Studiegids

nl en

Neerlandistiek: Nederlandse Taalkunde

Dit is een afstudeerrichting van de Master Neerlandistiek

Deze afstudeerrichting bestaat uit:

  • 20 EC scriptie op het gebied van de Nederlandse Taalkunde

  • 20 EC vakken minimaal binnen de Nederlandse Taalkunde

  • 10 EC in het verlengde van de Nederlandse Taalkunde

  • 10 EC vrije keuzeruimte

De mastergroepen in het schema hieronder zijn de (keuze)vakken die binnen de afstudeerrichting gegeven worden.

Zie voor de cursussen die in het kader van Masterlanguage worden aangeboden onder Master Neerlandistiek.

Hieronder volgen drie voorbeelden van specialisatiethema’s die studenten binnen de afstudeerrichting Nederlandse Taalkunde kunnen volgen. Deze thema’s zij niet dwingend, maar bedoeld als suggesties. Het gaat om:

  1. Variatie in het Nederlands
  2. Nederlands in gebruik
  3. De sturende kracht van taal (i.s.m. Taalbeheersing)
  4. Als vierde suggestie kan gelden dat bij deze afstudeerrichting ook een ‘onderwijs’ variant mogelijk is, waarbij – in samenwerking met het ICLON – aan de masterthesis een onderwijskundige of een op het onderwijs toegesneden invulling wordt gegeven.

Ook in het kader van Masterlanguage wordt een cursus aangeboden die specifiek de relatie Taalkunde en het (middelbaar) onderwijs tot onderwerp heeft.

Te volgen cursussen:

Vak EC Semester 1 Semester 2

EERSTE SEMESTER

Keuzevakken specialisatie:

Historische sociolinguïstiek: taal in de stad 10

Keuzevakken in het verlengde van specialisatie:

Dialogen in literatuur en interactie 10
Reflectie op het schoolvak Nederlands (5 EC) 5
Reflectie op het schoolvak Nederlands (10 EC) 10
Retorisch vuurwerk: een canon van Nederlandse politieke toespraken 10
Stilistiek: formuleringskeuzes en overtuigingskracht 10

TWEEDE SEMESTER

Keuzevakken specialisatie:

Comparative Syntax 10

Keuzevakken in het verlengde van specialisatie:

Argumentative and Rhetorical Practices 10
Vertaalwetenschap 10
De Sturende Kracht van Taal 10

Masterlanguage

Taalkunde in de klas 5

Vrije keuzeruimte 10 EC: elk willekeurig mastervak of een stage

Scriptie

MA-scriptieseminar Nederlandse Taalkunde
Scriptie MA Neerlandistiek (alle specialisaties) 20

Meer info

(1) Variatie in het Nederlands

Waarom is er zoveel variatie in natuurlijke taal? Om de variatie in het Nederlands te onderzoeken en begrijpen zijn er twee perspectieven nodig: het mentale perspectief en het sociale perspectief. De wisselwerking tussen mentale en sociale factoren veroorzaakt taalvariatie en -verandering. Inzicht in deze wisselwerking is van groot belang voor taalonderwijs, taalbeleid en taaldiagnostiek.
In het mentale perspectief onderzoeken we het taalsysteem: wat is constant, en wat varieert en verandert in het lexicon, de morfologie, de syntaxis en het klanksysteem? In het sociale perspectief bestuderen we de factoren buiten de taal die een rol spelen in taalvariatie- en verandering: leeftijd, gender, sociale klasse, register, gesprekssituatie, geschiedenis, politiek, cultuur, taalcontact.

