: x staat voor y, het opsteken van je hand staat voor een vriendelijke groet.

Maar representatie is, zeker wanneer het om cultuur gaat, niet onschuldig: een representatie stelt de wereld op een bepaalde manier voor. Zo kunnen we ook stellen dat culturele objecten - literatuur, kunst, maar ook meer wereldse culturele producten zoals het achtuurjournaal, het politieke debat of de vlog - uiting én richting geven aan onze manier van kijken naar de wereld. Juist daarom is het van belang dat we als letterkundigen, cultuurwetenschappers en filmwetenschappers een grondige kennis verwerven van de theorie van representatie. Literatuur, film, theater of een andere culturele uitingsvorm biedt dan vaak een uitstekend uitgangspunt om kritisch na te denken en te debatteren over de manier waarop cultuur gemaakt wordt, wat haar mogelijkheden en tekortkomingen zijn.

In deze cursus leer je kritisch omgaan met het conceptuele apparaat van de representatiekritiek. We starten met het bestuderen van de uitgangspunten van de representatiekritiek, namelijk: cultuur is per definitie bemiddeld, dat wil zeggen het resultaat van representaties, een proces van betekenisgeving. Vervolgens krijg je een grondige verdieping in de representatiekritiek, waarbij je kritisch leert omgaan met de begrippen en analysemethoden van de representatiekritiek; we spitsen ons vervolgens toe op de representatie van gender en van ras in de Nederlandse en mondiale literatuur, cultuur en media.

We maken daartoe een grondige studie van hoe het proces van betekenisgeving en representatie van gender of ras werkt in de Nederlandse literatuur, cultuur en media; je leert tot slot hoe je deze academische inzichten en thematiek kan vertalen naar een breder maatschappelijk publiek en/of lesvoorstellen voor het schoolvak Nederlands.

Leerdoelen

Aan het eind van de cursus ben je in staat om:

  • Een accurate uiteenzetting te geven van de theorie en methoden van de representatiekritiek;

  • Deze academische kennis van begrippen en analysemethode aan te wenden voor een academische analyse van de Nederlandse literatuur, cultuur en media;

  • Zelfstandig relevante primaire en secundaire bronnen op te sporen en kritisch te bevragen in functie van je eigen onderzoek;

  • Individueel onderzoek te verrichten naar representaties in Nederlandse literatuur, cultuur en media en de resultaten daarvan te presenteren tijdens bijeenkomsten van de werkgroep en een werkstuk;

  • Onderzoeksresultaten te vertalen naar formats (essay, blog/vlog, podcast etc.) voor een breder maatschappelijk publiek of lesvoorstellen waarin de thematiek van gender, ras en culturele representatie ingezet wordt voor een maatschappelijk betrokken schoolvak Nederlands.

Studenten van de tweejarige Educatieve Master zijn in staat te reflecteren op de relevantie van het in de cursus bestudeerde onderwerp voor het voortgezet onderwijs Nederlands.

Rooster

De roosters zijn beschikbaar via My Timetable.

Onderwijsvorm

  • Werkcollege

  • Zelfstandige literatuurstudie

Toetsing en weging

Toetsing

  • Actieve participatie (10%): wekelijkse opdrachten en deelname aan plenaire discussies;

  • Werkstuk (60%): een representatieanalyse van een zelfstandig te onderzoeken casus;

  • Populariseringsopdracht (30%): een vertaling van eigen onderzoeksresultaten naar een format voor een breed maatschappelijk publiek of een lesvoorstel voor het schoolvak Nederlands.

Studenten van de tweejarige Educatieve Master kunnen duidelijk maken hoe het onderwerp van hun onderzoeks-paper/-opdracht gebruikt kan worden in het voortgezet onderwijs.

Weging

Het eindcijfer voor de cursus komt tot stand door de bepaling van het gewogen gemiddelde op basis van deelcijfers. Om de cursus te behalen moet het gewogen gemiddelde van de deelcijfers een 5,5 of hoger zijn.

Herkansing

Alleen het werkstuk en de populariseringsopdracht kunnen worden herkanst. De herkansing vindt plaats in overleg met de docenten.

Inzage en nabespreking

Uiterlijk bij het bekendmaken van de eindcijfers wordt aangegeven op welke wijze en op welk tijdstip de nabespreking plaatsvindt. Er wordt in ieder geval een nabespreking georganiseerd indien een student hiertoe verzoekt binnen 30 dagen na bekendmaking van de uitslag.

Literatuurlijst

De primaire en secundaire literatuur wordt voor aanvang van de cursus via Brightspace bekend gemaakt, maar te denken valt aan:

  • Roland Barthes, Mythologies

  • Sander Bax, De literatuur draait door

  • Petra Boudewijn, Warm bloed

  • Maaike Meijer, In tekst gevat

  • Edward Said, Culture and Imperialism

  • Gloria Wekker, Witte onschuld

Inschrijven

Inschrijven via MyStudyMap is verplicht.

Informatie over het inschrijven voor vakken en tentamens kun je hier vinden.

Aanmelden Studeren à la carte en Contractonderwijs

N.v.t.

Contact

  • Voor inhoudelijke vragen, neem contact op met de docenten (rechts in informatiebalk).

  • Voor informatie over inschrijvingen, toelating, etc: Onderwijsadministratie [Reuvensplaats]https://www.organisatiegids.universiteitleiden.nl/faculteiten-en-instituten/geesteswetenschappen/faculteitsbureau/onderwijs--en-studentzaken/onderwijsondersteuning/onderwijsadministratie-reuvensplaats

Opmerkingen

Via Brightspace worden deelnemers op de hoogte gehouden van de cursus en ontvangen zij te zijner tijd het programma en de definitieve literatuurlijst.