Programma

Het programma van 60 EC ziet er als volgt uit:

Eerste semester

  • Historische sociolinguïstiek: taal in de stad (10 EC)

Keuze uit:

  • Didactiek van het Nederlands als tweede taal (10 EC)

  • Reflectie op het Schoolvak Nederlands (10 EC)

  • Cursussen uit het aanbod van de master Linguistics (10 EC)

Tweede semester

  • Comparative syntax (10 EC)

  • Masterscriptie (20 EC)

(2) Nederlands in gebruik
Als je het taalsysteem van het Nederlands kent, wil dat nog niet zeggen dat je ook begrijpt hoe de taal in de praktijk wordt gebruikt. Daar komt namelijk meer bij kijken dan alleen kennis van de vorm en betekenis van woorden en zinnen. Taal in gebruik kun je uit minstens twee perspectieven bestuderen en het is mooi om die met elkaar te combineren. Het gaat dan om pragmatiek en sociolinguïstiek. Om te begrijpen wat mensen bedoelen met hun uitingen, moet je ook naar de context kijken (pragmatiek) en dan komt al snel de vraag hoe die context precies samenwerkt met de vorm en betekenis van zinnen. Bovendien laat je met je taalgebruik, of je nou wil of niet, ook altijd zien tot welke groep je hoort (sociolinguïstiek). In dit thema combineer je cursussen uit beide domeinen van de ‘taalgebruikskunde’.

Programma

Het programma van 60 EC ziet er als volgt uit:

Eerste semester

  • Historische sociolinguïstiek: taal in de stad (10 EC)

Keuze uit:

  • Didactiek van het Nederlands als tweede taal (10 EC)

  • Reflectie op het Schoolvak Nederlands (10 EC)

  • Pragmatics en/of Sociolinguistics uit de MA Linguistics (10 EC)

Tweede semester

  • De sturende kracht van Taal (10 EC)

  • Eventueel kan ook Vertaalwetenschap (10 EC) gevolgd worden of de Masterlanguage-cursus Taalkunde in de klas (5 EC) in combinatie met een andere cursus voor 5 EC.

  • Masterscriptie (20 EC)

(3) De sturende kracht van taal (Taalkunde en Taalbeheersing)
Taal gebruik je niet alleen om de werkelijkheid te beschrijven, maar eerst en vooral als communicatiemiddel in de interactie met een hoorder/lezer. Met welke uiting kun je de gedachten, of het gedrag, van je gesprekspartner beïnvloeden? De woorden sprinter en stoptrein verwijzen misschien naar dezelfde werkelijkheid, maar ze roepen toch een heel ander beeld op en daar kun je als spreker gebruik van maken. In de taalbeheersing heeft deze retorische dimensie van taalgebruik altijd al centraal gestaan, maar ook in de moderne taalkunde is er steeds meer aandacht voor. In de MA Neerlandistiek kun je recente inzichten uit de taalbeheersing (de studie van taalgebruik) en de moderne taalkunde (de studie van het taalsysteem) combineren. Je krijgt niet alleen meer inzicht in de werking van taal en grammaticale constructies, maar vergroot zo ook je eigen stilistische en retorische vaardigheden.

Het specialisatiethema De sturende kracht van taal biedt een gevarieerd vakkenpakket met veel praktische toepassingsmogelijkheden. Bovendien biedt de kennis die je opdoet over taal je stevige handvatten om zelf een bekwaam ‘stuurder met taal’ te worden. Tel daarbij op de communicatievaardigheden die je op college leert ontwikkelen en je kunt rustig concluderen dat dit specialisatiethema opleidt tot een allround communicatiespecialist die op allerlei terreinen aan de slag kan.

Programma

Het programma van 60 EC ziet er als volgt uit:

Eerste semester
Verplicht:

  • Stilistiek: formuleringskeuzes en overtuigingskracht

Keuze uit:

  • Retorisch vuurwerk: een canon van Nederlandse toespraken

  • Theorie en methode van argumentatie

  • Pragmatics

Tweede semester
Verplicht:

  • De sturende kracht van Taal

  • Scriptie van 20 EC

Zie voor de inhoudelijke beschrijving van de colleges onderaan deze pagina.

Arbeidsmarktvoorbereiding

Vak EC Semester 1 Semester 2
Leiden Elective Academic Periodical - Special Issue #2 "Nature" 10